Dögun - 24.06.1946, Qupperneq 3

DOGUN
Mannbjörg eða mannfellir.
Níelsson. Ennfremur var Guð-
mundur Jónsson kosinn í vara-
stjórn og endurskoðendur voru
kosnir: Níels Kristmannsson og
Jón Guðmundsson.
Undirbúningur undir þessa
félagsstofnun hófst á þann hátt,
að nokkrir menn komu saman
og ræddu nauðsyn þess, að hér
á Akranesi yrði aukin útgerð og
hagnýting aflans.
Á þeim fundi voru kosnir í
nefnd til undirbúnings félags-
stofnunar og til annarra ákvarð-
anna, sem ekki gátu beðið úr-
lausnar: Guðmundur Jónsson,
Árni Sigurðsson og Pétur Jó-
liannsson.
Reynt var að fá einn af stærri
bátunum, sem ríkisstjórnin var
að láta byggja í Svíþjóð, en það
tókst ekki.
Sneri þá nefndin sér til Ný-
byggingarráðs og sótti um inn-
flutningsleyfi á notuðum bát frá
Svíþjóð, var það leyfi auðfengið.
Þegar hér var komið taldi
nefndin nauðsynlegt, að menn
yrðu sendir til Svíþjóðar í þeim
erindagerðum að kaupa bát,
voru ráðnir til þeirrar farar Guð-
mundur Jónsson, Freyjug. g,
Akranesi og Sigurjón Jónsson,
skipstjóri frá Eyrarbakka.
Þessir menn hafa fengið til-
boð í 62 tonna mótorbát 2^/2 árs
gamlan með 180 hestafla Skan-
diavél, og hefur félagsstjórnin
samþykkt að kaupa þennan bát.
Félagið hefur keypt síldar-
nætur og báta af Sigurði Hall-
bjarnarsyni, og sýndi hann því
skilning og velvilja með því að
láta félagið sitja fyrir öðrum
með kaupin á þessum veiðarfær-
um, sem eru lítt fáanleg, en
margir um boðið.
Það er ekki svo lítilsvirði fyr-
ir félagið að finna alls staðar
skilning og velvilja í garð fé-
lagsins, og ef félagsmenn gera
allt það bezta sem þeir geta fyrir
félagið og láta enga sérhagsmuni
ráða gerðum sínum, þá mun fé-
laginu vel vegna. '
Hlutafjársöfnun mun halda
áfram og verða hlutabréf til sölu,
eftir nokkra daga, á skrifstofu
Kaupfélagsins, í bókabúð Andr-
ésar Níelssonar og hjá meðlim-
um félagsstjórnarinnar.
Ákveðið er að fyrsti bátur fé-
lagsins hljóti nafnið „Fram“
A. K. 58. Skipstjóri á bátinn er
ráðinn Pálmi Sveinsson. Vonazt
er til þess, að báturinn verði
kominn hingað um næstu mán-
aðarmót, tilbúinn á síldveiðar.
P. J■
í Dráttarbraut Akraness er verið að
byggja tvo 55—60 tónna mótorbáta.
Væntanlega verður annar báturinn til-
búinn í næsta mánuði.
Áfengisböl íslendinga er ægi-
legt. Á tveggja ára afmæli lýð-
veldisins getum við minnzt þess
að hafa drukkið áfengi fyrir 77
milljónir króna eða yfir 300 kr.
á hvert einasta mannsbarn á ári.
Þessar og þvílíkar tölur eru þó
engan veginn lull lýsing þessa
þjóðarvoða. Þjófnaðir, óspektir,
rán og jafnvel morð einkenna
nú um of þjóðlífi fslendinga, auk
sundrungar heimila, sviksemi,
óorðheldni og ótal margra kvilla,
sem beint og óbeint má rekja til
áfengisnautnarinnar.
