Læknablaðið : fylgirit - 06.03.2015, Blaðsíða 5

LÆKNAblaðið 2015/101 FYLGIRIT 83 5
B R Á Ð A D A G U R I N N 2 0 1 5
F Y L G I R I T 8 3
Ágrip erinda
E-1 Forgangsröðun þjónustu til aldraðra einstaklinga:
heimaþjónusta og dvöl á hjúkrunarheimili
Ingibjörg Hjaltadóttir
Flæðisviði Landspítala
ingihj@landspitali.is
Bakgrunnur: Stefna stjórnvalda er að einstaklingar geti dvalið eins lengi
á eigin heimili og kostur er. Jafnframt þessu hefur reynslan erlendis sýnt
að þegar hlutfall veikra aldraðra sem dvelja heima hækkar þá fjölgar
þeim sem leita eftir þjónustu á bráðamóttökum og sjúkrahúsum. Því er
mikilvægt að bregðast rétt við þörfum þeirra sem dvelja heima með því
að forgangsraða þjónustu sem er í boði í samræmi við þörf einstaklinga
hvort sem um heimaþjónustu er að ræða eða hjúkrunarheimilisdvöl.
Ætla má að umfang heimaþjónustu muni einnig aukast á næstu árum
sem og kröfur um gæði, hagkvæmni og samræmda skráningu.
Markmið: Forrannsókn kannaði notagildi interRAI Home Care (int-
erRAI HC). Upphafsmats við mat á heilsufari og MAPLe reikniritsins
(e. Method to Assess Priority Levels) til að meta þörf fyrir þjónustu og
kanna samræmi þess við þjónustu sem þegar var veitt.
Aðferðir: Gagnasöfnun fyrir forrannsóknina fór fram á tímabilinu
febrúar til júní 2013. Heimahjúkrun og félagsleg heimaþjónusta á Höfn
í Hornafirði, Akureyri, Sauðárkróki auk félagslegrar heimaþjónustu
í Reykjavík gerðu RAI HC Upphafsmat fyrir 200 einstaklinga. Einnig
fékkst aðgangur að interRAI Home Care mati úr gagnagrunni frá
Heimahjúkrun í Reykjavík og á Selfossi fyrir árin 2012-2013 (n=841).
Lýsandi tölfræði var notuð við greiningu á gögnum.
Niðurstöður: Hlutfall kvenna sem þáðu heimaþjónustu var frá 37,5 til
73,6% eftir landsvæðum og meðalaldur var frá 74 til 84 ára. Hlutfall
þeirra sem fengu heimahjúkrun og voru í 1. flokki MAPLE (þ.e. með
góða ADL og vitræna getu) voru frá 11,9-44,0% eftir landsvæðum og
þeir sem fengu félagslega heimaþjónustu og voru í 1. flokki MAPLE
voru frá 42,9-63,0%. Heilsufar og þarfir einstaklinga samrýmdust vel
niðurröðun í MAPLE flokka. Hins vegar reyndist sú þjónusta sem ein-
staklingarnir fengu ekki vera í samræmi við heilsufar þeirra eða flokkun
í MAPLE.
Ályktanir: Niðurstöður gefa vísbendingar um að betur megi standa
að vali á þjónustu til einstaklinga og að interRAI HC Upphafsmat og
MAPLE reikniritið geti verið gagnlegur rökstuðningur fyrir ákvörðun
fagfólks um forgangsröðun heimaþjónustu til einstaklinga.
E-2 Tilvísun aldraðra í hjúkrunarstýrð úrræði eftir endurteknar
komur á bráðamóttöku
Ingibjörg Sigurþórsdóttir1, Elísabet Guðmundsdóttir1, Hlíf Guðmundsdóttir1, Helga Rósa
Másdóttir1, Lovísa Jónsdóttir1, Sigrún Sunna Skúladóttir1, Þórdís Katrín Þorsteinsdóttir2
1Bráðadeild Landspítala, 2Háskóla Íslands
ingis@landspitali.is
Bakgrunnur: Aldraðir eru vaxandi hópur sjúklinga á bráðamóttökum.
Kemur þar bæði til fjölgun aldraðra og að hækkandi aldur leiðir til
versnandi heilsu og aukinnar þarfar fyrir heilbrigðisþjónustu. Tíðar
komur aldraðra á bráðamóttöku hafa verið tengdar við verri afdrif og
hærri dánartíðni. Á síðustu árum hafa verið starfrækt hjúkrunarstýrð
úrræði fyrir aldraða, lungna- og hjartabilaða sjúklinga á Landspítala
með því mögulega markmiði að fækka endurteknum komum á bráða-
móttökur.
