Vestfirðir - 14.02.2019, Blaðsíða 4

4 14. febrúar 2019
Eftir mesta efna hags lega hrun á Ís landi í
langan tíma með gjald þroti við skipta-
bankanna í októ ber 2008 hefur komið eitt
allra mesta fram fara skeið lýð veldis tímans.
Kjara samningarnir á vor dögum 2014 voru
á hyggju efni þar sem al mennir kaup taxtar voru
hækkaðir um lið lega 30% á samnings tímanum sem var innan við þrjú
ár. Við venju legar að stæður í hvaða þjóð fé lagi sem er hefðu þessar
launa hækkanir leitt af sér verð bólgu til þess að lækka launin aftur.
Það gerðist ekki. Happ drættis vinningur þjóð fé lagsins var sprenging
í ferða manna straum til landsins. Frá 2014 til 2017 þre faldaðist fjöldi er-
lendra ferða manna fór úr 780 þúsund manns í 2,2 milljónir. Þessu fylgdu
nýjar tekjur inn í þjóðar búið upp á um það bil 200 milljarða króna á ári.
Þessum tekjur hefur verið dreift um þjóð fé lagið og þær hafa gert það að
verkum að það var til fyrir kaup hækkunum þegar til kom. Það varð ekki
verð bólga, enda var inni stæða fyrir út gjöldunum. Þvert á móti gengi
ís lensku krónunnar hefur staðið sterkt þessi ár, sem er kjara bót fyrir al-
mennt launa fólk.
25% kaup máttar aukning frá 2014 til 2017
Opin berar tölur Hag stofunnar sýna að kaup máttur launa óx um 25%
á þessum árum. Það er fá heyrð raun hækkun launa á að eins þremur
árum. Breytingin frá minnsta kaup mætti launa eftir hrun, sem var á
árinu 2010, hefur verið enn meiri. Sú hækkun er hvorki meira né minna
en 40%.
Hag stofan birtir líka saman tekt um launin í raun veru legum tölum.
heildar laun full vinnandi launa manna voru 706 þúsund krónur á
mánuði á árinu 2017 og höfðu hækkað um 25% frá 2014. Hækkunin
er 142 þúsund krónur á mánuði eða 1,7 milljón kr á ári. Það eru meiri
peningar til ráð stöfunar sem því nemur fyrir hvern full vinnandi.
Tölur yfir annað en heildar laun full vinnandi sýna svipaða þróun.
Grunn laun hækkuðu líka um 25% og eins grunn laun þeirra sem eru
í hluta starfi. Það bendir ekki til ó jafnrar dreifingar hins efna hags lega
á vinnings.
72% kaup máttar aukning frá 1989
Ef litið er yfir lengra tíma bil þá má lesa það úr gögnum Hag stofunnar
að kaup mátturinn hafi vaxið um 72% frá 1989 til 2017. Þá voru meðal-
launin 706 þúsund krónur á mánuði. Raunaukingin frá 1989 nema
300 þúsund króna á mánuði af þessum 706 þúsund kr. Þetta er mikil
breyting á 28 árum. Lífs kjörin hafa batnað sem þessu nemur. Það má
vel færa rök fyrir því að yfir starfs ævi manns sem spannar 40 ár megi
vænta þess að verð mæti launanna sé í lok starfs ævinnar tvö falt meira
en við upp haf. Það þýðir ein fald lega að launa maðurinn getur veitt sér
meira sem því nemur hvort heldur það er í stærð og í burði hús næðis,
bíls eða ferða laga.
Jöfnuður helst og lægst lág tekju hlut fall
Meðal tal gefur góða mynd af heildar breytingunni en ekki endi lega af
dreifingunni. Þess vegna þarf að skoða fleiri stærðir. Hag stofan greinir
þetta og niður staðan er að hækkunin er nokkuð jöfn yfir tekju hópana.
Þannig hækka heildar laun þeirra 25% sem hafa lægstu launin ívið meira
en þeirra 25% sem hafa hæstu launin. Með öðrum orðum jöfnuðurinn
hefur haldist og ei lítið minnkað.
Gögn Hag stofunnar um þróun á dreifingu tekna sýna að jöfnuður
teknanna 2016 er meiri en var 2010. Tölur fyrir 2017 liggja ekki fyrir.
Þau gögn sýna líka að jöfnuðurinn 2016 er meiri á Ís landi en á öðrum
Norður löndum og reyndar mestur meðal Evrópu ríkja.
Þá eru til upp lýsingar um lág tekju hlut fall. Það er hlut fall fólk sem
er undir lág tekju mörkum, en þau eru skil greind sem 60% af mið gildi
ráð stöfunar tekna. Það hefur lækkað á Ís landi. Var 9,8% árið 2010 í botni
efna hags á fallsins eftir hrunið, lækkaði í 7,9% árið 2014 og var 8,8% árið
2016. Þetta er lang lægsta hlut fallið á Norður löndum. Hlut fallið fyrir
Evrópu sam bands löndin er 17,3% árið 2016.
