Læknablaðið : fylgirit - 28.04.2015, Qupperneq 19

V í s i n d i á V o r d ö g u m
F Y L g i r i T 8 5
LÆKNAblaðið 2015/101 FYLGIRIT 85 19
þeirra. Markmið rannsóknarinnar var að meta hvort truflanir á sykur-
efnaskiptum væru tengdar útbreiðslu kransæðasjúkdóms.
Efniviður og aðferðir: Rannsakaðir voru sjúklingar með BKH án fyrri
greiningar á sykursýki af tegund 2 (SS2) á Landspítala háskólasjúkra-
húsi. Skert sykurþol og SS2 voru greind með mælingu á fastandi
blóðsykri (FPG), HbA1c og stöðluðu sykurþolsprófi 2 – 4 dögum eftir
innlögn og mælingar endurteknar 3 mánuðum eftir útskrift. Útbreiðsla
kransæðasjúkdómsins var metin með Gensini skori sem tekur tillit til
þess hve mikil þrenging er, hversu margar þrengingar eru og stað-
setningar þeirra.
Niðurstöður: Meðal 171 sjúklinga (77% karlar, meðalaldur 63,3) voru
47% með eðlileg sykurefnaskipti, 41% með skert sykurþol og 12% með
SS2. Miðgildi Gensini skors var 30,0 (16,0 – 48,8). Miðgildi Gensini skors
voru 26,0 og 28,5 meðal sjúklinga með eðlileg sykurefnaskipti og skert
sykurþol. Miðgildi Gensini skors var 37,0 meðal sjúklinga með SS2 (p
= 0,07).
Ályktanir: Meðal sjúklinga með brátt kransæðaheilkenni og ekki með
greinda sykursýki er tilhneiging til útbreiddari kransæðasjúkdóms
hjá þeim sem greinast með truflanir á sykurefnaskiptum með skimun
heldur en þeim sem eru með eðlileg sykurefnaskipti. Þetta undirstrikar
mikilvægi þess að skima fyrir efnaskiptasjúkdómum meðal sjúklinga
sem leggjast inn vegna BKH.
35 Ekki eru tengsl milli sykurefnaskipta og starfsemi æðaþels hjá
sjúklingum með bráð kransæðaheilkenni
Linda Björk Kristinsdóttir1,2, Erna Sif Óskarsdóttir1,2 , Steinar Orri Hafþórsson1,2,
Þórarinn Árni Bjarnason1,2, Sigrún Helga Lund2, Bylgja Kærnested1,2, Ísleifur
Ólafsson1,2, Erna Sif Arnardóttir 1, Sigurður Sigurðsson3, Vilmundur Guðnason2,3,
Guðmundur Þorgeirsson1,2,3, Karl Andersen1,2,3
Landspítala1, Háskóla Íslands2, Hjartavernd3
lbk3@hi.is
Inngangur: Um tveir þriðju hlutar þeirra sem fá brátt kransæðaheilkenni
(BKH) eru með óþekkta sykursýki eða skert sykurþol. Markmið þessarar
rannsóknar var að kanna hvort tengsl séu milli truflunar í blóðsykur-
stjórnun og vanstarfsemi æðaþels hjá sjúklingum með bráð kransæða-
heilkenni.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur voru sjúklingar sem lögðust inn á
hjartadeild vegna BKH og höfðu ekki áður verið greindir með sykursýki.
Framkvæmt var sykurþolspróf og mælingar á fastandi glúkósa í plasma
og HbA1c hjá öllum þátttakendum 2-4 dögum eftir innlögn og aftur
þremur mánuðum síðar. Einnig var gerð hálsslagæðaómun til að meta
útbreiðslu æðakölkunar hjá þátttakendum. Æðaþelsrannsóknir voru
gerðar með EndoPAT tækni sem byggir á viðbrögðum æða við lokun á
blóðflæði. Tækið nemur púlsútslag í háræðabeðum fingra fyrir og eftir
lokun og reiknar út stuðulinn RHI (Reactive Hyperemia Index).
Niðurstöður: Þátttakendur voru 92 (meðalaldur 63,5 ár, 79% karlar).
Miðgildi RHI stuðla mældust 1,85 (IQR: 1,59-2,25), 1,78 (IQR: 1,60-2,27)
og 1,85 (IQR: 1,40-3,43) hjá sjúklingum með eðlileg sykurefnaskipti
(32%), skert sykurþol (51%) og sykursýki (17%) (p=0.83). RHI stuðull var
2,97 (IQR: 2,97-2,97), 1,82 (IQR: 1,59-2,15), 1,78 (IQR: 1,54-2,22) og 2,09
(IQR: 1,63-2,29) hjá þeim sjúklingum sem voru með eðlilegar hálsæðar,
minni háttar, meðal eða alvarlega þrengingu i hálsslagæðum (p=0,41).
