Læknaneminn - 01.10.1960, Blaðsíða 6

6
LÆKNANEMINN
líkamans og hefur öll sígild ein-
kenni krabbameins og hafði mik-
ið verið rannsakað sem slíkt. Það
er mjög misalgengt í ólíkum músa-
ættum og var krabbatíðnin hæst
í ungum, þar sem móðirin var af
krabbameinsætt. Hins vegar var
sýnt að extrachromosomal „fac-
tor“ hlaut einnig að koma til.
Árið 1936 sýndi J. J. Bittner
fram á að slíkur þáttur barst með
móðurmjólkinni. Lét hann mýs af
krabbameinsætt í fóstur til músa
af stofni með lágri krabbatíðni.
Minnkuðu þá krabbatilfellin úr
97,4% niður í 1,9% í tíu ættlið-
um. Andervont tókst seinna
(1944) að útrýma krabbameini
í fimmta ættlið með því að taka
ungana með keisaraskurði og
fóstra þá hjá músum af krabba-
fríum stofni. Hinsvegar óx krabba-
tíðnin hjá músum af ætt með
lágri tíðni af krabbameini úr
1% upp í 70% er þær voru fóstr-
aðar af krabbamúsum.
Nú voru eiginleikar þessa þátt-
ar í mjólkinni rannsakaðir frekar
og virtist hann þá falla undir þá
skýringu, sem notuð er yfir veir-
ur. Hann fer í gegnum bakteríu-
þéttar síur. Hann hefur almenna
fysiska eiginleika veira. Hann
vekur mótefna myndun sé honum
dælt í rottur og kanínur, en það
gera þær ekki gegn heilbrigðum
músavef. Hins vegar vekur hann
litla mótefnamyndun í músinni
sjálfri.
Mýsnar eru næmastar fyrir
veirunni fyrstu daga ævinnar og
nægir venjulega 0,1 ml af mjólk
til að sýkja næmt dýr. Æxlið kem-
ur hins vegar ekki fram fyrr en
10—12 mánuðum seinna. Þangað
til virðist músin alheilbrigð, en
hinsvegar er hægt að finna veir-
una í ýmsum vefjum líkamans og
einnig í mjólkinni. Meira af veiru
er í músum sem eru mjólkandi í
5—6. skipti, en fyrr á ævinni. Ef
dælt er litlum skömmtum í mýsn-
ar sýkjast þær ekki en afkomend-
urnir í 1. og 2. ættlið.
Ekki hefur komið í ljós að smit
ætti sér stað, þar sem mýs af
næmum stofni hafa umgengist
sjúkar mýs.
Þegar skoðaðar eru í rafeinda-
sjá sneiðar úr músajúgurkrabba-
meini sjást tvenns konar agnir.
Aðrar um 65—70 m/x á stærð, sjást
einkum inn í frumunum, en hinar
um 150 m/x utan frumunnar. Er
haldið að minni agnirnar séu frum-
stig af þeim stærri en þessar rann-
sóknir eru enn á byrjunarstigi.
Leukemia og polyoma í músum.
Hvítblæði er mjög misalgengt í
ólíkum músaættum. I sumum sést
það aðeins endrum og eins, en í
öðrum ættum sýkjast allt að 85%
músanna. Hinsvegar má framkalla
hvítblæði í hvaða ætt sem er með
x-geislum, estrogen hormonum
eða vissum krabbavöldum eins og
methyl-cholantrene. En hverjir eru
hinir eðlilegu krabbavaldar í nátt-
úrunni?
Sá árgangur sem Ellerman og
Bang náðu með hænsnablóðkrabb-
ann var vissulega til þess fallinn að
hvetja til átaka um að finna or-
sakir blóðkrabba í fleiri dýrateg-
undum. Allar tiraunir í þá átt mis-
heppnuðust þó fram til ársins
1951, er Ludwik Gross tókst með
því að nota músarunga, yngri en
12. klst. gamla, að sýkja þá með
síund af möluðum líffærum músa
með hvítblæði. Einnig tókst hon-
um að sýkja músarunga með síund
úr fóstrum músa af hvítblæðis
ætt. Fengu mýsnar hvítblæði 8—
11 mánuðum eftir ídælingu.
Á síðastliðnu hausti skýrir