Mímir - 01.05.1984, Blaðsíða 5

VIÐTAL VIÐ HÖSKULD ÞRÁINSSON
Viðmœlandi Mímis að þessu sinni er Höskuld-
ur Þráinsson, prófessor. Meðal almennings er
Höskuldur líklega einna þekktastur fyrir að
vera einn aðalgagnrýnandi málhreinsunar-
stefnunnar eins og hún hefur oft verið rekin hér-
lendis um langan aldur. Meðal málfrœðinga er
Höskuldur hins vegar líklega þeklítastur fyrir
að vera einn helsti boðberi generatífrar mál-
frœði. Generatífisminn er stundum sagður ein-
kennast af örri þróun vegna þess að innan hans
hafa sprottið upp margar nýjar kenningar. Við
spurðum Höskuld fyrst að því hvort hann gœti
gert einhverja grein fyrirþessu.
Nei, það er nú víst ekki. Ætli ég segi ekki eins
og þeir málfræðingar og fræðimenn sem eru
vandastir að virðingu sinni. Það er ekkert hægt
að svara þessu nema að skrifa um það heila
bók. En, jú jú, það eru náttúrulega margvjslegar
kenningar uppi en ég held nú kannski menn
geri oft of mikið úr því. Þetta getur orðið svolít-
ið öfgakennt og þá á tvo vegu. Önnur hliðin er
sú að lesa ekkert af því sem aðrir hafa skrifað og
þá halda að maður hafi fundið allt upp sjálfur
sem manni dettur í hug. Það er stundum sagt að
Ameríkanar séu alltof kærulausir með þetta.
Þeir athugi ekki hvað aðrir hafa gert og hvort
ekki geti verið að einhverjum hafi dottið eitt-
hvað í hug í Evrópu. Hin hliðin er það sem
kalla má evrópsku háskólahefðina eða a.m.k.
þá þýsku. Ef menn eru að fást við eitthvert
ákveðið efni þá byrji þeir á því að lesa allt sem
um það hefur verið skrifað og skrifi síðan tugi
síðna um hvað aðrir hafa sagt um málið. Það
getur oft endað með því að annað hvort hafa
menn engan tíma til þess að segja neitt sjálfír
eða þá að hræðslan við að það sem þeir segi
rekist á við eitthvað sem einhverjum öðrum
hefur dottið í hug veldur því að ekkert verður
úr neinu. Ætli þurfi ekki að finna einhvem
milliveg þama einhvers staðar.
Þessum nýju slefnum fylgja breytt viðhorf
einkum hvað varðar hlutverk málfrceðinnar og
málfrœðinga; málfrœðin eigi ekki að vera fyrir-
segjandi heldur lýsandi.
5