Rit Mógilsár - 2023, Blaðsíða 5

Rit Mógilsár 5
áhrif á erfða blöndun með skyldu efni (fjall drapi,
inn lendir birki skógar, birki skógar Evrópu)? Var það
önnur erfða samsetning birkis sem náði fót festu
við land nám birkis í Bæjar stað en annars staðar á
Íslandi? Þessara spurninga o.fl. mætti spyrja fyrir
hvern afmarkaðan birkiskóg á Íslandi og velta fyrir sér
hvort fyrst og fremst staðbundnar aðstæður ráði getu
skóganna til vaxtar og þar með kolefnisbindingar
eða hvort arfbundnir eiginleikar skipti mestu máli.
Síðan má ætla, að hlýnun loftslags af mannavöldum
geti haft áhrif á getu einstakra erfðahópa birkis til
þess að vaxa og dafna á landinu.
Markmið tilraunarinnar
Meginmarkmið tilraunarinnar var að finna út hvaða
íslensku kvæmi væru hæfust til að lifa og dafna við
hin fjölbreyttustu skilyrði með því að mæla rífl ega
20 ára gamla kvæmatilraun. Sundurliðuð mark mið
voru að finna hvort munur væri á kvæmum, tilrauna-
stöðum og samspili milli kvæma og tilraunastaða
m.t.t. a) lifunar, b) lífmassa, c) þoli gagnvart birkiryði
(Melampsoridium betulinum) og d) fræmyndunar.
vorið 1998 (2. mynd; tafla 1). Tilraunirnar voru settar
upp í 5 blokkir með 15 plöntum af hverju kvæmi í
endurtekningu innan hverrar blokkar nema á Læk
þar sem endurtekningin var 20 plöntur.
Efni og aðferðir
Kvæmi, tilraunastaðir og tilraunaskipulag
Til að greina í sundur áhrif umhverfis og erfða á
mælan lega eiginleika mismunandi kvæma birkis
var sett á fót umfangsmikil kvæmatilraun þar sem
prófuð voru 50 íslensk kvæmi á 9 stöðum á landinu
2. mynd. Rauðir punktar eru tilraunastaðirnir og þeir sem eru með hring voru mældir 2020/2021. Grænu punktarnir sýna
kvæmin sem voru prófuð. Rammarnir afmarka landið í fjóra landshluta; NV (rauður), NA (blár), SA (grænn) og SV (gulur).