Heimili og skóli - 01.12.1961, Síða 19

heimili og skóli
135
auðugum Eoreldrum, en missti móður
sína ungur, og tregaði hana mjög. Ólst
hann að mestu upp undir stjóm þjón-
ustufólksins á ættarsetrinu. Minning-
ar frá bernsku hans voru ekki bjartar.
Þegar hann var sendur í bamaskóla,
hlakkaði hann til, en varð fyrir von-
brigðum. ítroðslan átti ekki við hinn
fleyga anda hans. Þegar hann var 16
ára, var hann sendur til Englands og
var þar í eitt ár. Kynntist hann þar
enskum bókmenntum. Upp frá því var
hann síyrkjandi. Það var honum þörf
að tjá hugsanir sínar. Mörg af kvæð-
um hans eru fögur ástarkvæði. Önnur
eru trúarlegs eðlis. í bók sinni segir
séra Sveinn Víkingur: „Trúhneigðin,
lotningin fyrir lífinu, tignun fegurð-
arinnar, kærleikans og sannleikans var
honum í eðli runnin.“ Hann er talinn
einn af ágætustu trúarskáldum verald-
arinnar, en taldi sig þó ekki kristinn.
Honum féll ekki hvernig trúboðamir
boðuðu kristindóminn. En þó var lífs-
skoðun hans í samræmi við innsta
kjarna hans. Að mörgu leyti minnir
hann á mannvininn Albert Schweitzer.
Hér eru nokkrar perlur úr ljóðum
hans:
Ég get ekki valið það bezta, það
bezta velur mig. Að vera til er mér sí-
fellt undrunarefni. Það er mér lífið.
Sérhvert bam, sem fæðist, flytur
þau skilaboð, að guð sé eigi enn þá
orðinn vonlaus um manninn.
Menn eru harðbrjósta, en maðurinn
er góðhjartaður.
Þú safnar eigi fegurð blómsins með
því, að tína af því krónublöðin.
Þeir, sem eiga alla hluti aðra en
þig, guð minn, þeir hlægja að þeim,
sem eiga ekkert annað en þig.
Gegnum hryggð allra hluta heyri
ég óminn af eilífum móðursöngvum.
Leið oss frá blekkingum til raun-
veruleikans, frá myrkri til ljóss, frá
dauðanum til ódauðleikans.
Árið 1913 fór R. Tagore fyrirlestra-
ferð um Ameríku og Evrópu. Þýddi
hann þá nokkuð af ljóðum sínum á
ensku. Áður var það hulinn fjársjóður
Vesturlöndum. Sama ár voru honum
veitt Nóbelsverðlaunin.
II.
Merkasta starf R. Tagores ann-
að en skáldskapurinn, var hinn sér-
kennilegi skóli, sem hann stofnaði í
N orður-Indlandi.
R. Tagore missti konu sína eftir
stutta sambúð. Sonur hans var þá
barnungur og dóttir hans veik af
berklum. Þá settist Tagore að uppi í
Himalajafjöllum og annaðist þar böm
sín af mikilli umhyggju.
Á þessum slóðum stofnaði hann
skóla sinn „Santíniketan“ (Friðarbú-
staður) í Bolpur. Hann reisti sjálfum
sér lítinn strákofa í nágrenni skólans
og bjó þar. En allar eignir sínar gaf
hann skólanum. Þangað rann einnig
Nóbelsverðlaunafé hans og tekjur af
bókum.
R. Tagore trúði á þá meginreglu í
uppeldismálum, að böm læri bezt með
atbeina undirvitundarinnar. Þess
vegna notaði hann mikið ljóð og söng
í skóla sínum. Vera má að okkar skól-
ar geti nokkuð lært í þessu efni. Og
kunnugt er okkur að minnsta kosti,
hve gott er að lesa námsefni undir
svefninn og láta það geymast í undir-
vitundinni yfir nóttina.
Skáldið samdi lög við mörg af kvæð-