Alþýðublaðið - 27.01.1920, Síða 1
Alþýðublaðið
Grefið út aí Alþýðuílokknum.
1920
Bolsivíkar 09 Pólverjar.
Khöfn 26. jan.
Prá Berlín er símaö að Pól-
▼orjar hafi boðið út öllu herliði
sínu til þess að reyna að stöðva
íramgang bolsivíka.
Búist er við að Foch marskálk-
«r, sem var æðsti foringi Banda-
manna í stríðinu, fari til War-
schow, höfuðborgar Póllands, (til
tess að hjálpa Pólverjum?)
Bolsivíkar í Suöur-Rússl.
Khöfn 24. jan.
Prá Helsingfors er símað (eftir
Petrograd-blöðum?) að bolsivíkar
Segist hafa unnið algerða sigra í
^kraine, og sóu nú á leið til
að taka Odessa.
Bolsivíkar í Síberíu.
Khöfn 24. jan.
Pravda (blað bolsivika) segir að
bolsivíkar hafi lagt undir vald sitt
aUa norðvestur Síberíu.
prófessor Gooðe
um ástandið i Sovjet-Rússlandi.
(Niðurl.).
Á einu aviði hafa bolsivíkarnir
®ámt hafist handa gegn skoðun
irkjunnar. i>að hefir verið almenn
Þjóðtrú í Rússlandi, að likamir
írðlinga gætu ekki rotnað, en
Þriðjudaginn 27. janúar
væru óbreyttir í ,skrínum“ þeirra.
Þessi skrín voru því tilbeðin, þar
til nú, að Sovjet hefir látið opna
nokkur þeirra í viðurvist embætt-
ismanna, og almennings sjálfs,
sem á þenna hátt komst að,
hvernig þessu væri í raun og veru
varið. Þetta hefir haft mikil áhrif
á trú manna og þá til hins betra.
Gegn þeim orðrómi, að bolsi-
víkar hefðu innfært samkvæni,
heldur próf. Goode því fram, að
afstaða kvenna sé að eins breytt
til hins betra. Kaup þeirra hefir
alstaðar stigið þar, sem þær vinna
fyrir kaupi, að minsta kosti hjá
hinu opinbera. Á öllum opinber-
um stöðum sá hann hamingju-
samar fjölsyldur, enda loíar hann
mjög hjónabandslöggjöf bolsivík-
anna.
Samgöngnmál.
Eitt hið mesta vandamál, sem
bolsivíkarnir hafa orðið að ráða
fram úr, er járnbrautarmálið. Þess
ber að gæta, að ófriðurinn hafði
eytt mjög efnum og tækjum og
það svo mjög, að ekki var langt
frá því, að járnbrautarrekstur
kæmist allur í kaldakol, þegar
byltingin hófst 1917. Síðan þá
hafa bolsivíkar mist mjög nauð-
synleg svæði, svo sem kolahverfið
Donetz og steinolíulindirnar í Baku.
Af þessum ástæðum hefir oft verið
sagt, að nú yrði bolsivíkar að gef-
ast upp, því nú gætu járnbraut-
irnar ekki gengið lengur. En þær
hafa samt getað það. Það er sam-
kvæmt sögusögn próf. Goode að
þakka einum þjóðfulltrúanna, L.
Krassin. Hann er Siberíumaður að
uppruna, en var lengi forstjóri
fyrir Rússlandsdeild firmans Sie-
mens-Schuckert Hann hefir strit-
að og stritar enn. Vitanlega eru
enn stórir gallar á járnbrautar-
fyrirkomulagi Rússa, sem ekki er
furða, þar sem aðaleldiviðurinn er
tré. En samt hefir verið hægt að
fullnætrja öllum þörfum hersins
og aðrir vöruflutningar hafa geng-
ið skaplega.
18. tölubl.
Alþýðnmentnn.
Próf. Goode hælir mjög þeim
tillögum, sem stjórnin hefir gert
um alþýðumentun. Hann drepur á
það, að 1911 kom hann í alþýðu-
skóla í grendinni við Moskva og
heyrði, að félag sem hafði það
fyrir markmið að styrkja hann,
var bannað af stjórninni og með-
limir þess ofsóttir opinberlega og
á laun.
Það, sem stjórnin hefir snúið
sér aðallega að, er kensla úti í
sveitum. Hún hefir reynt að koma
þeim sjálfum inn í hreyfinguna,
og vekja hjá þeim áhuga fyrir
mentun og fróðleik. Af þeirri á-
stæðu áttu skólarnir meðal ann-
ars að vera iðnskólar, þar sem
auk lesturs, skriftar og reiknxngs
var kent hitt og annað verklegt,
sem getur komið bændunum aö
baldi í lífi þeirra. I hinum rúss-
nesku þorpum1) verða bændurnir
oft að vera járnsmiðir og kunna
að vinna úr ull og hör.
Það er ætlun stjórnarinnar, að
skólarnir hjálpi til við þetta, og
að bændurnir muni með tímanum
skilja þýðingu menningarinnar.
Próf. Goode, sem sjálfur er upp-
eldisfræðingur, lætur mikið af skóla
einum í Moskva, sem aðeins út-
skrifar menn, er geta tekið að sór
forstöðu þessara iðnskóla. Þar geta
verið í einu 300 manns, sem hafa
heimavist og eru kostaðir af
ríkinu.
Háskólakennarar (akademiskt
lærðir) eru mjög andvígir þessari
viðleitni. Það hefir orðið til þess,
að stjórnin er búin að ákveða að
koma upp lýðháskólum samhliða
hinum.
Próf. Goode slær því föstu, að
menningarstarfsemi bolsivíkanna
sé ekki samfara nein pólitisk »agi-
tation*, því kennarar eru valdir
1) Bændur í Rússlandi búa í
þorpum og rækta svo jörðina um-
hverfis, en aldrei á einbýlisjörðum.
Þýð.