Leikhúsmál - 01.03.1940, Side 5

Leiklmsmál
5
að áhuga manna fyrir þessari viðleitni virðist
ekki hafa vantað. En þar sem aðstaðan til
að iðka þessa list var og er svo óhagstæð alls
staðar úti á landsbyggðinni og í smærri þorp-
um, og þar sem opinberar fjárveitingar til
slíkrar starfsemi hafa nær eingöngu verið
bundnar við Reykjavík, enda aðstaðan þar
bezt til leikstarfsemi, hlýtur leiklistarvísirinn
í Reykjavík að vera sá mælikvarði, sem miðað
er við, þegar rætt er og ritað um þessi mál.
Frá því að Leikfélag Reykjavíkur hóf hér
starfsemi sína, laust fyrir síðustu aldamót,
hefir félag þetta starfað nokkurn veginn ó-
slitið.
Undir verndarvæng bæjarfélagsins og hins
íslenzka ríkis, og lengst af með fjárstyrk frá
báðum þessum aðilum, dafnaði hin unga ís-
lenzka leiklist fyrstu áratugina, eðlilega og
jafnhliða öðrum frjóöngum íslenzkra lista.
Árangurinn af starfseminni varð allmikill
fjöldi leiksýninga á hverjum vetri, þar sem
tekin voru til ineðferðar leikrit eftir ýmsa á-
gaíta útlenda höfunda, svo og flest hin betri
rit, sern fram komu á íslenzku eftir íslenzk
leikritaskáld. 1 þessi rösk 40 ár hefir íslenzk
leiklist tekið miklum framförum, hér hafa
komið fram á sjónarsviðið allmargir leikarar
— konur og karlar — með ótvíræða leiklistar-
gáfu, sem glitrað hefir á eins og gull innan
Prinsessan í
„Einusinni var“
(Anna LSorg.).
(Anna Borg og Paul Heumert sýndu hér 1932 „Galge-
manden" og siðasta atriðið úr „Faust“ eftir Goetlie.)
um viðvaningsbraginn, sem eðlilega hefir oft
og tíðum einkennt leiksýningarnar.
Með fullveldi íslands árið 1918 hófst eins
og kunnugt er mikill gróandi í íslenzku þjóð-
lífi. Meðal annars kom hann fram í því, að
frá því ári og fram til 1930 stunda fleiri ís-
lenzk listamannsefni nám við listastofnanir í
stórborgum menningarlandanna en nokkurn
tíma áður. Á þessum árum færist tónlist og
myndlist í aukana, til ómetanlegs menningar-
auka fyrir hina íslenzku þjóð.
En margir af hinum yngri íslenzku leikara-
efnum virðast ekki hafa þekkt nógu vel sinn
vitjunartíma. — Meðan aðrir listamenn ís-
lenzkrar endurreisnar búa sig rækilega undir
lífsstarf sitt, sitja flestir þeirra kyrrir heima,
sennilega haldnir þeirri trú, að til þeirra eigi
fagmenntun í leiklist ekkert erindi. — Þeir af
íslenzku leikurunum, sem með ströngu námi
höfðu búið sig undir að iðka þessa list eins
og vera ber og eins og allir leikarar í öllum
löndum og á öllum tímum hafa gert og munu
gera, og sem ekki settust að við erlend leik-
liús, urðu jafnvel fyrir ómjúku aðkasti eftir
að heim kom, og orðið „atvinnuleikari“ var
notað um þá sem hnjóðsyrði. — Sú kenning
var túlkuð bæði í ræðu og riti hér í Reykja-