Barnadagsblaðið - 19.04.1951, Qupperneq 14

12
BARNADAGSBLAÐIÐ
TAUGAVEIKLUÐ MÓÐIR
Flramh. af bls. 7.
veruna, og ýkir starfssvið sitt svona hroðalega. Hún berst
við óhreinindin og rykið eins og það væri sjálfur Satan. Hún
vill hafa allt í röð og reglu. Hún mundi vilja búa í vegleg-
ustu íbúð, sem fáanleg væri. Og börnin hennar skyldu þá
bera af öðrum börnum um framkomu og þroska.
Börnin! Aðra stundina eru þau skjölluð og kjössuð, hina
stundina ávítuð og hegnt án minnsta tilefnis. Einn daginn
lætur móðirin allt eftir þeim, — þau eru svo sæt, greyin!
Næsta dag gerir hún ósanngjörnustu kröfur til þeirra. Dag
og nótt er hún síkvíðin, vegna barnanna. Hafi þau skroppið
út, lítur hún kvíðafull á klukkuna. Og komi þau ekki aftur
á nákvæmlega tiltekinni stundu, hleypur ímyndunaraflið með
hana í gönur, og hún gerir sér fáránlegustu hugmyndir um
afdrif þeirra. Hún sér í huganum börn sín verða undir bíl,
rænd, misþyrmt. Fjórðungur stundar líður, og börnin koma
ekki. Hún er ofurseld hræðslunni. En þá er dyrabjöllinni
hringt. — Með ofsafögnuði ræðst hún að börnunum og tekur
þau í faðm sinn með kossaflóði. Helzt mundi hún vilja hafa
þau hjá sér alltaf. Og auðvitað nota börnin sér þessi óvæntu
gæði, með því að ofbjóða móður sinni við hentugt tækifæri.
Og þá grípur hún til þess að hræða þau með hótunum:
„Alfreö! Þú mátt vera viss um, að ég kem þér burt af heim-
ilinu. Ég þoli þig ekki hér, ég kem þér á barnaheimili. Bíddu
bara, þangað til pabbi þinn kemur heim!“
Og svo kemur pabbi heim í bezta skapi, hamingjusamur
yfir því að fá að vera með börnunum svo sem hálfa stund.
En í stað þess verður hann að leika dómara, strangan dóm-
ara, sem börnin eru hrædd við. Hann verður að halda heiðri
sínum sem húsbóndi á heimilinu. Og geri hann það ekki, er
honum gefið í skyn, að hann kunni ekki að ala upp börnin,
og að það sé ómögulegt að ráða við drenginn, ef pabbinn
hlægi að strákapörum hans. Auðvitað veit pabbi það ofur-
vel, að í æsku sinni var hann sízt betri, ef ekki verri, en
sonurinn. Honum er ef til vill ljóst, að happadrýgra er að
lofa bömunum að reyna sig sjálf og reka sig á, en að vera
sí og æ að ávíta þau.
„Veslingurinn litli“, hugsar hann, sem þúsund sinnum á
dag verður að hlusta á: „Þetta máttu ekki! Þetta er ekki
viðeigandi! Þetta er bannað! Þetta er ljótt! Þetta er ósæmi-
legt!“ o. s. frv.
Og sé barnið óþekkt, er auðveld leið að gera samanburð á
því og pabba:
„Það eru engin undur, að Alfreð er eins og hann er. Þetta
hefur hann frá þér“.
Taugaveikluð kona segir margt við börnin, — auðvitað í
æsingi —, sem hún alls ekki ætti að segja.
Læknir slíkrar konu er þreyttur á henni og ráðþrota.
Kvartanir hennar og klögumál eru óteljandi. Og tíðum tjáir
hún nýja vanlíðan fyrir lækni sínum. Hún hrekkur upp á
nóttunni af vondum draumi með hræðilegum hjartslætti. Hún
hefur ískyggilegan verk í brjóstinu og heldur helzt, að hún
muni deyja. Kallað er á lækninn í flýti, og hann reynir að
draga úr hræðslunni með hughreystandi orðum. En daginn
eftir eru nýir hugarórar komnir á kreik. Að þessu sinni er
það engin ímyndun. Hún er viss í sinni sök, og enginn pró-
fessor getur haft hana ofan af því, að hún hafi krabba. Og
eftir nokkra daga kemur svo annar sjúkdómur til sögunnar.