Raun vextir lækka um 70%
Eitt sem ræður miklu um lífs kjörin er verðið fyrir láns fé. Raun vextir
voru 10% á níunda ára tugnum en eru nú komnir niður undir 3% og
reyndar er hægt að fá líf eyris sjóðs lán með vöxtum undir 3%. Þetta hefur
bætt lífs kjör launa mannsins ó trú lega mikið á þessum 30 árum. Þeir
sem þurftu að reyna 25% kaup máttar skerðingu árið 1983 á eigin skinni
muna enn eftir 10% raun vöxtunum, sem engin af sláttur var gefinn af.
Á fram á sömu braut
Fram undan eru kjara samningar sem marka stefnuna næstu árin. Það
sem helst á að hafa í huga er að kaup máttur er al mennt hár, dreifing
tekna er með því besta í Evrópu og fram farir í lífs kjörum síðustu 30
ár, frá tíma móta samningunum 1990, Þjóðar sáttinni, er eins dæmi í sögu
þjóðarinnar. Vissu lega er margt sem þarf að færa til betra vegar og dæmi
um græðgi og óhóf valda ólgu í þjóð fé laginu. Því þarf að bregðast við
en varast að spilla þeim árangri sem náðst hefur. Það gagnast engum og
allra síst launa fólki.
LEIÐARI
3. tölublað, 8. árgangur
Útgefandi: Fótspor ehf., Suðurlandsbraut 54 , 103 Rvk. Ábyrgðarmaður: Ámundi Ámundason.
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason sími 824-2466, netfang, amundi@fotspor.is.
Auglýsingar: Sími: 578-1190 & netfang: auglysingar@fotspor.is.
Ritstjóri: Kristinn H. Gunnarsson, sími: 892-7630, netfang: kristinn@kristinn.is.
Prentun: Ísafoldarprentsmiðja. Dreifing: Íslandspóstur. Vefútgáfa PDF: www. fotspor.is
FRÍBLAÐINU ER DREIFT Í 3.400 EINTÖKUM Á
ÖLL HEIMILI OG FYRIRTÆKI Á VESTFJÖRÐUM
Lífskjarabati síðustu ár með fádæmum
árangur Þjóðarsáttarinnar
Kristinn H. Gunnarsson
Vestfirska vísanhornið
Þátturinn hefst á vísnabréfi frá
Indriða á Skjaldfönn.
Vinur minn úr hægrasta
hægrinu, því nefndur hér HH, kvartaði
við mig yfir ó sann girni og ljótum
munn söfuði og jafn vel níð vísum um
fjár mála ráð herra sem hefði þó ekkert
til saka unnið, annað en gera sitt besta
til að fjölga vel stæðu fólki. Sem væri jú
hið besta mál því þá hrataði meira af
brauð mylsnu , jafn vel heilu molarnir,
út af borðinu til þeirra sem undir því
væru. Þð væri líka fjarri lagi að tapast
hefðu 130 milljarðar króna vegna Eng-
eyinga og það hefði þá mest verið fjár-
munir líf eyris sjóðanna sem ættu hvort
eð er allt of mikla peninga.
Síðan sagði HH að næst á eftir
Davíð væri Bjarni sann orðasti og
heiðar legasti maður sem hann þekkti
og fór fram á sann gjarnari með ferð á
honum. Og hvað gerir maður ekki fyrir
vini sína?
Hér á okkar Ísa storð
oft er skreipt á hjarni.
Segi tæpast ó satt orð
eðal mennið Bjarni.
Drengur bæði dag og nótt
dyggðum förgum þjónar.
Þó hart að onum hafi sótt
hæl bítar og dónar.
Í Morgun blaðinu fyrir nokkru og
í lengri gerð í net út gáfu þess, er grein
eftir Viðar Hreins son, heim speking
og rit höfund, sem nefnist glap ræðið
í Ó feigs firði og ætti að vera skyldu-
lesning sér stak lega fyrir okkur Vest-
firðinga. Hann rekur þar sögu Alterna,
sem áður var Magma Ener gy, hið al-
ræmda skúffu fyrir tæki í Sví þjóð og
virkjunar á form þess í Ó feigs firði. Þar
skal valtrað yfir ör sam fé lagið, raskað
náttúru fari þar ó tæpi lega í gróða skyni
og koma þannig í veg fyrir að sam fé-
lagið þróist á eigin for sendum. Virkjun
styrki í litlu sem engu bú setu í Ár nes-
hreppi. Orkan þaðan færi ekki til okkar
Vest firðinga og til þess væru smærri
virkjanir hér við innan vert Djúp mikið
heppi legri kostur.
Auð valds heimskan hjarta köld
hún er mann kyns byrði
en hefur til þess veg og völd
að virkja í Ó feigs firði.
