Heima er bezt - 01.10.2007, Side 40

Þjóðflutningarnir
miklu
Rómverska heimsríkið hélt velli um aldir, en um
síðir liöaðist það sundur og leið undir lok. Til þess
lágu fjölmargar orsakir og þar á meðal var þrálát
ásókn villiþjóða sem herjuðu á landamæri ríkisins og eirðu
engu. Var þar einkum um að ræða germanska þjóðflokka
sem þá voru á faraldsfæti víða í Evrópu. Þess vegna tölum
við um germönsku þjóðflutningana sem stóðu yfír við lok
fornaldar og fram á miðaldir. Rómverjar höfðu haslað sér völl
á síóustu öldum fyrir Krist og náð yfirráðum í öllum þeim
löndum Evrópu, Asíu og Afríku sem liggja að Miðjarðarhafí.
Fyrir norðan lönd Rómverja í Evrópu bjuggu á þeim tíma
íjölmennir keltneskir þjóðflokkar og höfðu þeir einkum sest
að í Alpalöndum og Gallíu, þar sem síðar nefndist Frakkland,
sem og á Bretlandseyjum. En norðan við heimkynni Keltanna
voru Germanir og höfðu þeir einkum sest aö löndum þeim
sem nú heita Þýskaland, Fiolland, Danmörk, Noregur og
Svíþjóð. Við vitum ekki mikið um þessa germönsku forfeður
okkar, þótt sitthvað hafí komið fram við fornleifarannsóknir.
Einnig eru til allnokkrar ritaðar heimildir um þá frá fornöld.
Ber þar hæst rit Cæsars um Gallastríðin frá miðri síðustu
öld f. Kr. og bókina Germaníu, sem rómverski sagnritarinn
Tacitus skrifaði um einni öld e. Kr.
Germönsku þjóóflutningarnir stóðu yfír frá þriðju til
sjöttu aldar. Þá flæddu þessir þjóðflokkar í stríðum strau-
mum suður um Evrópu og stóð fátt fyrir þeim. Rómaveldi
var þá komið á fallanda fót. Það stóðst ekki þessi áhlaup
og leið undir lok. Það átti þó aðeins við um vesturhlu-
ta þessa forna ríkis. Germönsku þjóðflokkarnir stofnuðu
síðan mörg ríki í iöndum Rómaverja, en þau urðu þó flest
skammlíf. Germanirnir voru yfirleitt miklu fámennari en
þjóðir þær sem fyrir voru í þeim löndum þar sem þeir
settust að og því glötuðu þeir fljótlega sérkennum sínum
og tungu. Undantekning frá þeirri reglu að nokkru eru
England og Frakkland, sem enn bera nöfn og svipmót frá
þjóðflutningatímanum. Helstu germönsku þjóðflokkarnir
sem stofnuðu ríki í löndum þeim sem Rómverjar höfðu
áður ráðið, voru Vestgotar, Austgotar, Vandalir, Búrgundar,
Engilsaxar, Frankar og Langbarðar.
Gotar munu í öndverðu hafa tekið sig upp frá Svíþjóð og
sest að í strandhéruðunum fyrir sunnan Eystrasalt um 100 e.
Kr. Þaðan hófu þeir langferð suður í lönd og um 200 e. Kr.
eru þeir komnir suður undir Svartahaf, þar sem þeir stofnuðu
ríki. Þaðan herjuðu þeir á lönd Rómverja í vestri og lögðu
undir sig skattlandið Dacíu sem nú er hluti af Rúmeníu.
Þeir sem þar settust að voru nefndir Vestgotar. Tóku þeir
brátt kristna trú og lærdómsmaðurinn Wúlfíla í þeirra hópi
sneri Biblíunni á gotneska tungu. Mjög frægt eintak þeir-
rar bókar er nú varðveitt í háskólabókasafninu í Uppsölum
í Svíþjóð og kallast það Silfurbiblían. Svo gerðist það um
370 e. Kr. að Mongólaþjóðin Húnar fíæddi inn á slétturnar
norðan við Svartahaf og síðan vestur um Evrópu. Þjóðir
Gota voru ýmist undirokaðar eða þær flýðu. Þannig komst
hluti Austgota suður á Krímskaga og hélt sér þar lengi sem
sérstök þjóð. Vestgotar flúðu hinsvegar inn fyrir landamæri
austrómverska ríkisins og dvöldu þar um skeið. Þeir bárust
síðar til Ítalíu þar sem þeir rændu sjálfa Rómaborg undir
forystu Alariks konungs árið 410. Eftir fráfall Alariks bárust
þeir til Gallíu og áttu þar ríki um árabil. Síðar fluttust þeir
svo suður yfir Píreneatjöll og lögðu Spán undir sig. Stóð
þetta spænska Gotaríki til ársins 711, þegar Arabar komu
sunnan yfír Gíbraltarsund og unnu ríki þeirra á skömmum
tíma. Vestgotar hurfu þá úr sögunni, en landsheitið Kata-
lonía sem í öndverðu hét Gotalonía vitnar enn í dag um
ríki þeirra á Píreneaskaga. Þá ritaði Vestgotinn Jórdanes
sögu þjóðar sinnar á sjöttu öld og er það dýrmæt heimild
um þessa norrænu farandmenn.
Vandalir nefndist annar germanskur þjóðfíokkur sem um
aldamótin 400 tók að herja á Rómaveldi og fór hratt yfir. Þeir
voru taldir frændur Gota og upprunnir á svipuðum slóðum.
Fyrst héldu þeir vesturyfír Rín og dvöldust í Gallíu um skeið.
520 Heima er bezt