Læknaneminn - 01.04.2022, Qupperneq 22

20 LÆKNANEMINN
Oddný Brattberg Gunnarsdóttir
6. árs læknanemi við Háskóla Íslands 2021–2022
Ingibjörg Jóna Guðmundsdóttir
Sérfræðingur í lyf- og hjartalækningum og yfirlæknir
hjartaþræðinga á Landspítala. Lektor við Læknadeild
Háskóla Íslands.
Höfuðverkur, uppköst
og meðvitundarskerðing
hjá 66 ára konu
Inngangur
Hér verður rakin sjúkrasaga áður hraustrar konu sem fékk samtímis
kransæðastíflu, heilablóðfall og risafrumuæðabólgu og hvernig
þessar greiningar tvinnuðust saman hvað varðar orsakir, birtingu,
rannsóknir, meðferð og sjúkdómsgang. Auk þess verður fræðileg
umfjöllun um þá sjúkdóma sem um ræðir og samlegðaráhrif þeirra í
þessu tilfelli.
Sjúkratilfelli
Kona á sjötugsaldri kom með sjúkrabíl á bráðamóttöku frá heimili
sínu vegna skertrar meðvitundar, versnandi höfuð verks, ógleði og
uppkasta. Hún hafði haft vægari höfuðverk í um það bil tvær vikur
en önnur einkenni voru ný.
Við komu á bráðamóttöku kvartaði hún undan verkjum og
óþægindum um allan líkamann en þó aðallega um höfuðverk
og ógleði. Samkvæmt eiginmanni konunnar hafði hún fyrr um
morguninn einnig kvartað undan brjóstverk með leiðni út í hægri
handlegg.
Heilsufarssaga:
Konan hafði útskrifast af lyflækningadeild þremur dögum áður
þar sem hún lá inni í tvo daga vegna risafrumuæðabólgu (giant
cell arteritis). Einnig hafði hún sögu um þvagsýrugigtarbróður
Mynd 1. Hjartalínurit við komu. Reglulegur sinus taktur með
tíðum aukaslögum frá sleglum. Dreifðar ST hækkanir sjást, mest í
hliðlægum og neðanverðum leiðslum. Framveggsleiðslur sjást illa
vegna aukaslaga en miklar ST­hækkanir virðast vera þar líka.
(pseudogout) í hné sem greindist árið 2018 og háþrýsting sem hafði
verið meðhöndlaður með candesartan og hýdróklórtíazíði. Aðrir
sjúkdómar komu hvorki fram við sögutöku né fundust við yfirferð
á rafrænni sjúkraskrá. Hún hafði ekki aðra þekkta áhættuþætti
hjarta­ og æðasjúkdóma.
Félagssaga og venjur:
Þetta er kona sem stundar hreyfingu af kappi og hefur verið í
krefjandi starfi. Hún er gift og á uppkomin börn.
Lyf við komu:
• Anakinra 100 mg þrisvar í viku vegna þvagsýrugigtarbróður
• Colchicine 500 mcg x1 vegna þvagsýrugigtarbróður
• Díklófenak 75 mg x1 vegna þvagsýrugigtarbróður
• Candesartan hýdróklórtíazíð 16/12,5 mg x1 vegna háþrýstings
• Prednisólon 50 mg x1 vegna nýgreindrar risafrumuæðabólgu
Skoðun við komu:
• Almennt: Bráðveik að sjá og með minnkaða meðvitund. Glascow
coma scale 14 (E3M6V5). Fölleit og sjáanlega meðtekin af vanlíðan.
• Lífsmörk: Blóðþrýstingur 176/136, púls 82 slög/mínútu,
öndunartíðni 24 andardrættir/mínútu, súrefnismettun 97%, hiti
35.8°C.
• Sjáöldur voru jöfn, eðlilega víð og svöruðu ljósi beint og óbeint.
• Hjartahlustun: S1 og S2 án auka­ eða óhljóða. Óreglulegur taktur.
• Lungnahlustun: Eðlileg öndunarhljóð í báðum lungum.
Rannsóknir við komu:
• Hjartalínurit var tekið í sjúkrabílnum og við komu á bráðamóttöku
(mynd 1).
• Niðurstöður blóðprufa og blóðgasa má sjá í töflu 1.
Greining og meðferð í bráðafasa
Vinnugreiningin eftir þessa fyrstu uppvinnslu á bráðamóttökunni
var STEMI. Auk þess var hún með mikla hækkun á blóðflögum
af óþekktri orsök og blóðkalíumlækkun sem líklega var afleiðing
uppkasta. Konunni voru því gefnir hleðsluskammtar af
asetýlsalicýl sýru (300 mg) og klópídógreli (600 mg) og hún flutt í
bráða kransæðaþræðingu. Auk þess fékk hún vökva með kalíum
uppbót í æð (20 mmól).