Alþýðublaðið - 16.03.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐID
Kaupdellan.
Atvinnurekendur vilja kúga verkakonur til
skilyrðislausrar auðsveipni.
Síbasta misserið hafa atvinnu-
rekendur gengið berserksgang
gegn verkalýðnum og heimtað
lækkun ú verkalaunum. Þeir hafa
að ástæðu lækkun verðlags á lífs-
nauðsynjum, sem þó að eins tek-
ur til nokkurra tegunda, en aðrar
— t. d. húsaleiga, sem er þriðj-
ungur af ársútgjöldum verka-
mannsins — standa í stað.
í veltiári geta atvinnurekendur
ekki þolað, að verkalýðurinn' fái
vegna lækkandi dýrtíðar hina
minstu uppbót á þeim halla, sem
hann varð fyrir, þegar dýrtíð var
að aukast.
Atvinnurekendur snéru sér fyrst
til sjómanna. f>eir voru fastir fyr-
ir. Þegar atvinnurekendur fundu
það, slógu þeir af kröfunum og
gengu loks að samkomulagi um
lækkun, sem hjá fiskimönnum
nam S'/V'/oOg hjá farmönnum 3 '/2%
lækkun á kauptaxta, sem í samn-
ingnurn var að talsvert miklu leyti
bœtt upp með hlunnindum í öðr-
um viðurgerningi.
Næst snéru atvinnurekendur sér
að verkamönnum í landi. Þeir
voru fastir fyrir. Atvinnurekendur
fundu það og slógu af kröfunum.
Verkamenn neituðu tilslökun samt.
Þá gugnuðu atvinnUrekendur og
greiddu óbreytt kaup.
Eftir voru verkakonur, lægst
launaði flokkurinn, og sú deild
verkalýðsins, sein fyrir margra
hluta sakir stendur verst að vígi
um samtök.
Ekki var líklegt, að atvinnu-
rekendur færu að reyna að ná
sér niðri á konunum eftir hrak-
farirna í viðureigninni við karl-
mennina.
En hvað kemur ekki á daginn?
Atvinnurekendur snúa sér tii
verkakvenna og heimta kaup
þeirra lækkað úr 90 aurum um
klst. niður í 80 aura. Samninga-
umleitanir eru hafnar. Konur
malda í móinn. En nú slaka at-
vinnurekendur ekkert til á kröf-
um sínum. Málið er þæft lengi, en
alt kemur fyrir ekki. Atvinnurek-
endur vilja enga tilslökim gera.
Nálega 12 prósent lækkun ó tíma-
kaupi heimta þeir. Engin hlunn-
indi á móti á öðrum sviðum.
Samningar stranda.
Þá taka verkakonur til sinna
ráða. Þœr vilja hafa frid og sam-
komulag um málid, og vinna jiab
til ad gefa eftir helming þeirrar
upphæðar, sem á milli bar. Þær
gefa út auglýsingu og segjast
vilja vinna fyrir 85 aura um klst.
En atvinnurekendur segja nei.
Enga tilslökun gerum við, og
enga vinnu skulu þær konur fá,
sem ekki ganga að kröfum okkar
óbreyttum.
Atvinnurekendur treysta á sam-
takavanmátt og efnahagsvanmátt
kvenna. Þeir ráða á garðinn, þar
sem hann er lægstur.
Þessa ódrengilegu aðferð geta
verkamenn ekki þolað. Þeir finna
það einn sem allir, að hver sá
verkamaður er sjálfur níðingur,
sem lætur það afskiftaláust leng-
ur, að atvinnurekendur níðist
þannig á verkakonum. Þess vegna
hafa þeir nú ákveðið að hefjast
handa til varnar góðum múlstað
kvenna og viðnáms kúgunarvið-
leitni atvinnurekenda. p.
AlpingL
Neðri deild.
Þar var í gær frv. um framlag
og iánsábyrgð ríkissjóðs til kæli-
skipskaupa Eimskipafélagsins af-
greitt til e. d., frv. um víðtæk-
ari skemtanaskatt til þjóðleikhúss
en nú er vísað til 2. umr. og alls-
herjarnefndar, frv. Jóns Baldv. um
afnám 25 prósent gengisviðaukans
og verðtollsins, búðum vísað til
2. umr., með 14 atkv. gegn 6
og 13 gegn 6, og til fjárhagsn.,
stj.frv. um veitingu ríkisborgara-
réttar (sbr. frásögn blaðsins s. 1.
laugardag) og um friðun Þing-
valla til 2. umr. og allshn.
Mest var rætt um frumv. Jóns
Baldv. Þá á fundinum var útbýtt
■ ■ ■ - < < ALÞÝÐUBLAÐIÐ kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla í Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. til kl. 7 síðd. Skrifstofa á sama stað opin kl. 9Va — ÍO1/^ árd. og kl. 8—9 síðd. Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 (skrifstofan). Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 hver mm. eindálka. Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan (í sama húsi, sömu símar).

frv. frá fjárhagsn. n. d. um, aö
gerigisviðauki ú vörutolli falli nib-
ur frá 1. næsta mánaöar. Jón
Baldv. kvað ekki skyldu standa
á sér að miða afnám gengisvið-
aukans við 1. apríl. Hann heíði
ékki vitað, að fjárhagsnefndin ætl-
aði að bera þetta frv. fram, en
ekki farið lengra í frv. sínu sök-
um þess, að hann vænti þá frem-
ur að fá það samþykt í þinginu.
Hins vegar gengi sitt frv. lengra,
því að samkv. frv. fjárhagsnefnd-
ar héldist gengisviðaukinn áfiam
á kaffi- og sykur-tolli. Hvort
tveggja væri neyzluvara almenn-
ings, og bæri að fella gengisvið-
aukann niður einnig af. tollunum
ú þeim vörum. Jón Þorl. kvað
frv. óþarft, og væri það ekki í
samræmi við vilja stjórnarinnar.
Klemenz var allmjög aíbrýðissam-
•ur út af því, að frv. hefði ekki
verið boiið undir fjárhagsnefnd,
áður en það var flutt. Því svar-
aði Jón Baldv. þannig, að þó að
einhver — svo sem KI. nú —
hafi verið gerður að formanni
fjárhagsnefndar, sé honum óþarft
að þemba sig svo upp, eins og
hún ein ætti að ráða, hver fjár-
málafrumvörp væru flutt í deild-
inni. Enn fremur sagði Jón Baldv.,
þegar rætt var um afnám verð-
tollsins, að bæði þessi frv. sin
væru borin fram til að létta þung-
um sköttum af almenningi. Það
yrði ekki að eins að líta á hag
ríkissjóðsins, heldur einnig á
gjaldþol almennings. Dygði ekki
að gera alþýðu manna ólíft með
áiögum. Minti hann á, að með
þessum og þvílíkum tollum er
dýrtíðinni haldið við. Auðvitað
leggi kaupmenn aftur á tollana
fyrir að innheimta þá og festa í
þeim fé sitt, svo að varan hækkar
enn meira í verði heldur en þeim