Mímir - 01.05.1984, Side 37

(5)
#x+ j0j # -> #X + i#
+no
-kvk
-ft
+djúpf
-eignarf
Þessi regla er í raun og veru samsteypa úr
tveimur; hún bætirekki aðeins þgf.-endingu við
karlkynsorð með orðasafnsmyndina #X+r#
heldur einnig hvorugkynsorð sem hafa orða-
safnsmyndina #X+0#, t.d. haf og land. Þetta
kemur líka fram í þáttabálki reglunnar. Hún
verkar í orðum sem eru: 1) nafnorð, 2) ekki
kvenkyns, 3) í et. og 4) í þgf., þ.e. +djúpfall af-
markar þgf. og ef. og - eignarfall einskorðar
regluna við þgf.
5.2 Er endingarleysið fyrirsegjanlegt?
Ef beygingarregla bætir -i við þgf. et. allra
sterkra karlkynsorða, hvað þá með öll þau orð
sem eru endingarlaus, ýmist stundum eða
alltaf? Eins og áður sagði er hægt að segja að
endingarleysi sé merkt „ending“ (ef hægt er að
tala um að endingarleysi sé ending) og þær upp-
lýsingar séu geymdar með orðinu í orðasafninu,
þ.e. að við þurfum að læra það sérstaklega, fyrir
sérhvert orð, ef það er endingarlaust í þgf. et.
Spurningin er hins vegar sú hvort þetta sé ekki
fyrirsegjanlegt; hvort ekki sé hægt að segja fyrir
um það hvaða orð missa endinguna í þgf. et. út
frá gerð stofnsins. Ef þetta er hægt þá er það
hlutverk hljóðbeygingarreglu að segja til um
það á eftir hvers konar stofngerð(um) þgf.-end-
ingin fellur helst brott. En til að geta svarað
spurningunni þarf að athuga betur hvaða orð
það eru sem missa þgf.-endinguna og er því
nánari athugun á flokkun Valtýs Guðmunds-
sonar nauðsynleg.
1 töflu 4 eru töflur 1, 2 og 3 dregnar saman í
eina og dæmin flokkuð eftir því hvort lokahljóð
stofnsins er sérhljóð, samhljóðaklasi eða einfalt
samhljóð.
Hér á eftir verður svo fjallað um sterk karl-
kynsorð eftir því hvernig endahljóð stofnsins er
og reynt að sjá á hvern hátt þau sem eru ending-
arlaus í þgf. et. eru frábrugðin þeim sem enda á
-i.
Tafla4
Ending sérhljóði Stofn endar á samhljóða- klasa einföldu samhljóði Alls
Alltaf eða
oftast -0 53 = 100% 64 = 31,7% 192 = 46,2% 309 = 46,0%
ýmist -0
eða -i 0 = 0,0% 6 = 3,0% 26 = 6,2% 32 = 4,8%
alltaf eða
oftast -i 0 = 0,0% 132 = 65,3% 198 = 47,6% 330 = 49,2%
Alls 53 = 100% 202 = 100% 416 = 100% 671 = 100%
37