Alþýðublaðið - 28.08.1926, Side 2

2
ALÞÍ djLiLÁifib
ALPÝSÍUBLAÐIÐ j
j kemur lít á hverjum virkum degi. j
} Afgreiðsla i Alpýðuhúsinu við í
< Hverfisgðtu 8 npin frá kl.ðárd. í
J til kl. 7 síðd. í
| Skrifstofa á sama stað opin kl. >
< 9'/2 —lO'/a árd. og kl. 8-9 siðd. ►
| Siinar: 988 (afgreiöslan) og 1294 í
< (skrifstofan). • !
| Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á >
i mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 !
J hver rnm. eindálka. ►
< Prentsniiðja: Alpýðuprenlsmiðjan !
J (í sama iiúsi, sömu simar). J
Fræðslusamband verka-
manna í Danmörku.
(Grein sú, er hér fer á eftir,
um alþýðufræðslustarfsemi jafnaðar-
manna í Danmörku, er rituð handa
Alpýðublaðinu af Oluf Bertolf, sem
er skrifari hjá „Fræðslusambandi
verkamanna.“)
Þegar Stauning forsætisráð-
herra var á islandi, vöktu frá-
sagnir hans af hinu danska
„Fræðslusainbandi verkamanna"
og starfsemi þess svo mikla eft-
irtekt á þessari síðustu viðleitni
verkamannahreyiingaíinnar, að nú
mun verða reynt að koma upp
sams konar fyrirtæki á íslandi.
Af því tiiefni hefir fræðsiusam-
bandið hér sent Jóni Balcj.vins-
syni ails konar upplýsingar, sem
mega að haldi koma og \v i'.a lciö-
beiningu um jiaö efni.
„Fræðslusamband verkamanna"
hefir ekki neitt langt starf að
baki sér. Þaö hóf verk sitt 1.
jr.núar 1924, eftir að jafnaðar-
mannaflokkurinn, vérkamanna-
samböndin, sambönd samvinnufé-
laganna og uagmennafélög jafn-
aðarmanna hér í Danmörku sumr-
inu áður höfðu samþykt stofnun
jress og lofað fjárhagslegri hjálp.
Bandaiag jafnaðarmanna greiðir
árlega 12 aura af hverjum fé-
laga, verkamannasamböndin 4
aura af félaga, og hin einstöku
verkamannafélög greiða 8 aura af
hverjum félaga. Verkamannafélög,
sem ekki eru í verkamannasam-
böndunum, veröa f>ó að greiöa 12
aura af félaga. Ungmennafélögin
greiöa 6 aura af félaga.
Fræð s I us a m bái i d i ð heiir auk
þess notið ríkissjóðsstyrks, sem
ú fyrsta ári var 10 000 kr., en
annað áriö 18 000 kr. Samband-
inu er stjórnað af 18 mönnum,
og er C. V. Bramsnœs fjármála-
ráðherra formaður, en dagleg
stjórn fyrirtækisins er í höndum
Haralds Jensens þjóðþingsmanns.
Tilgangur sambandsins er aö
breiða út þekkingu meðal verka;
lýðsins í Danmörku.
Að vísu voru áður en sam-
bandið var stofnað tii ýmis
fræðsiiFélög, fyrirlestrafélög.
kvöldskólar o. s. frv., en oftsinn-
is var þar fé og fyrirhöfn kast-
að á glæ, af því að skorti reglu
og skipulag. Nú er unnið eftir
ákveðnum regJum. 1 hverjum
kaupstað er fræðslunefnd, sem
gelur fengið ráð og leiðbeinirtg-
ar hjá sambandinu, og í vetr-
arlok fær hver fræöslunefnd fjár-
styrk og miðast upphæðin við
starfið, sem er leyst af hendi.
f sveitum er engin fræðslunefnd,
en þar sem þess er óskað, gengst
sambandið fyrir því, að haldnii
séu fyrirlestrar (6) um pjódfélag-
id danska, þjóðina, atvjnnulifið,
ríkis- og sveita-stjórn o. s. frv,
Sambandið greiðir bæði ferð fyr-
irlesara og kauj), svo að verka-
mannafélagið á staönum þarf
ekki annað en að sjá um hús-
næði og sæmilega aðsókn að fyr-
irlestrunum.