Reykjavík sameinar í mann-
mergð sinni marga kosti og lesti
þjóðar okkar. Hún verður einnig
hvassast fyrir böleinkennum
áfengisins. Lögreglan þar veit
naumast sitt rjúkandi ráð, vegna
ölæðis ungra og gamalla á
skemmtunum og götum úti.
Ríkið selur þegnunum áfeng-
ið og rel'sar þejm síðan fyrir
neyzlu þess. Þetta er svívirða,
sem verður ekki þvegin af, nema
með skipulagðri baráttu allra
afla ríkisins og félagssamtaka í
landinu, baráttu gegn áfengis-
neyzlunni. Einn liður þeirrar
baráttu er stórfelld takmörkun
á sölu áfengis eða alger lokun
áfengisverzlunar ríkisins, þ. e.
a. s. bannlög.
„En, rxkið lifir á áfengissöl-
unni,“ segir nú einhver. Því mið-
ur er þetta sorglega sönn stað-
reynd. Fimmta hver króna, sem
nú kemur í ríkissjóð, er fengin
fyrir sölu áfengis.
En skyldu þær krónur hverfa,
þótt ekki væri hægt að verja
þeim til áfengiskaupa? Skyldi
ekki finnast nein leið, nein heil-
brigð leið til að ná þeim í ríkis-
sjóð, án þess að selja borgurun-
um eiturlyf í staðinn?
Sannarlega mundu tekjur
ríkissjóðs ekki minnka raunveru-
lega, þótt áfengisgróði þessi
hyrfi. Þjóðarauðurinn ykist,
vegna betra heilsufars, bættrar
afkomu núverandi áfengisneyt-
enda, aukinna vinnuafkasta
minnkandi löggæzlu o. s. frv.
Ekki væri úr vegi að flytja nið-
ursoðna og nýja ávexti í stórum
stíl til landsins og selja í stað
áfengis. Vafalaust mætti afla
töluverðra tekna með slíkri
sölu, og fyllilega verjandi. Öll
rök þjóðarinnar mæla gegn
áfengissölu og áfengisneyzlu,
engin með.
Lesandi góður. Gleymdu al-
drei hlutverki þínu í hverju
máli: fordæminu, sem þú gefur
á heimili þínu, í fjölskyldu
þinni, á vinnustaðnum, í bæjar-
félaginu. Þess vegna er ekki
sama um þig, ekki sama, hvort
þú þiggur áfengi eða hafnar því.
Þér ofbýður sjálfsagt áfengisflóð-
ið, og þú fordæmir kannske að-
gerðarleysi stjórnarvalda í þeim
inálum. En er hlutur þinn
hreinn? Gefur þú aldrei hættu-
legt fordæmi með neyzlu áfeng-
is eða veitingu þess á heimili
þínu?
Sjálfsuppeldi þjóðarinnar,
lagaboð, skipulagður áróður í
skólum, útvarpi, félögum, blöð-
um, mannfundum og annars
staðar, — allar þessar leiðir og
margar aðrar verðum við nú að
fara og þurrka af okkur þenna
voða — áfengisneyzluna.
Björgum mannlífum, annars
verður mannfellir.
Heilir og sælir,
Iesendur.
Framhald af bls. 1.
bæjarblaðs takmarkaðir. Það er
þó von mín og trú, að bæjarbúar
vilji fremur líf þessa bæjarblaðs
en dauða, er fram líða stundir,
og það jafnt, þótt þið verðið
margir andstæðir pólitískri
stefnu þess. Dögun væntir því
kaupenda í hverju húsi og stöð-
ugra auglýsinga. Má þar á það
benda, að götuauglýsingar þurfa
að hverfa að mestu. Þær bera
naumast tilætlaðan árangur og
eru til leiðinda.
