Læknaneminn - 01.04.2022, Blaðsíða 124

LÆKNANEMINN122
Sjúklingar voru fundir út frá Krabba­
meinsskrá og frekari upplýsingar um þá
fengnar úr sjúkrarskrárkerfum Land­
spítalans, Sjúkrahússins á Akureyri og
Dánar meinaskrá. Sérstaklega var lagt mat
á alvarlegar aukaverkanir af FLM, tíðni
T0 sjúkdóms eftir blöðrubrottnám og
lifun sjúklinga.  
Niðurstöður
Á rannsóknartímabilinu greindust alls 94
sjúklingar með staðbundið VÍBK. 32 (34%)
þeirra fengu FLM og af þeim undirgengust
24 (75%) RBB í kjölfarið. 20 sjúklingar
fengu MVAC meðferð og 12 GEM­CIS.
Meirihluti sjúklinga voru karlar (69%)
með reykingarsögu (86%). Meðalaldur var
64 ár. Algengast var að fá 3 skammta af
FLM og miðgildi tíma frá greiningu til
meðferðar voru 34 dagar. 19 sjúklingar
(59%) fengu alvarlegar aukaverkanir af
FLM og algengasta aukaverkunin var
daufkyrningafæð. 5 sjúklingar þurftu að
hætta FLM vegna aukaverkana. Hjá 2 kom
fram dreifður sjúkdómur á meðan FLM stóð
en hjá 10 var merki um minnkandi sjúkdóm
á meðferð (samkvæmt stigunarrannsóknum
eða T0 í vefjagreiningu). Ekki voru merki
þess að fylgikvillar eftir RBB væru algengari
hjá sjúklingum sem undirgengust FLM.
Tíðni T0 sjúkdóms eftir RBB var hærri hjá
þeim sem fóru í FLM miðað við þá sem
fóru einungis í RBB (38% vs. 25%) (p = 0.71)
Marktæk aukning varð á notkun FLM á
tímabilinu (p = 0.003). Ekki var sýnt fram
á marktækan mun í lifun milli þeirra sem
fengu FLM og þeirra sem undirgengust
einungis RBB (p = 0.4). 
Ályktanir
FLM við staðbundnu VÍBK hefur gengið vel
á Íslandi og notkun hefur aukist jafnt og
þétt. Alvarlegar aukaverkanir eru fátíðar og
lifun sjúklinga hefur verið sambærileg því
sem sést erlendis. Niðurstöður okkar styðja
áframhaldandi notkun FLM í samræmi við
alþjóðlegar leiðbeiningar.
Einstofna mótefna nýrnasjúkdómar:
birtingarmynd og umfang
Guðrún Ólafsdóttir1, Þórir Einarsson Long1,2,
Sæmundur Rögnvaldsson1, Jón Kristinn
Sigurðsson1, Sigurður Yngvi Kristinsson1,3.
1Læknadeild Háskóla Íslands,
2Háskólasjúkrahúsið í Lundi, Lundur, Svíþjóð,
3Landspítali
Inngangur
Góðkynja einstofna mótefnahækkun
(monoclonal gammopathy of undetermined
significance, MGUS) er til staðar í um
4.2% einstaklinga yfir fimmtugt. MGUS
er forstig mergæxlis og skyldra illkynja
eitilfrumusjúkdóma. Einstaklingar með
einstofna mótefnahækkun geta þróað
með sér langvinnan nýrnasjúkdóm (LNS)
vegna áhrifa einstofna mótefna á nýru.
Slíkir nýrnasjúkómar tilheyra sérstökum
sjúkdómsflokki og kallast einu nafni
einstofna mótefna nýrnasjúkdómar
(monoclonal gammopathy of renal
significance, MGRS). Vísbendingar eru
um að MGUS eitt og sér geti orsakað MGRS
en umfang þess og áhætta er ekki þekkt.
Markmið þessarar rannsóknar var að kanna
tengsl milli MGUS og LNS og sérstaklega
MGRS til að meta tíðni þess og áhættu hjá
einstaklingum með MGUS.
Efni og aðferðir
Rannsóknin byggir á gögnum rann­
sóknarinnar Blóðskimun til bjargar sem er
fyrsta lýðgrundaða skimunarransóknin á
MGUS sem gerð hefur verið á heilli þjóð. Í
rannsóknarþýðinu voru allir þátttakendur
sem höfðu verið skimaðir fram að 24. júní
2020, samtals 62.378 manns. Skimunar­
niðurstöður voru samkeyrðar við miðlægan
rannsóknarstofugagnagrunn (FlexLab)
sem inniheldur allar kreatínínmælingar
og próteinmælingar í þvagi í íslensku
heilbrigðiskerfi. Auk þess voru vefja fræði­
greiningar á nýrnasýnum samkeyrðar
við gögnin, yfirfarnar og skráðar inn
í staðlað skráningarform. Kannað var
hvort MGUS tengdist LNS og hvort MGUS
tengdist próteinmigu eða sérlega skertri
nýrnastarfsemi (gaukulsíunarhraði < 30ml/
mín/1,73m2) hjá einstaklingum með LNS
með tvíkosta aðhvarfsgreiningu þar sem
leiðrétt var fyrir aldri og kyni. Auk þess var
tíðni MGRS og ólíkra vefjagreininga reiknuð
og borin saman eftir því hvort einstaklingar
höfðu MGUS eða ekki.
