Ólavsökan - 01.07.1943, Page 3

Gísli Sveinsson, forseti Alþingis:
Ávarp til Fœreyinga
Varla nokkur fslendingur hefir nokkurn tíma
fæðzt og komizt á legg, svo að eigi hafi hann
heyrt Færeyjar nefndar og komizt á einn eða
annan hátt í nokkurs konar kynni við Færey-
inga, þótt honum hafi aldrei auðnazt að stíga
þar fæti á land eða augum líta nokkurn frá
þeirri þjóð. Svo öruggt hefir minningasam-
bandið verið milli vor og þeirra frá öndverðu.
Veldur þessu margt, þótt eigi verði nema á
lítið drepið hér.
Færeyingar eru sömu ættar og vér fslending-
ar, að mestu leyti af ósviknu norrænu bergi
brotnir. Er og eigi vafi á því, að Færeyjar
byggðust frá Norðurlöndum, ogþáhelzt frá Nor-
egi, svo sem sagnir herma, enda lágu þær næst
við og bezt, er ferðazt var á hafið út til vesturs
þaðan. En í alfaraleið íslendinga síðar virðast
þær eigi hafa verið, ef miðað er við utanfarir
manna héðan fyrrum. Þeir kappkostuðu að kom-
ast til höfuðlanda, þar sem ríkir höfðingjar
réðu, eins og kunnugt er. Mun svo einnig hafa
verið um Færeyinga; upprennandi menn meðal
þeirra leituðu fjár og frama með stærri þ.jóð-
um, og verður sá háttur á enn í dag með smá-
þjóðum.
En eins og segja má um Norðurlandaþjóð-
irnar yfirleitt, er Færeyingum eins og þeim
sameigin arfur borinn í sögunum, þ.e. hinum ís-
lenzku sögum, hvort sem eru fslendingasögur
eða Noregskonungasögur, og meðal þeirra má
telja Færeyingasögu. í þessum heimildum eru
sögupersónur að mestu leyti sameiginlegir
„heimamenn" allra þessara þjóða, að vísu með
séreinkennum, er brátt virðast hafa þróazt af
ástæðum í hverju landinu um sig. Á sama heim-
ilinu er fólkið einmg tíóast, eins og menn
þekkja, nokkuð mismunandi, og eins í sama
landinu. Sérstök mannsmót (,,typur“) koma
fram hjá hverri Norðuriandaþjóð, og greina
sögur að líkindum rétt um það. Svo var og með
Færeyingum (t. d. Þrándur í Götu o. f 1.). Að
öðru leyti svipar öllum saman um margt, ekki
hvað sízt, er í mannraunir rekur. Menn
„kepptu“ þá að því að verða ,,kappar“, alveg
eins og framgjarnir unglingar alla daga sækj-
ast eftir að verða gildari menn og geta sér orð-
stír.
í sögunum, sem segja mátti að hvert manns-
barn á íslandi fengi einhverntíma a. m. k. eitt-
hvert veður af, þótt misjafnt væri á tímabil-
um, héldu menn áfram að „kynnast" Færeying-
um, þótt gamlir samfundir, sem áttu sér stað
utan lands áður, væru undir lok liðnir.
En tímarnir líða. Og þótt leið íslendinga lægi
ekki um Færeyjar, urðu Færeyingar eigi ótíðir
gestir hér við land, á sumum stöðum og viss-
um tímum ársins, er þeir leituðu fanga á ís-
landsmiðum eða 1 Norðurhöfum. Könnuðust
þá hvorir við aðra, þótt skrykkjótt gæti gengið
kunningsskapurinn á stundum, eins og reyndar
einnig hefir átt sér stað við frændur vora Norð-
menn.
En um frændsemina vissu báðir aðilar: þjóö-
ernið sagði til sín og tungan gerði öll samskipti
auðveldari. En það er einmitt þetta þrennt, og
allt það, er þar af leiðir í baráttu fyrir lífi og
velferð, sem minningarnar eru bundnar við, því
að þetta er það, sem mestu máli skiptir milli ís-
lendinga og Færeyinga enn í dag. Og það verð-
ur áreiðanlega báðum fyrir beztu, að það glæð-
ist fremur en réni á komandi tímum.
Á
Lífsbaráttan, baráttan fyrir verndun þjóð-
legra verðmæta og sjálfstæði síns iands, hefir
verið og verður sameiginleg þessum þjóðum
tveim, íslendingum og Færeyingum. Þar gildir
þeim báðum jafnt, orðið: Að vera eða ekki vera.
Vér erum lítil þjóð, íslendingar, á stærðarmæli-
ÓLAVS0KAN
3