Markmið: Að kanna tíðni endurkoma aldraðra á bráðamóttökur
Landspítala. Einnig að kanna hvort að félagslegur bakgrunnur, komu-
tími, komuástæða og sjúkdómsgreining væru tengd því að sjúklingum
sé vísað í hjúkrunarstýrð úrræði við útskrift af bráðamóttöku.
Aðferðir: Gerð var aftursýn gagnaöflun úr rafrænni sjúkraskrá um
komur allra sjúklinga 67 ára og eldri innan 30 daga frá síðustu komu á
bráðamóttöku eða 90 daga frá síðustu sjúkrahúslegu á bráðamóttökur
Landspítalans árin 2008 til 2012. Gögnin voru greind með lýsandi töl-
fræði og könnuð tengsl milli breyta með kí-kvaðrati og reiknað líkinda-
hlutfall (OR) forspárþátta fyrir tilvísun í sérhæfð hjúkrunarúrræði með
fjölþátta aðhvarfsgreiningu.
Niðurstöður: Endurkomur voru 18.154 á rannsóknartímabilinu eða
rúmlega 27% af öllum komum 67 ára og eldri. Forspárþættir fyrir til-
vísunum í sérhæfð hjúkrunarúrræði voru: búseta á höfuðborgarsvæðinu
(OR 3,19; 95% vikmörk (CI):1,17-8,66), hækkandi aldur (OR 1,03 95%
CI:1,01-1,06), lungnasjúkdómur (OR 4,17 95% CI:2,53-6,88), hjarta- og
æðasjúkdómur (OR 1,80 95% CI:1,07-3.03), stoðkerfissjúkdómar eða
beinbrot (OR 1,56 95% CI:1,01-2,41) eða einkennagreining samkvæmt
ICD-10 (OR 2,04 95% CI:1,36-3,06). Kyn og hjúskapur reyndust hafa
samvirkni: giftum konum (OR 2,10 95% CI) var frekar vísað en giftum
körlum, einbúum (konur OR 1,16; karlar OR 2,44; 95% CI) var frekar
vísað samanborið við gifta.
Ályktanir: Á rannsóknartímabilinu voru auknar líkur á tilvísunum
aldraðra í sérhæfð hjúkrunarúrræði eftir endurkomu á bráðamóttöku
fyrir þá sjúklingahópa þar sem slík úrræði eru í boði. Huga mætti að
öðrum hópum aldraðra sem koma endurtekið á bráðamóttöku. Kyn
og hjúskaparstaða gætu sagt fyrir um þarfir aldraðra eftir endurteknar
komur á bráðamóttöku.
E-3 Komur aldraðra, 67 ára og eldri, á bráðamóttöku Landspítala
vegna meiðsla á árunum 2011-2012
María Guðnadóttir1, Edda Björk Þórðardóttir1,2, Þórdís Katrín Þorsteinsdóttir3,4
Brynjólfur Mogensen3,5
1Miðstöð í lýðheilsuvísindum, 2sálfræðideild Háskóla Íslands, 3rannsóknarstofu Landspítala og
Háskóla Íslands í bráðafræðum, 4hjúkrunarfræðideild, 5læknadeild Háskóla Íslands
mag85@hi.is
Bakgrunnur: Fyrri rannsóknir benda til að slys séu leiðandi orsök
meiðsla á meðal aldraðra og að tíðni slysa aukist með aldri.
Markmið: Að athuga hver árlegur fjöldi koma á bráðamóttöku
Landspítala vegna meiðsla af völdum slysa væri á meðal 67 ára og eldri
og orsakir þeirra.
Aðferðir: Rannsóknarhópurinn samanstóð af einstaklingum 67 ára og
eldri, sem komu á bráðamóttöku Landspítala á árunum 2011 og 2012.
Gagna var aflað úr komuskráningarkerfi (NOMESCO) og rafrænni
sjúkraskrá (Sögu) um allar komur vegna slysa, aðstæður slyss og ICD10-
greiningu.
Niðurstöður: Alls leituðu 4969 einstaklingar, 67 ára og eldri, til bráða-
móttöku á tímabilinu 2011-2012. Af hverjum 1.000 íbúum 67 ára og eldri
leituðu að meðaltali 72 til bráðamóttökunnar á þessu tímabili vegna
meiðsla. Fleiri konur en karlar leituðu til Landspítala vegna slysa bæði