Heimili og skóli - 01.06.1942, Blaðsíða 26

40
HEIMILI OG SKÓLI
þá að veita þeim sérstaka nákvæmni
og hjálp.
Heppilegt þykir að láta börnin
læra að skrifa stafi og orð jafnóðum
og þau læra að þekkja þá. Eru þá
fyrst í stað notaðir stórir prentstafir
og síðan smáir, þegar höndin fer að
æfast. Leturgerðin þarf að vera stór
og greinileg. Með þessu móti festast
stafir og orð betur í minni, enda fleiri
skynfæri sem að því vinna, en það er
trygging fyrir því að betur lærist.
Bezt er að byrja á þeim stöfunum,
sem auðveldast er að skrifa og er gott
að hafa þar til hliðsjónar bókina
„Gagn og gaman“, þó að hún sé mið-
uð við hljóðaaðferðina. Ekki er rétt
að taka fyrir marga stafi í einu, því
að það verður að athuga vel, að þetta
er allt nýtt fyrir börnunum og fjarri
skynheimi þeirra í byrjun. Hvert nýtt
hljóð, hver stafur verður að lær-
ast og æfast vel, áður en nýr stafur
er tekinn til meðferðar. Annars verð-
ur allt hálflært og miklu erfiðara en
þarf að vera. Barnið glatar trúnni á
getu sína, og kennarinn missir þolin-
mæðina. Báðir aðilar bíða tjón við
það. Þess vegna er áríðandi, að
trygging sé fengin fyrir því, að það,
sem búið er að fara yfir, sé vel lært
áður en lengra er farið. Auðveldara
og skemmtilegra er fyrir börnin að
læra ekki alla stafina fyrst, áður en
þau fara að kveða að og lesa, heldur
mynda strax og hægt er orð og setn-
ingar með hinum þekktu stöfum og
margæfa það, þar til þau geta lesið
það hjálparlaust. Rétt er að láta
börnin ekki stafa smæstu orð með
tveim til þrem stöfum, heldur lesa
þau, án þess að tilgreina hvern staf.
Börnin læra fljótt heildarsvip hinna
smáu orða og geta því tiltölulega
snemma lesið þau og flýtir það all-
mikið fyrir. Þá er rangt að sundur-
greina tvíhljóðana au og ei (ey) og
láta börnin nefna hvorn staf fyrir sig.
Þessir stafir, tvíhljóðarnir, eiga ævin-
lega að vera með sínu eðlilega hljóði
og gerir það lesturinn mun auðveld-
ari. Sjálfsagt er að láta börnin læra
litlu stafina jafnhliða þeim stóru, þó
að þau prenti þá ekki í byrjun. Er
gott að aðgreina stóra og litla stafi
með því að nefna þá stóra og litla
bróður. Það liggur nær börnunum.
Gott er að láta börnin kveða að
orðum mælts máls og finna atkvæða-
fjölda þeirra. Varast verður þó að
hafa orðin löng, mest þrjú atkvæðL
Þegar þau eru orðin leikin í þessu er
hægt að nota það við lestrarkennsl-
una. Einnig er gott, að börnin stafi í
orð, sem til er tekið. Þetta getur hver
sem er, þó að hann sé eitthvað að
starfa, ef það vekur ekki hávaða. En
þetta flýtir fyrir lestri barnsins, gerir
því auðveldara að kveða að og styrk-
ir leikni þess í stafsetningu, svo að
það skrifar réttara, þegar að því kem-
ur að skrifa sjálfstætt.
Perlan skapast í djúpi hafsins, en þrekið
í straumi lífsins.
— Sá, sem eigi lærir á æskualdri að herða
viljann, að sigrast á sjálfum sér; sá, sem á
æskuárunum fær aldrei að mæta neinu
hörðu, verður lindýr alla sina æfi. —
Kristófer Brwm.