Niðurstöður
Rannsóknarþýðið samanstóð af 62.378
manns og af þeim höfðu 3.885 (6,23%) ein­
staklingar MGUS. Stærsti hluti þeirra eða
51,5% var með léttkeðju MGUS. Ekki reyndist
tölfræðilega marktækt samband milli
MGUS og langvinns nýrnasjúkdóms. Ekki
reyndust heldur marktæk tengsl milli MGUS
og próteinmigu eða sérlega skertrar nýrna­
starfsemi í LNS. Af öllum þeim sem höfðu
farið í nýrnasýnatöku var tíðni MGRS 9,7%
hjá þeim sem höfðu MGUS en aðeins 0,8%
hjá þeim höfðu ekki MGUS.
Ályktanir
MGUS virðist ekki stór orsakaþáttur LNS í
almennu þýði eða í þýði einstaklinga með
MGUS. Forstigið virðist heldur ekki tengjast
próteinmigu eða sérlega skertri nýrna­
starfsemi, þeim tveim sjúk dóms þáttum LNS
sem skoðaðir voru í rann sókninni. Einnig
benda niðurstöður til þess að MGRS sé ekki
eins algengt og áður hefur verið talið.
Greining, meðferð og uppvinnsla við
krabbameini í blöðruhálskirtli á Íslandi
2017-2020. Samanburður gæðavísa við
Svíþjóð
Hafsteinn Örn Guðjónsson
Ágrip barst ekki
Þróun aðferðar til að meta árangur
inflúensubólusetningar hjá börnum í
ofþyngd. Hefur offita áhrif á sértækt
T-frumusvar við inflúensubóluefni?
Haraldur Jóhann Hannesson1,
Siggeir Fannar Brynjólfsson1,2, Hildur
Sigurgrímsdóttir2, Ásgeir Haraldsson1,3, Íris
Kristinsdóttir3, Valtýr Stefánsson Thors1,3,
Björn Rúnar Lúðvíksson1,2
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2Ónæmisfræðideild
Landspítala, 3 Barnaspítala Hringsins
Inngangur
Inflúensa er veira sem veldur öndunar­
færasjúkdómi í mönnum. Hún veldur
árlega svæðisbundnum faröldrum og ná
sýkingar frá því að vera einkennalausar í
að valda alvarlegum fylgikvillum eins og
lungnabólgu eða dauða. Besta vörnin gegn
inflúensu er bólusetning og mælt er með
þeim fyrir áhættuhópa.
Offita barna hefur verið tengd við marga
áhættuþætti, þar á meðal sykursýki, astma
og jafnvel hjartaskemmdir. Auk þess fylgir
offitu oft kerfislæg bólga sem hefur slæm
áhrif á ónæmiskerfið og hafa rannsóknir á
inflúensubólusetningum sýnt skert svar hjá
fullorðnum í ofþyngd. Lítið hefur þó verið
rannsakað í sambandi við offitu, ónæmis­
kerfið og áhrif offitu hjá börnum. Markmið
þessa verkefnis er því að þróa aðferð til að
skoða áhrif offitu á virkni bólusetninga hjá
börnum og greina sértækt T­frumu svar eftir
bólusetningar.
Efniviður og aðferðir
Blóð var fengið frá heilbrigðum blóðgjöfum
Blóðbankans og tveim heilbrigðum
inflúensu bólusettum einstaklingum.
Einkjarna frumur voru einangraðar og
virkjaðar bæði ósértækt með 2,5µL af CD28/
CD45 og 10ng/mL af IL­2 og sértækt með
2,5µL af tetanus toxoid annars vegar og
160µL af inflúensubóluefni hins vegar.
Fyrir frumu flæðissjárgreiningu voru
frumurnar litaðar með sértækum flúr­
merktum mótefnum (1µL CD3­FITC, 0.5µL
CD8­PE, 0.5µL L/D­FixableRed, 0.5µL
CD4­ PE/Cyanine7, 2µL IL­2­APC, 4µL IFN­
γ­APC­R700, 4µL TNF­α­APC­Vio®770, 2µL IL­
6­BV421 og 4µL IL­4­BrilliantViolet510). Eftir
þvott voru undirhópar virkjaðra T­fruma
metnir í frumuflæðissjá.
Niðurstöður
Fundinn var styrkleiki og magn örvunar
frumanna og styrkur litunar til að upp­