Jafnvel þrautreyndur læknir stendur uppi höndum ráðalaus,
að ekki sé minnst á eiginmanninn.
Taugaveikluð móðir er ofreynd af kvíða og hræðslu og
gefur sig á vald ímyndana sinna. Ekkert er mönnum óbæri-
legra en hræðsla við eitthvað, sem enginn veit, hvað er. Tauga-
veiklaða konan veit ekki, að hún er í raun og veru hrædd við
sjálfa sig, og þau sjúklegu öfl, sem berjast um sál hennar.
Hún veit ekki, að hún krefst meira af lífinu en það getur
gefið henni. Allt líf hennar er barátta og hrakningar frá
skyldum til ásakana. Og hún krefst þess, að læknirinn hjálpi
henni. Hún lýsir fyrir honum ímynduðum þjáningum sínum,
sem eru sízt minni, en þó að þær væru raunverulegar. Og
hún lítur svo á, að það hljóti að vera til meðal, sem geti
læknað hana. En hvernig á læknir að geta hjálpað við svo
erfiðar aðstæður? Það er sannarlega mjög erfitt hlutverk.
Það mundi þurfa að leita til undraheims og fá þaðan sér-
staklega þolinmóða vinnustúlku, umhyggjusaman og enn þol-
inmóðari eiginmann, og gáfuð, fjörug og góð börn, þ. e. a. s.
þvílík, að hvergi fyrirfinnast. Yfirleitt mundi læknirinn þurfa
að búa sig undir að fullnægja kvabbi og kröfum, sem eru
eitt í dag og annað á morgun. Hann yrði einnig að hugsa
fyrir meðali við ófullnægðri og sjúklegri ástarþrá hennar,
sem höfuðorsök þjáninganna. Því að taugaveiklaðar konur
eru fyrst og fremst óhamingjusamar, vegna þess, að þeim
er fyrirmunað að fullnægja þrám sínum. Og oft heyrast svo-
hljóðandi kvartanir:
„Ég mundi vera hamingjusöm, ef ég væri ekki „nervös“.
Ég þarf aðeins ró, og þá verð ég hamingjusöm“.
Þetta er blekking, sem mennirnir reyna að lækna sig með.
Þessar konur geta ekki umflúið þau ósannindi, þó að þeim
bjóðist tækifæri til þess. Eftir nokkra friðsæla hamingju-
daga þrá þær aftur „nöldrið“ sitt. Þá hafa þær, að minnsta
kosti ekki tíma til að hlusta á raddirnar í eigin brjósti. Þær
þreytast á að hlusta á tælandi raddir hjartans, sem minna
á ást og fullnægingu og ævintýralegt líf, fyrst þær þurfa að
fóma sér við hversdagsleg störf, amstur og áhyggjur.
Og þá er komið að því, að hægt er að ljósta upp leyndar-
málinu:
Taugaveikktöa konan veit ekki, hvaö hún vill. Hún er kon-
an, sem hvorki fær aiö vita, né vill vita, hvaö aö henni gengur.
Og bömin! Þau ánetjast þessum ósköpum. Þau verða sjálf
ókyrr og taugaóstyrk, rellin og brekasöm, vilja sífellt láta
snúast í kring um sig, og leika meistaralega hátterni móður
sinnar. Hjálparhellan hér væri rólyndur og skapstilltur eig-
inmaður. En í svona hjónabandi eru þeir sjaldgæfir. Svo
vill oftast fara, að eiginmaðurinn dragist ofan í sama svaðið
og konan. Hafi hann ekki verið taugaveiklaður, þegar þau
gengu í hjónaband, hlýtur hann að verða það, í flestum til-
fellum.
Freistandi væri að taka slíkan eiginmann til nánari athug-
unar.
En það verður að bíða betri tíma.
„Hvað skyldu börnin okkar segja?“
Framh. af bls. 5.
skal það, sem lengi mun verða minnst og lengi á að standa:
„Hvafi skyldu bömin okkar segja?“
ísland er einnig eitt af yngstu ríkjum heimsins. Og það
byggir þúsund ára gömul menningarþjóð.
Hvað skyldu börnin okkar segja um ráðsmennsku okkar,
störf og framkvæmdir, eftir svo sem fimmtíu ár? — í. J.