Feykir - 23.11.2022, Blaðsíða 4

segir sr. Sigríður Gunnarsdóttir
sóknarprestur en eins og að
framan greinir hefur kirkjan
verið stækkuð í tvígang. „Svo á
kirkjukórinn afmæli líka, er 80
ára um þessar mundir, er að
verða öldungur en líklega eru
ekki margir kirkjukórar sem
eiga sér svo langa sögu. Við
ætlum að vera með hátíðar-
messu á sunnudaginn, 27.
nóvember, fyrsta sunnudag í
aðventu, klukkan 14 en við
höfum lengi verið með hátíðar-
messu fyrsta sunnudag í
aðventu.“ Sigríður segir að þar
ætli nýi vígslubiskupinn, séra
Gísli Gunnarsson, að predika
og kirkjukórinn muni syngja
bæði í messu og á örtónleikum
sem hefjast strax að messu
lokinni þar sem flutt verða lög
eftir fyrrverandi organista
kirkjunnar; Pétur Sigurðsson,
Eyþór Stefánsson og Jón
Björnsson. Þeim verður gert
hátt undir höfði og minning
þeirra heiðruð. Þegar það er frá
verður farið fram í Ljósheima
þar sem slegið verður upp
mikilli veislu og öllum boðið í
veislukaffi og býst Sigríður við
að eitthvað verði um ávörp í
tilefni tímamótanna.
„Þetta er löng og mikil saga
sem er aðgengileg víða ef út í
það er farið,“ segir Ingimar
Jóhannsson, formaður sóknar-
nefndar. „Kirkjan er lítil og
öllum þykir vænt um hana en
þegar hún var byggð er hún
eina samkomuhúsið í bænum
og þar af leiðandi fóru fram
söngskemmtanir þar líka,“
segir Ingimar og stendur það
heima miðað við skrif Krist-
mundar í bókinni sem hér að
framan greinir. „Fyrsta sam-
koman af því tagi vakti þó
mikinn úlfaþyt, „kirkjuhneyksl-
Stór tímamót eru framundan hjá Sauðárkrókskirkju sem
fagnar 130 afmæli en vígsla hennar fór fram þann 18.
desember árið 1892. Í tilefni þessa verður haldin
hátíðarmessa nk. sunnudag, fyrsta sunnudag í aðventu.
Þar mun kirkjukórinn, sem einnig fagnar stórum
tímamótum, syngja og halda sérstaka örtónleika eftir
athöfn og að því búnu verður boðið í veislukaffi.
1957 og 1958 var kirkjan
stækkuð til austurs beggja
vegna við turninn. Turninn
endurbyggður og steyptur
kjallari undir nýbygginguna.
Fyrir hundrað ára afmæli
kirkjunnar var hún svo endur-
byggð að miklu leyti og lengd
um tæpa fjóra metra til vesturs.
Kirkjan var tekin í notkun á ný
9. desember 1990.
80 ára afmæli
En nú er komið að því að fagna
tímamótunun og minnast þess-
arar löngu sögu kirkjunnar.
„Já, við ætlum að halda upp á
130 ára afmæli Suðárkróks-
kirkju, sem var vígð 18. desem-
ber 1892 og var þá stórt og
merkilegt hús og rúmaði allan
söfnuðinn á þeim tíma. Hún
gerir það ekki lengur þrátt fyrir
að hún sé ágætlega rúmgóð,“
UMFJÖLLUN
Páll Friðriksson
Svo segir í bók Kristmundar
Bjarnasonar; Sauðárkrókskirkja
og formæður hennar, sem
Sóknarnefnd Sauðárkróks-
sóknar gaf út á 110 ára afmæli
kirkjunnar 1992, að um miðbik
19. aldar hafi verið farið að
huga að nýrri brauðskipan,
fækkun prestakalla og þjónandi
presta. Spunnust sums staðar af
hatrammar deilur, svo sem í
Skagafirði, skrifar Kristmundur.