Þriðji annmarkinn er sjálf
prentunin. Engin prentsmiðja
er hér á staðnum, og nú fyrst hef-
ur okkur tekist að fá loforð um
prentun í Reykjavík. Ýmis óþæg-
indi eru þó samfara því, að blað-
ið er prentað utan bæjarins, en
vonandi rætist einnig úr þessu
áður en líður. Einn af menning-
arfrömuðum okkar sagði eitt
sinn, að það hérað væri menn-
ingarrírt, sem ekki hefði neina
prentsmiðju.
/ fjórða lagi munu ýmsir ótt-
ast efnisskort, í slíkum smábæ
gerist nagmast frásagnarverð tíð-
indi og fáir finnist ritfærir.
Hvort tveggja þetta er rangt
Verkefni eru ótæmandi, þau eru
sífellt í sköpun. Og þörfin mun
færa hugsanir ykkar í þann bún-
ing, sem nægir. Munið, hve
margt mætti betur fara í bæjar-
félagi okkar. Oft veldur þögnin,
eða hið hljóða nöldur, mestu
utn seinagang ýmissa úrbóta.
Til hugarléttis vil eg svo
skjóta því að þér, lesandi góð-
ur, að þótt þú sért andstæður
8
okkur í stjórnmálum, þá skaltu
ekki óttast að óreyndu. Sé mál
þitt til almenningsheilla, að
okkar dómi, eða umræður æski-
legar um það, þá er sama hvað-
an gott ketnur. Við óttumst ekki
umræður í blaðinu, við óttumst
rúmleysi.
Að siðustu er skylt og rétt að
benda á, að hér starfar ekkert
launað lið. Allir, sem hér leggja
hönd á plóginn, eru sjálfboða-
liðar, sem uppskera þakkir og
vanþakkir, en annað eigi. Þar
mun þess og gæta að við erum að
mestu viðvaningar. En — enginn
verður óbarinn biskup, og við
lærum vonandi af mistökum í
þessu sem öðru.
Eg minntist í upphafi á bæj-
arstjórnina og störf hennar. Eigi
er það ætlunin, að hér verði ein-
göngu rætt um viðfangsefni bæj-
arstjórnarinnar. Mundu þá einn-
ig margir óttast orðbragðið eigi
síður en innrætið.
En lesendur góðir. Öll vanda-
mál okkar eru bæjarmál, hvort
sem þau komast nokkru sinni á
dagskrá bæjarstjórnar eður eigi.
Við segjum því, að ekkert mann-
legt sé okkur óviðkomandi.
Eg minnist þess, er einn bæj-
arstjóri sagði við mig í vetur:
„Bæjarblöðin eru okkur ómiss-
andi, ekki sízt skrif andstæðinga
okkar. Gagnrýni þeirra veldur
stundum sársauka, en hún held-
ur okkur vakandi á verðinum.
Bærinn væri menningarsnauður
og framfarasmár án blaðanna."
Sínum augum lítur hver á
silfrið. Eg vænti þess þó, að
reynslan fái að sýna réttmæti
þessara orða, einnig hér á Akra-
nesi. Sumir vilja kæfa andstæð-
inga sína í fæðingunni. Það get-
ur sjálfsagt verið réttlætanlegt
og nauðsynlegt stundum, en oft
stafar sá ótti af lítilli trú á eigin
málstað.
------Við völdum blaði okk-
ar djarft nafn. Heitið Dögun
lofar miklu. Eg vil stuðla að því
eftir megni, að hún kafni ekki
undir nafni, en þar ráðið þið
eigi síður. Verði hún boðberi
og verjandi frelsis og framfara í
þessu byggðarlagi má vel við
una, en ekki ella.
Það er talið hygginna manna
ráð, að lofa fáu, en efna þeim
mun betur. Eg ætla þó að lofa
einu enn og treysti, að efndir
gangi eftir:
Dögun mun forðast andleg
mannvig og fúkyrði, en rœða
ágreiningsmál af einurð og festu.
Hinir, sem annan kost kjósa,
mega beita vopnum eftir eðli
og innræti, en ekki á ritvelli
Dögunar.
17. júní 1946.
Helgi Þorláksson.