Skák - 01.04.1994, Qupperneq 29

Guðmundur G. Þórarinsson:
Frá Skáksambandi
Islands
Þegar þetta er ritað er David
Ionovich Bronstein nýlega horfinn
af landinu. Hann fór með þau orð á
vörum að koma hingað í ágúst með
konu sína Tatiönu með sér. David
er rússneskur ríkisborgari, en
Tatiana hvítrússneskur. Hún er
dóttir Boleslavskys þess sem
Bronstein tefldi einvígi við eftir
kandidatamótið í Budapest um
réttinn til að skora á Botvinnik.
Tatiana er 48 ára gömul, prófessor
í tónlistarsögu við háskóla í Minsk.
Bronstein hélt sem kunnugt er upp
á 70 ára afmæli sitt hér í febrúar.
Bronstein hefur látið í ljós óskir um
að dveljast 1-2 ár hér á landi og taka
þátt í íslensku skáklífi, kenna, skrifa,
tefla fjöltefli og taka þátt í mótum.
Vafalítið mundi það auðga íslenskt
skáklíf. Þótt Bronstein sé orðinn full-
orðinn er mikið eftir af skák í
honum. Hann bjó hér í Gistihúsi
Gunnars Gunnarssonar og hans konu
Jónínu, Isafold að Bárugötu 11.
Gunnar hefur sagt mér að Bronstein
sé eins og alfræðaorðabók þegar
rætt er um skák og skákir.
Gunnar reyndist Bronstein mjög
vel þann tíma sem hann dvaldist
hér, aðstoðaði hann á margvís-
legan hátt.
Friðrik Ólafsson flutti erindi á
skemmtikvöldi í húsnæði S.í. 18.
mars sl. þar sem hann fjallaði um
Bronstein, ævi hans, og skákferil.
Síðan skýrði Bronstein skák sem
hann hafði teflt og sýndi skákdæmi.
Einkar áhugavert kvöld. Erindi
Friðriks þyrfti að birta á prenti.
Friðrik gerði grein fyrir nýjum
hugmyndum Bronsteins í skákinni
og áhrifum hans á þróun
skáklistarinnar.
Einkum lagði hann áherslu á
hugmyndir Bronsteins í kóngs-
indverskri vöm, sem enginn þorði
orðið að tefla fyrir stríð, en
Bronstein sneri málum við og
gerði vörnina vinsæla. Skák hans
við Pachman úr borgarkeppni
Moskva - Prag sýnir t.d. mjög
skemmtilega hugmynd.
Bronstein sagði mér frá því, að
þegar hann tefldi í Mar del Plata
hafi sovéski ambassadorinn komið
10-15 mínútum áður en umferðin
hófst og heilsað upp á keppendur.
Bronstein sagði þá við ambassa-
dorinn að til þess að launa honum
heiðurinn mundi hann fórna
drottningu sinni í skákinni sem
væri að hefjast.
Bronstein tefldi með svörtu gegn
skákmeistara Argentínu Wexler og
viti menn: Bronstein sigraði með
fallegri drottningarfórn; það er
ekki á allra færi að gefa slíkar
yfirlýsingar fyrir skákkeppni og
standa við þær!!
Bronstein gagnrýnir kerfi ELO
mjög mikið. Honum er illa við að
númera menn með tölum, setja
tölur á huga þeirra. Skákmenn á að
meta ekki síður eftir listgildi skák-
anna og áhrifum þeirra á þróun
skáklistarinnar.
Hann sér fyrir sér heim þar sem
auglýst er Shakespeare leikrit í
Borgarleikhúsinu, ópera eftir
Mozart í Þjóðleikhúsinu og um-
fjöllun tveggja stórmeistara um
Franska vörn í skákheimilinu.
Þannig gætu menn valið milli list-
greina.
Hin klassiska skák á að hverfa
segir hann. 5-6 klst. seta yfir einni
skák er fráleit. T.d. í tennis spila
menn margar lotur. Þó ein tapist
geta hinar unnist. Þannig væri
eðlilegra í skákkeppni að í
umferðinni tefldu tveir keppendur
t.d. 4 eða 6 skákir. Þá mundi reyna
á margar byrjanir og mismunandi
stöður og úrslit segðu meira en
sigur í hnífjafnri 6 klst. skák þar
sem afleikur á síðustu 5 mínút-
unum sker úr um úrslit.
Lasker taldi of einfalt að gefa úrslit
í skák sem sigur, jafntefli eða tap.
Eðlilegra væri t.d. 10 pkt fyrir mát
8 fyrir patt, jafntefli, t.d. riddari og
kóngur gegn kóngi 6-4, svo dæmi
séu nefnd.
Bronstein finnst að biskup eigi að
geta drepið peð í framhjáhlaupi eins
og annað peð og e.t.v. ætti að vera
unnt að leika peði afturábak á tíu
leikja millibili. Sjálfur er Bronstein
höfundur hugmyndarinnar um að
draga um röð mannanna á borðinu
og tefla „forskák“, svipaða og
Fischer vill tefla við Judit Polgar.
Bronstein sagði mér að sovésku
meistararnir hefðu stundum teflt
þannig og þá hefði enginn getað
teflt við Tal. Fyrir hann skiptu
teoríur engu. Hann kombineraði
upp úr þessum stöðum og átti sér
engan jafningja.
Forskákin mundi gera utanbókar-
lærdóminn lítils megnugan.
Það var ævintýri að hlusta á þennan
70 ára gamla mann leiftra upp og
ræða þróunarmöguleika skáklistar-
innar sem er svo gömul að enginn
þekkir uppruna hennar. Undanfarin
4 ár hefur þessi örsnauði snillingur
hins sextíu og fjögurra reita borðs
ferðast um heiminn og séð sér
farborða með fjölteflum, erindum
og mótaþátttöku.
Sovétríkin finnast ekki lengur á
landakortinu.
Fyrirheit fortíðarinnar um rólega elli
eru fokin út í veður og vind.
Markaðsbúskapur hinna nýju ríkja
verðlaunar þá ungu og heilsuhraustu.
Af einhverjum ástæðum telur þessi
aldni meistari sig sérstakan
Islandsvin. Talar jafnvel um að
arfleiða Skákminjasafnið að skák-
gripum sínum.
I huga Bronsteins er skákin ekki
bara keppnisíþrótt, heldur hluti
menningarinnar, þeirrar menningar
sem auðgar lífið og gefur því gildi.
SKÁK 89