„Hér er, sem víðar, illa sótt
kirkjan í tilliti til hins meira
parts sóknarinnar. Annars væri
ekki þörf á kirkju á Sjóarborg,
stæði sú eina kirkja í miðju
prestakallinu, t.d. á flötinni
fyrir utan og neðan Skarð.
Mætti sú kirkja verða fullvel
megandi til að verða samboðin
sinni ákvörðun, þegar Borgar-
kirkja væri með eignum sínum
þar til lögð, en prestssetrið ætti
að vera Veðramót, bæjarleið frá
sjálfri kirkjunni,“ skrifaði Jón
Reykjalín, prestur í Fagranes-
prestakalli árið 1840.
Það var svo árið 1881 að
séra Tómas Þorsteinsson lagði
til á fyrsta héraðsfundi pró-
fastsdæmisins, en lög voru sett
árið áður sem skylduðu presta
og safnaðarfulltrúa hvers pró-
fastsdæmis að koma saman
einu sinni á ári á héraðsfund,
að kirkjan á Sjávarborg yrði
lögð niður, en ný reist í hennar
stað á Sauðárkróki. Þá þegar
voru uppi raddir um að
Fagraneskirkja færi sömu leið,
þótt ekki væri hreyft að sinni,
skrifar Kristmundur. Árið 1884
var „kirkjumálið“ enn til um-
ræðu á héraðsfundi og fór svo
að Sauðárkróksbúar fóru fram
á þá breytingu á fyrri samþykkt
að Fagraneskirkja yrði einnig
lögð niður og allur sjóður
hennar lagður til kirkju-
byggingar á Sauðárkróki ásamt
sjóði Sjávarborgarkirkju, einnig
að allir sóknarmenn úr þeim
sóknum sæktu síðan kirkju á
Króknum og gyldu þangað
kirkjugjöld sín. Kristmundur
segir að nær allir íbúar Sjávar-
borgarsóknar hafi verið þessu
samþykkir og einnig Skarða-
menn en Reykstrendingar and-
snúnir. Fór þó svo að endingu
að tillagan var samþykkt en að
því tilskildu að „Fagraneskirkja
skyldi standa og vera safnaðar-
kirkja, meðan hún þyrfti ekki
aðgerðar við, og presti væri
skylt að messa þar tiltölulega,
meðan stæði“.
Til að gera langa sögu stutta
varð nýja sóknin til við sam-
einingu Sjávarborgar- og
Fagranessókna, og nær hún yfir
Reykjaströnd, Gönguskörð,
Sauðárkrók og Borgarsveit.
„Ekki er vitað til víss, hvenær
vinna hófst við kirkjusmíðina á
Sauðákróki, aðgerð á grunni,
sögun, plæging viðar, svo og
önnur undirbúningsstörf. Ljóst
er þó, að gengið hafði verið frá
grunni undir kirkjuna og grind
hennar frágengin í miðjum
júnímánuði 1892,“ segir í bók
Kristmundar en mikið kapp
var lagt á að kirkjan kæmist
upp fyrir lok ársins og komu
margir að með vinnu sinni,
einkum Króksarar. „Borgsveit-
ungar, Skarðamenn og Reyk-
strendingar þóttu öllu tóm-
látari.“
Á heimasíðu kirkjunnar
kemur fram að kirkjuhúsið hafi
stækkað með söfnuðinum, árin
130 ára afmæli Sauðárkrókskirkju
Mörg og mikil
tímamót
Aldraðir Skagfirðingar á samkomu í Safnaðarheimilinu skömmu eftir opnun þess.Sauðárkrókskirkja nýlega reist. Myndin tekin 1895.
Ingimar Jóhannsson formaður sóknarnefndar, sr. Sigríður Gunnarsdóttir sóknarprestur, Rögnvaldur Valbergsson organisti og Davíð
Jóhannsson formaður Kirkjukórs Sauðárkróks. MYND: PF / Aðrar myndir eru fengnar úr bókinni Sauðárkrókskirkja og formæður hennar
4 44/2022