Leikskrár Þjóðleikhússins - 24.01.1969, Page 23

Maður er háður venjum. Það er ekki hægt að skrifa þrjú leik-
rit og hætta síðan. Þar að auki lét hin „nýja hreyfing“ ekki stað-
ar numið. Árið 1894 var Florence Farr, sem hafði þegar sviðsett
Rosmersholm Ibsens, ráðin til að veita forstöðu Avenue Theatre
í London í eitt leikár á nýlínu-grundvelli ungfrú A. E. F. Horni-
man, sem vegna fjölskylduástæðna gat ekki enn gengið fram
fyrir skjöldu sem brautryðjandi á þessum vettvangi. Þeir „nýir“
leikritahöfundar, sem um var að ræða, voru ég sjálfur, upp-
götvaður af Óháða leikhúsinu (að minni eigin ábendingu); dr.
John Todhunter, sem hafði verið uppgötvaður áður; og Mr. W.
B. Yeats, hrein uppgötvun".
Hér verður nú lauslega getið helztu leikrita Bernard Shaws
í þeirri röð, sem þau eru samin: í leikritinu The Philanderer
(1893) ræðir Shaw um kynferðismál, sem voru honum hugstæð-
ari en ætla mætti, þegar hafðir eru í huga ýmsir aðrir þættir í
persónu hans. Mrs. Warren’s Profession (1894) fjallar um skækju-
líf, en þar bendir höfundur á, að slikt sé ekki fremur bundið
við konur sem selja sig en ýmsa stjórnmálamenn, blaðamenn,
lögfræðinga og presta, sem hylja sitt raunverulega hugarfar og
breyta án innri sannfæringar, og er það verri synd í augum
Shaws. Leikrit þessi kallaði hann einu nafni „óskemmtileg“.
Þá kom röðin að þeim „skemmtilegu“: anti-rómantískum leik,
sem nefnist Arms and The Man (1894); Candidu (1895), sem
ýmsir telja snjallasta gamanleik hans, en mörgum leikkonum
hefur þótt titilhlutverkið ómótstæðilegt; The Man of Destiny
(1895), lítið leikrit — samið aðallega í þeim tilgangi að gefa
snjöllum leikendum tækifæri til að sýna hæfni sína, en slíkt
hafði Shaw iðulega í huga og kemur raunar meira eða minna
fram í flestum leikritum hans. Leikinn You Never Can Tell samdi
hann svo til að sýna svart á hvítu að hann gæti gert öllum til
(Framhald á bls. 27).
21