Heimili og skóli - 01.12.1961, Blaðsíða 21

heimili og skóli
137
A
ginn og sam
Eftir Áse Grucle Skard.
félagih
Grein þessi er tekin úr bókarkorni, sem
nefnist Disiplin i heimen (Aginn í heimilun-
um). — Ritstj.
Samfélagsformin, hver sem þau eru,
hafa tilhneiging til að leita inn á við
og speglast í heimilum og skólum.
Hinar almennu skoðanir á gildi
ntannsins, samband þeirra innbyrðis
og hugsjónir, vilja menn gjarnan taka
með sér inn í heimilin, og þær venjur,
sem þar eru upp teknar, eru venjulega
svipaðs eðlis og þær, sem ríkja í þjóð-
félaginu sjálfu. Hins vegar rnótast svo
börnin og unglingarnir af þeim sið-
venjum, sem ráða í heimilinu og taka
þær síðan með sér út í þjóðfélagið aft-
ur.
Með þessurn liætti verður sífellt sam-
spil á milli hins litla ríkis, heimilisins,
og hins stóra þjóðfélags, sem þjóðin
hefur mótað í heild.
A meðan samféfagið er traust og
tekur litlum breytingum, er þessi sam-
vinna auðveld og einföld. Á meðan
foreldrarnir geta öruggir haldið áfram
með að ala börn sín upp nákvæmlega
eins og þeir voru sjálfir aldir upp, og
eins og allir aðrir í þjóðfélaginu ala
sín börn upp, þykir þeim sem allt sé
öruggt og uppeldisvandamálin ekki
önnur en þau, sem einstaka afbrigði-
ieg börn valda.
En þegar mikil bylting verður í ein-
hverju þjóðfélagi, fer vandinn að auk-
ast. Margir foreldrar, sem nú á dögum
finna til öryggisleysis í uppeldi barna
sinna, vilja líta svo á, að barnasálar-
fræðin hafi ruglað þá í ríminu. Og í
raun og veru eru aðstæðurnar orðnar
nokkuð flóknar. Meðal annars vegna
þess að við lifum í þjóðfélagi, þar sem
ein kynslóðin getur ekki tekið við af
annarri eða byggt á reynslu hennar.
Hér er einnig sambandið á milli full-
orðinna og barna að breytast, og einn-
ig kröfurnar, sem gerðar eru til barn-
anna.
Við stöndum mitt í þeirri byltingu,
og þá einkum á sviði iðnvæðingarinn-
ar, sem er með allt öðrum hætti en
áður. Við erum að breytast úr bænda-
og sveitasamfélagi í iðnaðar- og verzl-
unarsamfélag, sem eingöngu býr í bæj-
um og borgum. betta hefur í för með
sér mikla þjóðflutninga. Ólafur og
Kara, sem fluttust til borgarinnar frá
afskekktu fjallabýli, eiga nú að ala
ltcirnin sín upp í lítilli íbúð á fimmtu
hæð meðal annarra manna, sem þau
þekkja ekki neitt og í allt öðru menn-
ingarumhverfi, sem ekki er þeirra.
Vélvæðingin og tæknin kollvarpa öllu
okkar fyrra lífi. Dráttarvélin kemur í
stað hestsins. Þetta útheimtir ekki að-
eins aðrar vinnuaðferðir hjá föðurn-
um, það hverfur eitthvað úr lífi barns-
ins, eitthvað hlýtt og lifandi Og Þor-
björn vorra daga kemur á kvöldin á
mótorhjóli á stöðulinn með mjalta-
konuna í aftursætinu. Þau mjólka og
moka flórinn í snatri, svo að þau nái
í næsta kvikmyndahús niðri í sveit-