Heimili og skóli - 01.10.1942, Blaðsíða 10
72
HEIMILI OG SKÓLI
og þroskavænlegri en að læra biblíu-
sösrur os: náttúrufræði, sem hæfir varla
svo ungum börnum, a. m. k. ekki sem
námsefni. —
Þá verður öllum að vera ljóst, að
viðfangsefni móðurmálskennslu eru
miklu víðtækari, en felst í orðunum
lestur og skrift. — Flest sjö ára börn
þessu til sönnunar, en hér skal fátt eitt
nefnt.
í sambandi við fátækt orðaforðans,
má t. d. benda á, að mörg börn á þess-
um aldri (7 ára) þekkja alls ekki ýmis
orð, sem tákna líkamshluta, t. d. hvirf-
ill, hnúi, greip, handarjaðar, jarki.
Svo er og um veðurfar. Börnin þekkja
eru mjög illa að sér í móðurmálinu,
sem vonlegt er. Þau eru orðfá; veldur
því einkum einangrun þeirra frá full-
orðna fólkinu. Börn kaupstaðanna
eru svo að segja gestir á heimilum sín-
um, koma inn til að borða og sofa, en
eru að öðru leyti úti — ein sér, við
ýmsa leiki. Orðaforði þeirra verður
því fátæklegur og málfar þeirra ófull-
komið. Þau hafa tamið sér alls konar
ambögur, sum eru hljóðvillt, önnur
nota ýmis orðskrípi í stað góðra, ís-
lenzkra orða o. s. frv.
Auðvelt er að greina mörg dæmi
varla annað en rigning og hríð. Orð
eins og kaldi, andvari, blær, súld, skúr,
él, gola, gári, eru ýmist óþekkt eða
misskilin. — Um vald barna á máli
nægir að nefna dæmi áþekk þessu:
„Veiztu hvort skólastjórinn sé í skól-
anum?“ „Mig (eða mér) hlakkar (aga-
lega) til jólanna", o. m. fl. af líku tagi.
Verkefni skólanna í móðurmáls-
kennslunni eru í senn margvíslesr 02:
mikilvæg, þegar í 7 og 8 ára bekkjun-
um. í 9 ára bekkjunum bætist svo við
stafsetningarkennsla og mun flestum
vera Ijóst, að þar er ærið verkefni fyrir