Austurglugginn - 11.10.2007, Blaðsíða 10

10 AUSTUR · GLUGGINN Fimmtudagur 11. október
Hitti kunningja um daginn sem hafði tekið
leigubíl. Hann spjallaði við bílstjórann – sem
spurði hvaðan kall kæmi? Farþeginn útskýrði
það skipulega.“Já, þið eigið nú orðið helvíti gott
fótboltalið þarna fyrir austan”, kvað sá við stýrið.
Hinn hressilegi bilstjóri sagðist vera Skagamaður
og hetjur þeirra slóða væru fótboltamenn og
bæjarlífið færi eftir því hvernig liðinu gengi. “Þið
megið vera stolt þarna fyrir austan því liðið ykkar
er frábær auglýsing fyrir sveitarfélagið ykkar -
vissi reyndar ekki að þetta væri sveitarfélag fyrr
en ég fór að fylgjast með liðinu, enda mikið um
það fjallað í fjölmiðlum”. Og bætti við, “uss ef við
ættum ekki alltaf svona gott fótboltalið þá þyrfti
sagnfræðing til að finna eitthvað um Skagann í
þessum Reykjarvikur pésum”.
Ferðaðist með
einokunarflugfélaginu
Svo hló leigubílstjórinn hlátri sem bar glöggt vitni
mikilla reykinga í gegnum tíðina. Kunninginn
kvaðst nú hafa orðið hugsi því á leiðinni suður,
með einokunarflugfélaginu, þá sat hann við
hliðina á manni. Eftir stutt spjall við sessunautinn
þá sagði hann. “ Þetta nýja sveitarfélag ykkar væri
nú varla þekkt meðal almennings ef liðið ykkar
væri ekki búið að koma því á kortið”. Stór orð það
hjá hinum kjaftfora sessunaut, eða hvað?
Það er gömul saga og ný að setja samasemmerki
á milli íþróttaliða og einstakra svæða eða
sveitarfélaga. Eitt besta dæmið er heimabær
leigubílstjórans. Hvað ætli það lið hafi skapað
sveitarfélaginu ígildi margra heilsíðuauglýsinga?
Margra!
Eru styrkir styrkir?
Oftast er talað um styrki þegar verið er að fjalla
um framlög sveitafélaga til íþóttafélaga. Er það
réttnefni? Jú vissulega er þarna verið að veita
ákveðinni stafsemi stuðning. Orðið fjárfesting á
þó betur við. Jákvæð umfjöllun í fjölmiðlum um
vörutegundir fyrirtækja virka eins og blikkandi
auglýsingaskilti. Stjórnendur fyrirtækis sjá
væntanlega ekki eftir einni einustu krónu sem
farið hefur í kostnað við vöru þegar hún er trekk
í trekk í fjölmiðlum á jákvæðum forsendum
– fyrirtækinu til heilla. Jákvæð umfjöllun um
íþróttastarfsemi virkar eins fyrir sveitafélög. Góður
árangur í íþróttum er blikkandi auglýsingarskilti!
Fjárfesting skal það heita – ekki styrkir. Sé vel
staðið að íþróttamálum þá skila krónurnar sér til
baka í kassann.
Menntun starfsmanna
Fjárframlög til íþróttastarfsemi eru ekki
eini mælikvarðinn á áherslu sveitafélaga á
íþróttamálin. Hvað með þann metnað sem
lagður er í starfsmannahald varðandi þennan
málaflokk. Hér mætti velta ýmsu fyrir sér t.d
hver er bakgrunnur þeirra embættismanna sem
fara með íþróttamálin í viðkomandi sveitafélagi.
Eru t.d gerðar sömu kröfur til menntunar og hjá
sambærilegum sviðsstjórum? Þó menntun sé
ekki eini mælikvarðinn þá vekur það vissulega
upp spurningar ef sviðstjóri íþróttamála er
ekki með háskólamenntun, ef þess er krafist
af öðrum sviðstjórum. Það er ekki trúverðugt
að ausa peningum til íþróttamála ef metnaður
í starfsmannahaldi er ekki til staðar. Vonandi er
þetta í lagi hér eystra – ef ekki þá skal upp með
hausinn og úr því bætt hið snarasta. Hér er mikið
í húfi og nægir þar að nefna að peningarnir sem í
málaflokkinn eru settir séu nýttir til fulls.
