Fréttir - Eyjafréttir - 23.03.2023, Side 18

18 | | 23. mars 2023
Staða þeirra sem þurfa þjónustu
talmeinafræðinga er betri
í Eyjum en undanfarin ár
segja talmeinafræðingarnir,
Tinna Tómasdóttir og Lovísa
Jóhannsdóttir. Þrátt fyrir betri
stöðu okkar Eyjamanna er bið
eftir að komast í talþjálfun um
eitt til eitt og hálft ár. Áður en
samstarf þeirra Tinnu og Lovísu
hófst var bið eftir talþjálfun
rúmlega tvö ár. Þrátt fyrir að
staðan í Eyjum sé betri en í
mörg ár er biðin eftir að komast
í talþjálfun of löng. „Þetta er
dýrmætur tími í lífi barns á meðan
það bíður eftir talþjálfun. Eftir að
barn hefur fengið greiningu vinna
leikskólar og skólar eftir úrræðum
frá okkur á meðan barnið bíður
eftir að komast í reglulega
talþjálfun, Hefur það samstarf
gengið vel,“ sagði Tinna.

Líkt og biðlistarnir gefa til
kynna er nóg að gera hjá þeim.
„Við vinnum báðar á stofunni
en svo er einnig mikið að gera
í greiningum og ráðgjöf á
vegum Vestmannaeyjabæjar,“
segir Tinna. Starf þeirra felst
að miklu leyti að vinna með
börnum en líka einstaklingum
á öllum aldri. Þær segja að það
sé klárlega vettvangur fyrir fleiri
talmeinafræðinga svo þær geti
sinnt öllum aldri betur og það á
ekki bara við Vestmannaeyjar.
„Við erum of fá á Íslandi.
Aðeins fimmtán eru teknir inn Í
talmeinafræðina annað hvert ár og
ekki útskrifast allir á réttum tíma.
Þörfin er því mikil. T.d. höfum
við fengið fyrirspurnir ofan af
landi frá einstaklingum sem vilja
komast inn á biðlista hjá okkur,“
sagði Tinna.
Tveggja ára ákvæðið út
Árið 2021 var lagði
heilbrigðisráðherra til að
Sjúkratryggingar Íslands
(SÍ) felldu brott ákvæði
í rammasamningi um að
nýútskrifaðir talmeinafræðingar
þyrftu tveggja ára starfsreynslu
hjá ríki eða sveitarfélögum til að
komast á samning hjá SÍ og fá
niðurgreiðslu samkvæmt þeirra
viðmiðum. Hefði ákvæðið ekki
verið fellt niður hefði Lovísa ekki
getað unnið undir handleiðslu
Tinnu á stofunni sem sjálfstætt
starfandi og hefði því þurft að
flytja frá Eyjum. Þess vegna hóf
Lovísa störf hjá Tinnu á Talmál
slf. talþjálfunarstofu í september
sl. og því ber að fagna.
Tinna flutti heim haustið 2012
og hóf þá fjarhandleiðslu
hjá talmeinafræðingi í
Hafnarfirði. Hún var ráðin af
Vestmannaeyjabæ í eitt ár og
eftir það hóf hún sinn eigin
rekstur og hefur starfað sjálfstætt
síðan. Tinna var eini starfandi
talmeinafræðingurinn í Eyjum
frá árinu 2012 þar til árið 2022
þegar Lovísa útskrifaðist og hefur
starfað undir handleiðslu Tinnu í
sex mánuði samkvæmt skilmálum
SÍ.
Snúið kerfi
Lovísa getur sótt um að starfa
sjálfstætt en það tekur tíma
og á meðan þarf hún setja
skjólstæðinga sína á bið í einn til
tvo mánuði á meðan starfs- og
rekstrarleyfi hennar ganga í gegn
ásamt því að komast á samning
hjá SÍ. „Loksins þegar maður er
kominn á skrið þarf maður að taka
pásu og á meðan bíða börnin sem
þurfa sárlega á þessari þjónustu að
halda,“ segir Lovísa.
Þær segja að það muna öllu að
vera tvær, þótt biðlistar séu til
staðar hafa þeir styst og það er
meiri sveigjanleiki í starfinu. „Það
gefst meira rými til að taka inn
nýja og setja aðra í pásu. Oftar
en ekki eru það einstaklingar í
langtímameðferð og koma aftur til
okkar,“ segir Tinna.
Hún segir einnig að það sé
frábært að vera komin með
samstarfsfélaga eftir að hafa
unnið að mestu leyti ein síðustu
tíu ár. Hún segir það allt annað
að geta leitað til hvor annarrar og
svo er það líka félagsskapurinn
sem skiptir svo miklu máli.
„Kaffistofuspjallið er svo
dýrmætt,“ segir Lovísa.
Þurfum að hægja á okkur
Við veltum aðeins vöngum yfir
því hvaða mögulegu ástæður gætu
legið að baki mikillar eftirspurnar
eftir talmeinafræðingum. Þær telja
meðal annars að við séum orðin
meðvitaðri um að vellíðan barna
og málið sé undirstaða náms.
Þar spili málþroskinn gífurlega
stórt hlutverk. Börnin sem þurfa
aðstoð í námi og starfi eru gripin
fyrr og eru leikskólakennarar og
kennarar mjög færir að sjá það
út og vísa áfram. Hins vegar
hafa þessar miklu og hröðu
samfélagsbreytingar líklega áhrif.
„Við erum að eyða minni tíma
með börnunum okkar án truflana,“
segir Tinna og Lovísa bætir við.
„Það er mikill hraði í samfélaginu
okkar og við þurfum að hægja á
okkur,“
Talmeinafræðingar Minni biðlistar Betur má ef duga skal:
Dýrmætur tími í lífi barns til spillis
á meðan beðið er
DÍANA ÓLAFSDÓTTIR
diana@eyjafrett ir. is
Tinna Tómasdóttir og Lovísa Jóhannsdóttir.
Nokkrir góðir punktar
fyrir barnafjölskyldur:
• Hafa fastan matartíma með
áherslu á að tala saman án
utanaðkomandi áreitis.
• Nota sömu orðin í
mismunandi samhengi,
t.d. „Ertu svöng/svangur/
svangt?“, „ég er líka
glorhungruð/glorhungraður/
glorhungrað.“
• Tala um það sem við gerum á
hverjum degi innan heimilis
sem utan. Segjum börnunum
okkar frá okkar degi svo þau
hafi fyrirmynd og geti sagt
frá sínum degi. T.d. „ég fékk
fisk að borða í hádeginu í
vinnunni minni, hann var
mjög ljúffengur.“ „Hvað
fékkst þú að borða í dag og
hvernig smakkaðist?.“
• Verum börnunum okkar
skýrar málfyrirmyndir með
því að nota setningar sem
við vitum að barnið skilur
og bætum stöðugt við nýjum
orðum og hugtökum.
• Lesum á hverjum degi,
ræðum um það sem er lesið
og rifjum upp. Fáum börnin
til að draga ályktanir af því
sem er lesið.
Hvetjum börnin til að segja
frá, t.d. að segja frá deginum
sínum og spyrjum opinna
spurninga, ekki já/nei
spurninga.
• Og síðast en ekki síst
að nýta þann gæða tíma
sem við fáum í bílnum
þegar Herjólfur siglir til
Landeyjahafnar. T.d. er
hægt að fara í ýmiskonar
leiki eins og Ég sé.., Hver er
maðurinn.., Land/borg osfrv.