Heimili og skóli - 01.12.1961, Blaðsíða 11

HEIMILI OG SKÓLI
127
Æ kunna ekki ah hlakka til
Útvarpserindi.
Uppeldi kynslóðanna er mikill og
margþættur vefur. Þar ráðast örlög
þeirra að verulegu leyti, og þar gerast
kannski flestar harmsögur þjóðanna.
Eg ætla ekki að þessu sinni að ræða
um uppeldi almennt, en velja aðeins
einn þátt þess, sem sjaldan ber á góma,
en hann er þó tvímælalaust einn mik-
ilvægasti þáttur hins almenna upp-
eldis. Ég á hér við tilfinningauppeld-
ið, sem að margra dómi hefur verið
vanrækt.
Nú er mörgum farið að verða ljóst,
að þessi vanræksla getur orðið dýr-
keypt. Maðurinn er sem sé ekki að-
eins gæddur vitsmunum og vilja, held-
ur einnig tilfinningum, sem oft eru
voldugt afl í lífi manna og ráða miklu
um örlög þeirra. Það er því ekkert hé-
gómamál, hvernig tilfinningalífið þró-
ast hjá börnum og unglingum, því að
þar er grundvöllurinn lagður, sem
getur haft úrslitaáhrif á allt líf ein-
staklingsins.
Þegar ég er að hugleiða þetta merki-
lega mál, kemur í hug minn vísa eftir
viturt skáld. Hvin er svona:
Á lifandi dauða hvað einkenni er
í einföldum hendingum sagt get ég
þér:
Að kólna ekki í frosti, né klökkna
við yl,
Að kunna ekki lengur að hlakka til.
Manngerðin, sem lýst er í þessari
spaklegu vísu, kemur okkur ekki ó-
kunnuglega fyrir sjónir. Hún hefur
verið til á öllum tímum og í öllum
stéttum. Þetta eru menn með fátækt
og óræktað tilfinningalíf. Þeir geta
verið ákaflega ólíkir að öðru leyti, en
þetta er þeim sameiginlegt: Að kólna
ekki í frosti, né klökkna við yl, að
kunna ekki lengur að hlakka til.
Þessir menn búa kannski margir
við góð ytri kjör. Þeir eru kannski
valdamenn í sínu þjóðfélagi. En hvað
gagnar það manninum, þótt hann
eignist allan heiminn, ef hann býður
dvaldi Jón hjá Lilju dóttur sinni og
tengdasyni í Kristnesi.
Saga Jóns Kristjánssonar er ekki
stórbrotin né margþætt og þó er hún
merkileg. Kennaraferill hans á vegum
hins opinbera er að vísu ekki nema 30
ár, en þegar þess er gætt, að hann mun
hafa farið að kenna skömmu eftir
námsdvölina hjá séra Birni á Mikla-
bæ, má gera ráð fyrir, að hann hafi
kennt milli 40 og 50 ár. Það er langur
starfsdagur við hin lélegustu skilyrði
og lítil laun.
Ég mun lengi minnast þessa gamla
kennara míns sem ímynd þrautseigju
og hetjuskapar. Blessuð veri minning
hans.
H. J. M.