Heilbrigðisskýrslur - 02.12.1985, Qupperneq 21

SAMANTEKT OG UMRÆÐA.
Skipulag rannsóknarinnar, kostir og gallar. Rannsóknin nær til þeirra
Islendinga, sem komu eða komið var með á Slysadeiid Borgarspítalans vegna
meiðsla i umferðarslysum hérlendis árið 1975. Með umferðarslysum er átt við
slys a fólki af völdum ökutækja á hreyfingu, á vegi eða á leið útaf vegi.
er að ræða þverskurðarkönnun, sem nær yfir eitt ár 1975, sem var valið
^eð tilliti til þess að um leið yrði hægt að meta langtíma afleiðingar fimm
arum síðar, þ.e. feril sjúklinganna til 1980. Efniviðurinn verður því
nokkuð gamall, sem er óhjákvæmilegur galli. Þessi rannsókn er um leið for-
könnun (pilot study) á mælitæki slysadeildar Borgarspítalans sem er eyðublað
deildarinnar og hefur verið notað nær óbreytt í fjölda ára. Rannsóknin er
uti leið frumrannsókn á sínu sviði, því sambærileg rannsókn hefur ekki verið
gerð her á landi áður. í ljósi þessa þótti rannsakanda könnun (survey) vera
hentugasta rannsóknaraðferðin, enda rannsókninni ætlað að vera gagnrýnin,
lýsandi og skýrandi athugun á ástandinu rannsóknarárið og miða að því að
syna orsakasamhengi breyta (cause-effect relationship). Byggt er á söfnun
staðreynda (collection of data) sem eru skráðar og greindar (analysed).
nannsóknaraðferðin er magnbundin (quantitative) og að nokkru leyti gæða-
bundin (qualitative) þar eð kannað er hvernig skráningin er framkvæmd.
Könnuninni er ætlað að vera undirbúningsvinna fyrir framtíðar rannsóknir,
ug ætlað að leiða til framsetningar á tilgátu eða tilgátum. Áreiðanleiki
vreliability) skráningar á Slysadeildinni er athugaður með samanburði
a_skraðum frumritum sjúkraskráa, tölvuútskrifta og skilgreiningum rann-
soknarinnar, sjá töflu I, bls. 37. .Einnig er áreiðanleiki skráningar
a Slysadeildinni athugaður með samanburði við opinbera skráningu lögreglu
°g Umferðarráðs, svo og skráningu sjúkraflutningsmanna. í þessum samanburði
reynist mælitækið áreiðanlegt, en mikil vanskráning umferðarslysa hjá
opinberum aðilum torveldar þó samanburðinn að vissu marki. Um það bil
elmingur þjóðarinnar býr á rannsóknarsvæðinu, sem verður því að teljast
s^orl* Réttmæti (validity) rannsóknarinnar er þó að því leyti takmarkað
að allar tölur verða að teljast lágmarkstölur fyrir rannsóknarsvæðið,
°9 verður að hafa það í huga ef alhæft er út fyrir rannsóknina.
^jöldinn. Rannsóknarhópurinn taldi 1882, þar af 1645 sem áttu lögheimili á
ofuðborgarsvæðinu. Það svarar til 1409 slasaðra á ári af 100.000 íbúum,
® a 1.4%. Svipuð tíðni var í Reykjavík, Kópavogi, Hafnarfirði, Garðabæ,
eitjarnarnesi og Mosfellssveit.
f1||IOUr a, kynjum. Þrír fimmtu af heildarhópi slasaðra voru karlar. 1 sumum
durshopum var hlutur þeirra þó enn stærri. Karlar voru í meirihluta í
ium vegfarendahopum nema sem farþegar í bílum. Af þeim sem slösuðust mest
°ru karlarnir tvöfalt fleiri en konurnar. í heild slösuðust í umferðar-
s ysum þetta ár og komu á Slysadeild 1,7% karla og 1,1% kvenna á höfuðborgar-
sv*ðinu.
þe^^Um ^ldri. Þeir yngstu sem slösuðust í umferðinni voru á fyrsta ári en
en1^ ?^stu ^ níræðisaldri. Rúmur helmingur þeirra sem slösuðust voru yngri
e^tvitugir. Hvort sem litið er á raunverulegan fjölda þeirra sem slösuðust
hón- af íbúafjölda á höfuðborgarsvæðinu nær slysatíðnin hámarki í
agPl 15-19 ára. Sé þeim hópi skipt í einstök aldursár og kyn kemur í ljós
áti'161-1'3 6n átján ára pilta slösuðust í umferðinni á einu ári, eða nær
vélhtlver- Slys á ökumönnum bíla náðu hámarki við 18 ára aldur en ökumenn
voru's 3 V°-ru flestlr 15 ára. Langflestir þeirra sem slösuðust á reiðhjólum
Unal • ð?a °9 tíðni slysa á gangandi vegfarendum var hæst meðal barna og
v ln9a> hamarkið var í 5-9 ára aldurshópnum. Slys á gangandi vegfarendum
u einnig algeng meðal aldraðs fólks.