Mímir - 01.05.1984, Page 45

Anna Björg Siggeirsdóttir
í DRAUMI SÉRHVERS MANNS
ER FALL HANS FALIÐ
I. Inngangur.
Grein þessi sem hér birtisí var upphaflega
skrifuð sem prófritgerð í námskeiðinu skáld-
sögur, á vorönn 1984. Leiðbeinandi minn var
Matthías Viðar Sœmundsson og ber greinin
þess efalaust merki, þar sem ég hef óspart leitað
fanga í glósur mínar eftir fyrirlestrum kennar-
ans.
Viðfangsefnið er skáldsagan Þetta var nú í
fylliríi eftir Ómar Þ. Halldórsson. Ekki erætlun
mín að kryfja til mergjar alla þætti verksins,
heldur einbeita mér að aðalviðfangsefni höf-
undarins, sköpunarverkinu Urriða og vanda-
málum hans. Hver er Urriði — hvert liggur leið
hans — og hvers vegna? Af þessu leiðir að gerð
verður nokkur grein fyrir mynd þess manns og
heims sem í verkinu birtist. Þar sem bygging er
nokkuð sérstæð verða forminu gerð nokkur
skil, svo og stíl og myndmáli.
II. Um tilvistina.
i draumi sérhvers manns er fall hans falið
Þú ferðast gegnum dimman kynjaskóg
af blekkingum sem brjóst þitt hefur alið
á bak við veruleikans köldu ró.
Þinn draumur býr þeim mikla mætti yfir
að mynda sjálfstætt lif, sem ógnar þér.
Hann vex á mili þín og þess sem lifir,
og þó er engum Ijóst, hvað milli ber
Gegn þinni líkamsorku og andans mætti
og öndvert þinni skoðun, reynslu og trú
í dimmri þögn, með dularfullum hætti
rís draumsins bákn og jafnframt minnkar þú.
Og sjá, þú fellur fyrir draumi þinum
i fullkominni uppgjöf sigraðs manns.
Hann lykur um þig löngum armi sinum,
og loksins ert þú sjálfur draumur hans.1
Steinn Steinarr.
Sagan af Urriða og samferðafólki hans er
módernískt verk og sálfræði þess af existential-
ískum toga. Saga Urriða er saga hins villugjarna
nútímamanns sem vikið hefur af hinni venju-
bundnu braut Iífsins og finnur enga leið til
baka. Hann er félagsvera — en ekki aðeins fé-
lagsvera. Bakgrunn vantar, svo og fortíð, hið
eina sem við vitum er að hann drakk og hætti
að vinna vegna ósamkomulags við vinnufélaga
sína. Við hirðum Urriða upp af götu okkar,
ekki aðeins áttlausan, heldur og rótlausan. Ef til
vill er það galli á sögunni hve lítinn bakgrunn
Urriði hefur, en það leiðir okkur hins vegar frá
því að kasta allri sök á samfélagið. Við getum
einfaldlega ekki afgreitt vandamál hans þannig.
Veilunnar ber einnig að leita í honum sjálfum
— í vitundarlífi hans. Þessi fátæklega söguvitn-
eskja okkar undirstrikar sannarlega efnivið
verksins: „snarruglaður maður í kaótískum
heimi.“
I Steinn Steinarr, bls. 160.
45