Fámenni og aðstöðuleysi
Austurland hefur ekki átt mjög marga íþóttamenn
eða íþóttalið sem hafa haldið merkjum svæðisins
á lofti undanfarna árartugi. Algengara er þó að hér
sé um að ræða öfluga einstaklinga – mætti þar
nefna þrístökkvarann af héraðinu, kraftajötuninn
frá Seyðis og svo auðvitað Stöddarann
sparkvissa. Íþróttalið héðan að austan hafa
ekki verið eins áberandi. Sennilega kemur þar
aðallega til fámennið og aðstöðuleysið. Aðstaðan
hefur þó verið að batna til mikilla muna t.d til
knattspyrnuiðkunar. Einnig er von á því að hér
fjölgi fólki á næstu árum og því ekkert því til
fyrirstöðu að við eigum íþróttalið í fremstu röð
hér eystra – eða hvað? Eitt er það sem áfram gæti
verulega hamlað því og er það ferðakostnaður.
Ferðakostnaður,
landsbyggðarskattur
Ætli lið frá Austurlandi að ná langt í hópíþrótt
á landsmælikvarða þá þarf að safna grimmt –
þannig að öll heimili verða dósalaus en stútfull af
salernispésum og rækjusalati. Ætli lið farþegans í
leigubílnum eyði ekki tífalt meiru í ferðakostnað
en lið bílstjórans! Þessi landsbyggðarskattur er
kominn til að vera. Vonandi kemur kostnaðurinn
til með að lækka til dæmis með aukinni
samkeppni í innanlandsflugi. Óraunhæft er þó að
ætla að verulegar stökkbreytingar verði í lækkun
á kostnaði – áfram kemur hann til með að sliga
íþróttastarfsemi hér eystra. Sérstaklega á þetta
við um afreksíþróttir þar sem keppinautarnir eru
aðallega á hinu fræga suðvesturhorni. En hver
á að borga brúsann – skattinn? Þó dósasafnanir
og rækjusala séu góðra gjalda verð fjáröflun þá
dugir það ekki til þegar landsbyggðarskatturinn er
annars vegar. Sveitafélögin eru vissulega sá aðili
sem mest er horft til, en hvað með fyrirtæki og
einstaklinga?
Hagsmunaaðilar
leggi sitt af mörkum
Jú svarið við þessu er stutt – allir sem hafa
hagsmuni af því að Austurland eigi afrekslið í
íþóttum eiga að leggja sitt af mörkum. Fyrirtæki,
eins og sveitafélög, hafa væntanlega hagsmuni
af því að svæðið sé vel kynnt. Sama má segja
um einstaklinga – hafi þeir áhuga á að horfa á
afreksíþróttir í heimabyggð þá þarf að standa við
bakið á starfseminni. Allir hagsmunaaðilar verða
að leggja sitt af mörkum, það er ekki pláss fyrir að
neinn aðili spili frítt þar sem landsbyggðarskatt-
urinn ætlar allt að drepa. Allt þetta er þó sagt með
þeirri vissu að margir aðilar styðja ágætlega við
bakið á íþróttum hér eystra – en betur má ef duga
skal og alltaf haft hugfast hugtakið fjárfesting.
Takið ykkur rúnt
með Skagamanninum
En það er val – auðvitað bara hægt að sleppa öllu
þessu afreks bulli og vera bara á forsíðunum fyrir
eitthvað allt annað. Við eigum jú fullt af fólki til að
vera stolt af! Hvað með “athafnarmennina” okkar
– sem kallaðir hafa verið kvótastrákar. Eigum við
að vera stolt af þeim? Þá þarf reyndar ekki að
styrkja mikið. Buddan þeirra er útþanin af gulli
auðlindarinnar og mætti því við að borga eitthvað
af landsbyggðarskattinum. Samviskutetrið ætti
nú kannski betri daga ef “vinningshafarnir” í
auðlyndalottóinnu borguðu nú eitthvað af því
sem rennur til einokunarflugfélagsins. Ætli
hinir nýríku heimsborgarar telji mikilvægt fyrir
heimahagana að eiga afreksfólk í íþróttum? Tja,
veit ekki – kannski þurfa þeir einn rúnt með
skagamanninum.
Samfélagsrýnir
Austurgluggans
Elvar Jónsson,
stjórnmálafræðingur skrifar
Hver á að borga brúsann?
Ætli lið frá Austurlandi
að ná langt í hópíþrótt á
landsmælikvarða þá þarf
að safna grimmt –
þannig að öll heimili
verða dósalaus en
stútfull af salernispésum
og rækjusalati.