Neikvæð fylgni var milli RHI stuðuls og stigunar á útbreiðslu kransæða-
sjúkdóms (r= -0.22, p=0.03).
Ályktun: Vanstarfsemi æðaþels tengist ekki efnaskiptaröskunum hjá
sjúklingum með bráð kransæðaheilkenni. Þetta bendir til þess að æða-
kölkun hjá sjúklingum með BKH sé það langt gengin að ekki sé hægt að
greina hjá þeim áhrif efnaskiptatruflana á starfsemi æðaþels.
36 Áhrif kóvar á horfur sjúklinga með ristil- eða
endaþarmskrabbamein og blæðingartengd einkenni
Jóhann Páll Hreinsson1, Jón Gunnlaugur Jónasson2, Einar S. Björnsson1
1Meltingardeild lyflækningasviðs Landspítala, 2rannsóknarstofnun Landspítala, meinefnafræði-
deild
hreinssonjp@gmail.com
Inngangur: Óljóst er hvort sjúklingar sem eru með blæðingartengd
einkenni, eru á blóðþynningu og greinast með ristil- og/eða endaþarms-
krabbamein, greinist fyrr en þeir sem ekki eru á blóðþynningu. Okkar
markmið var því að rannsaka hvort kóvar bæti horfur í þessum krabba-
meinum.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var aftursýn en gagnasöfnun er ekki
lokið. Rannsóknin tók til allra þeirra sem greindust með ristil- og enda-
þarmskrabbamein á Íslandi árin 2008-2014, voru með blæðingartengd
einkenni og á kóvar. Í viðmiðunarhópi voru þeir sem voru með blæðing-
artengd einkenni og greindir á sama tímabili en ekki á kóvar. Sjúklingar
voru fundnir með upplýsingum úr Krabbameinsskrá. Blæðingartengd
einkenni voru skilgreind sem sýnileg blæðing frá endaþarmi, járnskorts-
blóðleysi eða jákvætt próf fyrir leyndu blóði í hægðum.
Niðurstöður: Það voru 53 sjúklingar með blæðingartengd einkenni og á
kóvar sem greindust með ristil- og endaþarmskrabbamein á tímabilinu,
meðaldur 75 ár (±8), karlar 59%. Í viðmiðunarhópi voru 212 sjúklingar
með blæðingartengd einkenni en ekki á kóvar, meðalaldur 76 ár (±8),
karlar 50%. Meðaltími eftirfylgdar var 37 (±26) mánuðir fyrir sjúklinga á
kóvar og 41 (±26) mánuður fyrir sjúklinga með blæðingartengd einkenni
en ekki á kóvar. Af sjúklingum á kóvar, voru 21% með meinvörp við
greiningu, af sjúklingum í viðmiðunarhópi voru 20% með meinvörp.
Samanburður með Kaplan-Meier aðferð sýndi að 5 ára lífslíkur hjá þeim
á kóvar voru 72% (95% CI 61-86%) en 66% (95% CI 50-72%) hjá þeim ekki
á kóvar (p = 0,45).
Ályktun: Þessar niðurstöður benda til þess að þrátt fyrir að kóvar kunni
að auka líkur á blæðingu frá ristil- og endaþarmskrabbameini, þá virðist
það ekki bæta horfur sjúklinga. Hafa verður í huga að eftirfylgdartími
rannsóknarinnar er stuttur.
37 Malaría á Íslandi árin 1998-2014
Kristján Godsk Rögnvaldsson1, Sigurður Guðmundsson1,2, Magnús Gottfreðsson1,2
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2Landspítala
kgr2@hi.is
Inngangur: Malaría er sníkjudýrasýking og ein algengasta orsök ótíma-
bærra dauðsfalla í þróunarlöndum, einkum meðal barna. Sjúkdómurinn
greinist af og til hérlendis í fólki sem hefur dvalið á malaríusvæðum. Í
rannsókn sem gerð var á malaríu hérlendis 1980-1997 fundust 15 staðfest
tilfelli. Ferðalög til svæða þar sem sjúkdómurinn er landlægur hafa auk-
ist sem og fjöldi ferðamanna til Íslands. Tilgangur þessarar afturskyggnu
rannsóknar var að rannsaka faraldsfræði malaríu 1998-2014.
Efniviður og aðferðir: Blóðstrok til tegundagreiningar malaríu komu
frá öllu landinu á sýklafræðideild LSH og reyndust jákvæð í 31 ein-