Stuðlaberg - 01.01.2012, Blaðsíða 17

STUÐLABERG 1/2012 17
sönglög eftir Jónas Jónsson“. Þau komu síðar
út í nótnahefti eftir Jónas Jónsson sem var
þinghúsvörður í þrjátíu ár (f. 1850, d. 1917).
Hann var hagmæltur, orti til dæmis ljóðið
„Fljúga hvítu fiðrildin,“ þýddi leikritin „Æv-
intýri á gönguför“ og „Jeppi á Fjalli,“ en var
einkum þekktur fyrir gamanljóð sem hann orti
undir höfundarnafninu Plausor.8 Jónas fékkst
við rannsóknir á uppruna íslenskra sálma og
gaf út tímarit sem nefndist Hljómlistin.
Hendingin „guðs og manna hylli“ kemur
fyrir í mörgum ljóðum, meðal annars rúmum
áratug síðar í ljóðabók eftir Jens Sæmundsson
trésmið og alþýðuskáld (f. 1878, d. 1949), en
hann orti margar heilræðavísur.9 Tvö kvæði
eftir hann, undir fullu nafni, höfðu birst í Fræ-
kornum árið 1905.10 Jón, Jónas, og Jens koma
allir til greina sem höfundar vísnanna.
Enda þótt ekki sé vitað hver orti um-
ræddar vísur er orðið ljóst að hvorug þeirra er
eftir Nóbelsskáldið, sem var sex ára þegar þær
birtust í Frækornum. Halldór hefur getað séð
vísurnar þá eða síðar og skrifað þær hjá sér.
Jónas Ragnarsson tók saman.
1 Inga Rún Sigurðardóttir: Elsti varðveitti kveðskapur
Halldórs Laxness er í póesíbók á Vegamótastíg.
Heilræði Halldórs Laxness. Samdi vísurnar aðeins 12
ára gamall. Morgunblaðið, 21. september 2008, bls. 1.
2 Var vísan rituð eftir minni? Morgunblaðið, 22.
september 2008.
3 Trausti Þór Sverrisson: Þórdís Dagbjört Davíðsdóttir.
Morgunblaðið, 26. mars 1998, bls. 45.
4 Trausti Þór Sverrisson geymir bók sem amma hans átti.
Erindi sem Laxness skrifaði með eigin hendi. DV, 2. maí
2002, bls. 4.
5 J.: Stökur. Frækorn, 25. desember 1908, bls. 221.
6 Lárus Salómonsson: Jón Jónsson frá Hvoli. Minning.
Morgunblaðið, 2. febrúar 1949, bls. 8.
7 Vilhjálmur S. Vilhjálmsson: Minningarorð. Jón Jónsson
frá Hvoli. Alþýðublaðið, 2. febrúar 1949, bls. 3.
8 Jónas Jónsson. Ísafold, 28. júlí 1917, bls. 2.
9 Jakob Jóh. Smári: Ritfregn. Morgunblaðið, 28. febrúar
1919, bls. 1-2.
10 Jens Sæmundsson: Sumar. Frækorn, 14. apríl 1905, bls.
63. Jens Sæmundsson: Kveðja. Frækorn, 8. desember
1905, bls. 188-189.
Sagt um ljóð
Meira en tískufyrirbrigði
„Ljóðið viðurkennir ekki annan
sannleika en þann sem birtist í því
sjálfu á hverjum tíma ... Góð ljóðlist
getur aldrei sagt ósatt og hún er meira
en tískufyrirbrigði.“
Tómas Guðmundsson skáld.
Svo kvað Tómas, 1960.
Gáfuð skáld
„Ungu skáldin eru sjálfsagt flest
gáfuð, ekki síður en aðrir, en mér finnst
þeim ganga treglega að koma hugs-
unum sínum í þann búning sem öðrum
má að gagni verða. Margt af gamla
skáldskapnum var reyndar órímað, en
þá voru setningarnar svo andskoti fal-
legar og meitlaðar.“
Ríkarður Jónsson myndhöggvari.
Ógleymanlegir menn, 1977.
Ljóðið var fjölmiðill
„Nútíminn hefur tilhneigingu til að
hafna ljóðinu – alveg eins og sígildri
tónlist. Þjóðfélagið gengur meira og
minna fyrir dægurlögum og fjölmiðl-
arnir ýta undir það. Í gamla daga var
ljóðið sjálft fjölmiðill, menn sögðu svo
margt í því. Ljóð voru eins og trúss-
hestar milli byggðanna, með allar
mögulegar upplýsingar og fréttir. Nú
þarf þess ekki lengur en hin ljóðræna
snilld er eftir og verður alltaf eftir. Hana
drepur enginn.“
Matthías Johannessen skáld.
Hellan, 2011.