Flug : tímarit um flugmál - 01.07.1955, Blaðsíða 15

Verndun íslen^krar tun^u
Oft heyrist réttilega á það minnzt, hver nauðsyn
beri til að vernda íslenzka tungu og bæta málfar
manna almennt, einkum er varðar notkun orð-
skrípa og útlendra orða. Ef ekki sé spyrnt við fæti
í tíma, kunni sú hætta að vofa yfir, að móðurmál-
ið og ísienzk menning verði fyrir alvarlegum og urn
leið varanlegum áhrifum, sem kunna að verða af-
drifarík fyrir þjóðina síðar meir. Sérstök hætta
steðji nú að vegna dvalar erlends herliðs í land-
inu og aukinna viðskipta okkar við aðrar þjóðir,
og þess vegna hafi íslenzkri tungu og menningu
afdrei verið meiri þörf á því en nú, að hafizt sé
handa til varnar.
Við íslendingar höfum hneigð til að seilast
til hins lægsta í menningu annarra þjóða og
taka upp hjá okkur það, sem nefna mætti sorann
í fari þeirra. Blasa við okkur dæmin á mörgum
og ólíklegum sviðum. Nægir hér að nefna glæpa-
kvikmynda-faraldurinn alkunna, hasarblöðin og
glæparitin, sem hér blómstra hvað bezt, (en útgef-
endur þeirra forðast eins og heitan eldinn að opin-
bera sig almenningi), að ógleymdu hinu væmna
dægurlagavæli, sem kyrjað er í tíma og ótíma án
afláts. Er allt þetta íslenzku þjóðinni til vansæmdar.
Virðist svo sem hér sé á ferðinni ein allsherjar
afsiðunarherferð, sem er ætlað það hlutverk að
slá á strengi lægstu og ruddalegustu hvata þeirra,
sem minnstan hafa viðnámsþróttinn og þroskann
og sízt mega sín gagnvart hroðanum. Ein afleið-
ingin af ómenningunni er óvandað málfar, sem
beinlínis fær hér byr undir báða vængi.
Það er kunnara en frá þurfi að segja, að við, sem
að flugmálum vinnum, höfum ekki gætt okkar sem
skyldi í meðferð móðurmálsins, einkurn í því er
varðar tæknimái flugsins. Má með nokkrum rétti
virða okkur þetta til vorkunnar, þar sem flugið má
enn heita á bernskuskeiði hér á landi og íslenzk-
unni vant margra þeirra orða, sem lieyra tii dag-
legu máli í sambandi við flugið. Af illri nauðsyn
leiddumst við til að taka upp erlend orð og tækni-
heiti, sem færð voru í íslenzkan búning eftir því
sem tök voru á, en slíkt er vitaskuld ekki tii eftir-
breytni, og er mál að linni.
Það er því tími tii kominn, að við lítum í eigin
barm og bindumst samtökum um að leggja okkar
skerf til þeirrar sjálfsögðu viðleitni að firra íslenzk-
una frekari málskemmdum og áhrifum eriendra
orðskrípa.
Svo vel vili til, að okkur gefst um þessar mund-
ir ágætt tækifæri til að koma þessu í framkvæmd.
Ungur stúdent, Baldur Jónsson, sem starfar á veg-
um Orðabókarnefndar Háskóla íslands, hefur und-
anfarið unnið að söfnun nýyrða úr fluginu, eink-
um tæknilegum. Með aðstoð góðra manna úr ýms-
um greinum flugmálanna hefur iionum orðið vel
ágengt í starfi sínu, og er ætlunin, að út verði gefin
orðabók varðandi flugið á þessu sumri.
Um leið og við fögnum þessari nýyrðasöfnun,
ber okkur að hafa hugfast, að því aðeins nær hún
tilgangi sínum og árangri, að við veitum henni
fullan stuðning okkar. Hún var framkvæmd fyrir
okkar hag fyrst og fremst, og þess vegna er það
okkar að hagnýta okkur hana og styðja eftir megni.
/•
„Flughæð" hans er því raunverulega hækkuð um
5000 fet. Kenrur þetta vel heim við það, sem margir
flugmenn halda fram, að þeir finni greinilegan
mun á að fljúga hátt, eftir því hvort þeir reykja
eða ekki.
Dr. Mc Farland, prófessor við Havardháskóla,
hefur rannsakað þessi mál og komizt að fyrrgreind-
um niðurstöðum. Hann bætir við, og beinir orð-
um sínum tii flugmanna, að döprun sjónarinnar
og rýrnun á hæfni til að fljúga hátt sé raun-
verulega á kostnað öryggisins og skapi flug-
mönnum aukna hættu við störf sín. Það sé því
skynsamlegt fyrir flugmenn að forðast óhóflega
neyzlu tóbaks, ekki aðeins til að lengja starfsævi
sína, heldur einnig til að tryggja sem bezt líkam-
legt heilbrigði við flugið.
FLUG
13