Undan farið höfum við séð á
netinu aug lýsingar kostaðar af fyrr-
nefndu Alterna þar sem sveitar-
stjórnarpótentátar hér við Djúp kalla
eftir Hvalár virkjun. Þetta er bara beint
fram hald af því þegar Vestur verk bauð
Ár nes hrepps búum vega bætur, þrífasa-
r af magn, ljós leiðara og málningu á
skóla húsið ef þeir féllu fram og til bæðu
virkjunar guðinn.
Í Gyðinga landi Júdea til fjárins var
frekur
fann svo til iðrunar, hann væri
dauða sekur.
Á Vest fjörðum ýmsa arft aka hans
nú þekki
elsku Guð, viltu passa að þeir hengi
sig ekki.
Geir Þor steins son, heiðurs for seti
KSÍ og Mið flokks maður fannst sú
fremd ekki nóg. For seti sam bandsins
vildi hann aftur verða og ekkert múður.
Harla lítið Geir er glaður
gæfan sýndi ei fylgi spekt.
Þarna steyptist Mið flokks maður
mikið var það dá sam legt.
Nú blasir við og er al talað að Mið-
flokkurinn verði fjórða hjólið undir
ríkis stjórnar vagninum.
Stjórnar ekki batnar bíllinn
bætist þar við Kaustur skríllinn.
Senn mun eiga sætis von
Sig mundur Davíð Gunn laugs son.
Nú stunda for sætis- og fjár mála ráð-
herra grjót kast úr sínum gler húsum
vegna 82% launa hækkunar Lands-
banka stjórans en eru sjálf núbúin að
hygla sér og þing mönnum ó heyri-
legum launa hækkunum á samt að-
stoðar manna hóp og mokað er fjár-
munum í flokkana, allt er þetta talið
um 600 milljónir króna, og alls ekki má
auka skatt af þessum tekjum.
Stjórn völd þjóðar ljá mér leiða.
Lítil magnann svelta í hel.
En yfir ríkis bubba breiða
bóm ull svo þeim farnist vel.
Hag yrðingurinn Jón Atli Ját varðs-
son, Reyk hólum dró saman at burðar-
rásina undan farið í sam göngu málum
á Al þingi og vendingar sem leiddu af
Klaustursumblinu.
Klausturlífið á sér enn
undur snúnar hliðar.
Ganga björg í brattir menn
með bægsli sín til hliðar.
Nefndarskipan nýstárleg
og nýtist vegabótum.
Samkenndin þó soldið treg
og sullast undan fótum.
Ríkisstjórnin reisir tjöld
rétt til einnar nætur.
Virðast ráðleg vegagjöld
í varanlegar bætur.
Klausturlífið klassa tjón
og krefst því góðrar fórnar.
Fengu að láni formann Jón
úr faðmi ríkisstjórnar.
Nefndin orðin nokkuð treg
og nár er klárinn brúni.
Loforð um að leggja veg
lendir út á túni.
Látum hér staðar numið þó með
þeirri frómu ósk að fram farir í vega-
máum lands manna lendi ekki út a túni
eins og Jón Atli sér fyrir sér að geti
orðið raunin.
Kristinn H. Gunnars son.
Lýðháskólinn:
Sjálfseignarstofnun um nemendagarða
Aðal fundur Lýð há skólans á
Flat eyri var haldinn á laugar-
daginn. Stjórninn var endur-
kjörinn með einni breytingu þar sem
Daný Arnalds gekk ur stjórninni og
tók sæti í vara stjórn. Hennar sæti
tók Vig dís Er lings dóttir. Aðrir í
stjórninni eru Runólfur Ágústs son,
for maður, Óttar Guð jóns son, gjald-
keri, Ívar Kristjáns son og Þór dís Sif
Sigurðar dóttir.
Helsta mál fundarins sneri að hús-
næðis málum. Sam þykkt var að stofna
sjálfs eignar stofnun um nem enda-
garða. Fast eignir ríkisins hafa aug lýst
til sölu hús næði heilsu gæslunnar á
Flat eyri sem er um 300 fer metrar að
stærð og er á tveimur hæðum. Ísa-
fjarðar bær á 15% af hús næðinu og
hefur hug á að kaupa hlut ríksins.
Á formin lúta að því að Lýð há skólinn
kaupi hús næðið svo af sveitar fé laginu
og að sjálfs eignar stofnunin eigi það
og reki. Þar verði síðan hús næði
fyrir nem endur. Runólfur Ágústs-
son,stjórnar for maður segir að þar
yrðu væntan lega 10 – 12 her bergi.
Tekin yrðu lán til að kaupa húns æðið
og gera nauð syn legar breytingar sem
yrði svo endur greitt með gjöldum
nem enda.
Að sögn Runólfs eru um 30 nem-
endur við skólann. Búist er við því að
þeim gæti fjölgað um 10 í haust.