Alþýðublaðið - 12.07.1926, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Ulþýðublaðið
kemoj- út á hverjum virkumvdegi.
Afgreíðsla í Alþýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 'opin frá kl. 9 árcl.
til kl. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
9'/2 —10V2 árd. og kl. 8-9 siðd.
j Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 i
i (skrifstofan).
\ Verðlag: Áskriítarverð kr. 1,00 á j
i mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 I
i hver mm. eindáíka'.
3 Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan
J (í sama húsi, sömu símar)..
Lega togaranna.
Landstjórninni ber að hrinda
peim fram til veiða.
„Sérhver maður hefir líkam-
iegar og andlegar þarfir,
sem að eins er unt að full-
nægja með frainleiðslu-
starísemi. Framleiðsla
mannanna er þó ekkert tak-
mark í sjálfu sér. ... Fram-
leiðsluskipulaginu verður að
haga svo, að þörfum allra
mannbræðra verði fu'll-
uægt."
Próf., 'dr. K. Jelliriek.
Það er nú liðinn meira en mán-
uður, síðan togaraflotinn lagðist
við landfestar og hætti veiðum,
og starfshæfir og dugandi-menn í
hundraðatali mistu þar af leið-
andi atvinnu sína á sjó og landi
víð fiskveiðar og fiskverkun.
Þennan tíma hefir fjöidi einstakra
manna og þjóðfélagsheildin verið
að tapa tugum og hundruðum
þusunda króna, þar sem mikill
hluti þeirra manna, sem skapa
auð þjóðarinnar með vinnu sinni,
hafa verið neyddir til þess. að
eyða verðmætum í stáðinrC fyrir-
að skapa þau að eins fyrir það,
að framleíðslutækin eru eign ein-
stakra manna, og úrelt réttar-
ásland leggur þeim ekki skyldur
á herSar, er svari til þess valds,
er slíkur eignarréttur veitir þeim
yfir hag annara manna. Slíkt á-
stand er óhæft og afleiðing þess
óþolandi.
Alþýðublaðið hefir um hríð lát-
ið ástandið tala þögulu alvöru-
máli sínu til almennings og jafn-
framt til reynslu í eitt skifti vilj-
að gefa eigendum þessara mikil>-
virkustu framleiðslutækja, togar-
anna, færi á því að sýna, að
þeir þyrftu ekki eftirrekstrar and-
stöðustéttar -sinnar til; þess að
hafda áfram nauðsynlegri frain-
leiðslustarfsemi, en af því hefir
ekki' orðið, að þeir haf.i notað
. þetta færí. Enn liggja togararnir
bundnir, nú umiiábjargræðistím-
ann, þegar öll a^istaða . er bezt
til að neyta starfskrafta mann-
anna,þegar öll náttúran eríþlóma
og starfi ait í kring. Nú er ekkj
unt að þegja lengur yfir þessu
reginólagi, að öflugustu fram-
leiðslutækin séu ónotuð. Nú er
ekki lengur hægt að bera það
fyrir, sem fyrir skemstu var 4inft
að vörn fyrir kyrlegu togaranna,
að náuðsyn bæri til a^ dytta að
þeim eftir vertíðina. Til þess hefir
nv'i fengist nægur tími. Nú, er
engin frambærileg ástæða til gegn
því, að þeir hætti legunni og fari
til veiða. Það ástand, sem nú er,
má ekki þolast lengur.
Það er trúlegt, að þvi verði
ávarað, að þetta sé ekki hægt; út-
gerð togaranna borgi sig ekki nú.
Pótt svo yeeri, má það ekki stánda
i vegi. Nauðsyn þeirra, sem þurfa
að nota þessi framleiðslutæki, er
svo mikil. Svo á útgerðin líka
að þola dálítið tap nú. Feitu
kýrnar 1924 og 1925 eiga að geta
staðið í mögrum kúm' 1926 Qg
1927. samkvæmt hagspeki Jósefs
og meir en það.
En ef nú eigendur skella samt
sem áður skollaeyrum við nauð-
syn þjóðarinnar um, að fram-
leiðslustarfsemin liggi ekki niðri
um hábjargræðistímann, þá á
þjóðin aðgang að landsstjórninni,
að hún skerist í leikinn. Ef hún
vill vera stjórn þjóðarinnar, en
ekki ok eignamanna á alþýðu,
þá verður hún að láta hrinda tog-
urunum fram til veiða. Hún hefir
tök á því. Það er ekki nema sjálf-
sagt, að á móti réttinum, sem
nú verandi skipulag veitir eigend-
unt framleiðslutækjanna um fram
aðra til arðberandi atvinnurekstr-
ar, komi skylda á hendur þeim
til þess að sjá hinum fyrir at-
vinnu með kaupi, sem nægi þeim
til Sæmilegs lífsuppeldis, ef atvinn-
an er stöðug,"en sé ella svo hátt,
að menn bíði engan halla við það,
þótt hlé verði á. Menn þurfa líka
að fá borgun fyrir að vera til taks,
þegar á þarf að halda. Lands-
stjórnin á því-rétt á að reka tog-
arana til veiða. Að öðrum kosti
verður hún a.ð breyta svo til úm
framleiðsluskipulagið, að þjóðin
eigi ekkert undir nú verandi eig-
ss,nduhV framleiðslutækjanna. Og ef
það er rétt, sem ráðherrar íhalds-
flokksins segja, að þeir vilji
greiða fyrir framtaki einstakling-
anna, þá getur stjórnin nú ekki
annað en gripið tækifærið til að
ryðja þeim hindrunum úr vegi,
sem varna því, að framtakssemi
hundraða af starfsfúsu fólki fái
notið sín, hema hún geri ummæli
r.áðherranna um stefnu sína að
ósvífmim blekkingum.
Niðursta^ðan verður þá: Til þess
að greiða úr nauðsyn þjóðarinnar,
— til þess að firra ráðherrana
smán af ráðleysi, valdaleysi og
skrökvísi, verður stjórnin að
hrinda togaraflotanum fram til
veiða, — þó svo það kosti þjóð-
nýtingu á honum.
Merkur millirikjasamningur.
(Eftir tilkynníngu frá sendiherra
Dana.)
Nýr gerðardómssamningur milli
Danmerkur og Frakklands hefir
verið undirskrifaður í Paris ný-
lega, og er. samningur þessi miklu
víðtækari og í meira samræmi við
kröfur nútímans en nokkur annar,
sem til er, því hann tekur til allra
deilna, sem ekki ber að jafna með
sérstökum hætti. Aðrir samningar
greina milli réttardeilna og annara
deilna, en svo ér ekki í þessum
samningi. Ef deila jafnast ekki,
skal málinu skotið til Þjóðadóm-
stólsins eða gerðardóms sam-
kvæmt Haag-samþyktinni. — „So-
cial-Demokraten" segir eftir við-
tali við utanríkisráðherra jafnað-
armannastjórnarinnar um samning
þenna, að hann sé liður í viðleitni
stjórnarinnar til að breyta samn-
ingum við önnur ríki í tímabærara
horf og meira samræmi viði menn-
ingarframfarir síðustu tíma.
Slys.
(Eftir símtali.)
Otlendingarnir Brobakke og Paul
Hermann eru að reisa verksmiðju
(líklega í leyfisleysi) á Siglufirði.
Pallar, sem unnið var á við
þriöju hæð hússins, hrundu með
verkafólkið. Þrír menn stórslösuð-
ust.