Úrval - 01.10.1971, Side 122

120
ÚRVAL
íiskur heldur höfði sínu lengi upp
úr sjónum í einu. Þá gæti skepna
þessi ekki falið sig í djúpum hafs-
ins líkt Og risakolkrabbinn, örugg
fyrir rannsakandi augum sæfara og
allra vísindamanna nema þeirra,
sem kafa niður í djúpin í sérstök-
um köfunarhylkjum.
Ein skýring á þeirri staðreynd, að
sæslöngur sjást sjaldan nú á dögum,
gæti verið, að hin nýju skip okkar
eru mjög hávaðasöm, en greina má
hávaðann í skipsskrúfunum margar
mílur neðansjávar. Nokkur skrið-
dýr, sem i sjónum lifa, geta verið í
kafi klukkustundum saman, ef þörf
krefur. Þegar gufuskip nálgaðist,
gæti taugaóstyrkur Plesiosaurus
kafað dýpra og beðið þar kyrr,
þangað til hávaðinn fjarlægðist. Eg
held ekki, að þessi skýring sé nægi-
lega góð. Þegar öllu er á botninn
hvolft, er enn mikið til af seglskip-
um og bátum, sem enga vél hafa,
svo að maður nefni nú ekki menn
þá, sem láta sig berast á flekum frá
einu meginlandi til annars. Maður
gæti vel ímyndað sér, að sumir
þeirra hefðu átt að geta komið ein-
hverri sæslöngu að óvörum.
En samt ættu menn að minnast
þess, að hvalur einn, sem eitt sinn
var álitinn vera alveg útdauður,
hefur nú sézt í torfum, sem nema
mörgum hundruðum hver. Það er
hvalur sá, sem gengur undir nafn-
inu ,,False Diller", en hann getur
orðið allt að átján fet á langd. Eng-
inn náttúrufræðingur hafði nokkru
sinni séð neinn þeirra lifandi fyrr
en 1861, og hann var aðeins þekkt-
ur vegna þess, að steingervingar af
leifum hans höfðu fundizt. Að vísu
er átján feta langur hvalur miklu
athyglisverðari lifandi steingerving-
ur en fjögurra feta langur coela-
chant, en samt vekur hann ekki
eins mikla undrun. Margar þúsund-
ir sjómanna hafa líklega verið bún-
ar að sjá hvaltegund þessa, áður en
fiskifræðingum barst lifandi hvalur
í hendur. Sjómennirnir hafa sjálf-
sagt veitt honum litla athygli, held-
ur álitið þetta vera stóra hnísu.
Þannig getur venjulegt dýr svo sem
ný hvaltegund farið ferða sinna ár-
um saman, án þess að menn geri
sér grein fyrir sérkennum hennar.
En slíkt gæti varla skeð, hvað svo
furðulega skepnu sem Plesiosaurus
snertir.
Önnur mótbára gegn því, að svo
stór, óþekkt skepna geti lifað ofar-
lega í sjónum, er sú, að þá ættu
deyjandi eða dauðar sæslöngur að
sjást á reki öðru hverju eða reka á
fjörur. Þetta er algengt, hvað hvali
og hákarla snertir, og getur hinum
ólærðu veitzt erfitt að þekkja teg-
undina af hinum risavöxnu, hálf-
rotnuðu skrokkum. Rotnandi búr-
hvalur líkist ekki neinni skepnu,
sem uppi hefur verið eftir júratíma-
bilið, en á því tímabili reikuðu risa-
eðlurnar enn um jörðina. Þegar allt
hold er rotnað af dauðum hvölum
og hákörlum, og aðeins eftir hrygg-
ur og rif, má auðveldlega villast á
þessum leifum þeirra og álíta, að
þetta séu leifar risaeðlu eða „ósvik-
innar“ sæslöngu, og viðvaningar í
náttúruvísindum hafa oft verið á
þeirri skoðun. Þegar sérfræðingarn-
ir hafa svo kollvarpað þessum stað-
hæfingum, stundum á hæðnislegan
hátt, hefur slíkt orðið til þess að