Verzlunartíðindi - 01.07.1988, Blaðsíða 11

LÖG-
MAÐUR
SVARAR
SPURNINGUM
UM BANKAVIÐ-
SKIPTI
Hversu lengi getur banki
dregið að krefja framselj-
anda um að leysa til sín
ávísun sem ekki reyndist
inneign fyrir? Og hversu
langt getur banki notað ný
lán til að skuldajafna önnur
eldri?
Kaupmannasamtökin
fengu það verkefni á síðasta
ári að fá úr þessu skorið fyrir
einn félagsmanna KÍ.
í bréfi sem Magnús Finns-
son sendi Sveini Snorrasyni
hæstaréttarlögmanni segir
m.a.:
1. Viðskiptavinur múrara
greiddi uppmælingu til Múr-
arafélagsins með innistæðu-
lausum ávísunum um nokkurt
skeið. Félagið innleysti ávís-
anirnar í banka. Eftir 6 mán-
uði gerði bankinn kröfu til fé-
lagsins um að leysa til sin
innistæðulausar ávísanir
(fjárhæð samtals 1,5 milljónir
króna). Því spyrja skjólstæð-
ingar mínir, með þetta dæmi í
huga. Hversu lengi getur
banki dregið að krefja fram-
seljanda um að leysa til sín
ávísun sem ekki reyndist vera
inneign fyrir?
2. Við veitingu lána í bönk-
um og sparisjóðum viðgengst
sú regla að ef lántaki skuldar
banka afborgun og vexti af
eldri láni, gengur hluti eða allt
hið nýja lán til skuldajöfnunar.
Oft er þetta gert án vitundar
lántaka.
Ef þessari reglu er fylgt t.d.
við kaup á viðskiptavíxlum og
kaupvirði víxlanna látið
ganga til greiðslu á gjaldfall-
VERSLUNARTÍÐINDI
inni afborgun af fjárfestingar-
láni, kann það að skerða
gjaldþol fyrirtækisins, svo
það verði óstarfhæft.
Því er spurt um heimild
banka til þessa, sérstaklega
þegar slíkt er ekki með vitund
lántakanda.
í svari Sveins Snorrasonar,
hrl. segir svo:
1. Sjöundi kafli tékkalaga
nr. 94 frá 19. júní 1933 geymir
svör við fyrirspurn yðar. Sam-
kvæmt 40. gr. laganna sbr.
29. gr. ber greiðslubanka að
gefa yfirlýsingu um inni-
stæðuleysi við sýningu tékk-
ans. Tékkhafa ber þá, innan
fjögurra daga samkvæmt 42.
gr. laganna að senda síðasta
framseljanda og útgefanda
tilkynningu um greiðslufallið.
Svarið við spurningunni er því
4 dagar eftir sýningu sam-
kvæmt framansögðu, enda
fari sýningin fram innan 30
daga frá útgáfudagsetningu
tékkans.
2. Skoðun mín er sú, að
mismunandi tegundum lána
eða bankaviðskipta verði
ekki ruglað saman, nema að-
ilar hafi komið sér saman um
það. í sambandi við föst víxla-
viðskipti, þar sem banki
skuldbindur sig til kaupa á
vöruvíxlum og andvirði víxla
kemur til tekna á hlaupa- og
tékkareikningi, er að jafnaði
svo um samið eða forsenda
banka, að bankanum sé
heimilt að skuldfæra viðkom-
andi tékka- eða hlaupareikn-
ing fyrir þeim víxlum er áður
voru keyptir en greiðslufall
varð á. Sjálfstæð lánsvið-
skipti þar sem skuldari hefur
látið lánastofnun í té sjálf-
stæðar tryggingar og aðrar
en þær og óháðar þeim er að
baki tékka eða víxlaviðskipt-
um standa, blandar banki að
jafnaði ekki saman, nema
viðskiptamaður hafi um ann-
að samið. Sé um sömu trygg-
ingu að ræða gagnvart
hvorutveggja viðskiptanna
hefur bankinn að jafnaði
áskilnað eða fær heimild við-
skiptamanns til þess að
skuldfæra tékkareikning fyrir
afborgunum og vöxtum af
þeim bréfum er bankinn á.
Hið algengasta er að við-
skiptamaður óskar beinlínis
eftir slíkum greiðslumáta. Ef
ekkert slíkt samkomulag ligg-
ur fyrir virðist eðlilegast að
leitað sé fullnustu í þeirri
tryggingu sem í té var látin
fyrir láninu. Ég er því sam-
mála sjónarmiðum yðar,
enda myndi það valda örygg-
isleysi í viðskiptum ef heimild
lánastofnana væri óbundin í
þessu efni“
NORSKIR
FARANDSALAR
HRAKTIR Á BROTT
Það verður aldrei nógu vel
brýnt fyrir kaupmönnum og
félögum kaupmanna, sér-
staklega úti á landsbyggð-
inni, að kæra til sýslumanns
eða lögreglustjóra hverskon-
ar sölumenn sem setjast upp
með varning sinn og falbjóða
hann. Kaupmenn greiða
skatta og skyldur fyrir að fá að
versla, sölumennirnir ekki, og
grunur leikur á að margir
þeirra greiði engan söluskatt.
Mörg hafa félögin úti á
landi verið vel á verði. Á Akra-
nesi voru tveir norskir farand-
salar teknir til yfirheyrslu hjá
lögreglunni á Akranesi. Þeir
höfðu fengið inni í einni versl-
un bæjarins og fóru að selja,
án þess að hafa tilskilin leyfi.
Eftir yfirheyrsluna höfðu
þeir sig á brott með sitt hafur-
task, skartgripi ýmiskonar.
Engin kæra barst vegna
þessa, en kaupmenn voru til-
búnir að kæra, ef þeir kæmu
aftur. Það varð ekki.
Sýslumaður kvað Norð-
mennina hafa framvísað að-
flutningsskýrslum og sölu-
skattsnúmeri, en landsleyfi
svokallað höfðu þeir ekki.
Slíkt leyfi veitir heimild til að
selja ákveðna vöru á tiltekn-
um stað, sé hún ekki fyrir
hendi í föstum verslunum inn-
an ákveðinna fjarlægðar-
marka. Á Akranesi versla í
það minnsta tveir kaupmenn
með skartgripi, þannig að
jafnvel landssöluleyfið hefði
ekki nægt þeim norsku.
Er ekki annað að sjá en að
leyfi sem þetta sé angi af regl-
um frá miðöldum, — farand-
sala ætti að heyra til liðinni
tíð, þegar nær allir lands-
menn eiga kost á góðum og
öruggum verslunum. Hér
þyrfti löggjafinn að koma til
skjalanna og afnema þessa
óeðlilegu starfsemi sem
kaupmenn þurfa að keppa
við.
11