Veturinn 1924—25 voru haldn-
ir slíkir fyrirlestraflokkar á 62
stöðum úti um alt land og vet-
urinn 1925 ’26 í 114 þorpum.
Eftir fyrirlestrana hafa verið sam-
töl eða umræður um efnið, eða
ræðumaðurinn hefir lesið upp
kvæði eða sögu, er snerti þjóð-
íélagsmál.
Tilgangurinn er sá, að þátt-
tákendur auki síðan frekár á
þekkingu sína um efnið með
lestri, annað hvor't sjálfstætt eða
með því að stofna fræðsluhririg.
Og sambandið reynir með ýmsu
m'óti að auka þekkingu manna
á og útbreiðslu þessara fræðslu-
hringa. Þeir eru sérstök aðferð
til að auka þekkingu manna. 10
15 manna flokkur eða svo kem-
ur saman éinu sinni á viku, og
skiftast menn á um að lesa upp
úr riti eða að halda lítinn fyrir-
iestur um málefnið, sem þeir all-
ir vilja fræðast um, og því næst
ræða þeir allir málið í samein-
ingu. Helzt á hver maður að hafa
eilt eintak af ákveðinni bók,
„stofnbókinni", og auk þess lesa
hinir einstöku þátttakendur önnur
rit um efníð, þar sem farið er
dýpra í það. Fræðslusambandið
hefir látiö búa til svo sem tylft
af fræðslu’eiðbeiningum, sem vísa
á, hvernig eigi að fara að svona
samfræðslu. Fræðsluhringahreyf-
ingin hefir aukist mikið. 1924—
1925 voru að eins eitthvað um
80 hringar aö verki. 1925—var
laian orðin 256. Og það var lögð
slund á ails konar fræði, svo sem
þjóðfélagsfræði, jarðeignarmál,
verkamannaráð, áfengismál, sveit-
arlöggjöf, breyliþróunarlögmálið,
verkamannahreyfingin o. s. frv.
Undirstafan undir • aijíýöu-
fræðsiuimi voru áður fyrri fyrir-
lestrarnir, en nú er það að verða
bókin; fyrir því reynir fræðslu-
sámbandið einnig aö beita sér
fyrir stofnun bókasafna, og
f næðsj usamband ið reynir að fá
gefnar út bækur um þau efni,
þar sem engar eru til. Það hef-
ir t. d. geiið út ágæta bók um
jarðeignarmálið og bók um þýð-
ingu hagfræöinnar. Innan skamms
géfur það út verkamannasöngbók,
að nokkru meö nótum. Þar í
munu meðal annars verða: „Sjá
hin ungborna tíð“ eftir Einar
Benediktsson og „Dagsbrún" eft-
ir Þorstein Gíslason, í dönskum
þýöingum. Auk Jiess hefir þaö
gefið ut skrá um 741 fyrirlestr-
arefni og 272 fyrirlesara.
Þetta er auðvitað ekki nema
örlítið brot af hinni margvíslegu
starfsemi fræðsiusambands verk.a-
manna. T. .d. hefir það í sam-
vinnu við hið danska járnbrautar-
samband haft sérstakan skóia fyr-
ir járnbrautarmenn. Það hefir
haldið námsskeið fyrir sveitar-
stjórnarmenn, fyrir formenn
fræðsluhringa og fyrir trúnaðar-
menn verkamanna óg umboðs-
starfsmenn. Þaö hefir og komið
á/sérstökum fyrirlestrum fyrir at-
vinnulausa, og það mun í fram-
tíöinni starfa á miklu fleiri svið-
um.
Þessi mikli vöxtur í alþýðu-
fræðslustarfinu stafar auðvitað af
eðlilegri þörf. Verkamannahreyf-
ingin þurfti frá upphafi vega að
ryðja braut, vekja menn. Það reið
á að fá verkamenn til að sjá sér
fyrir brýnustu þörfunum, betri
vinnukjörum, belri launum. Næsta
þörfin var sköpun og festing
verkalýðsfélaganna. 1 Danmörku