Alþýðublaðið - 13.10.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
] ^LÞÝÐUBLAÐIÐ [
j 'u'irnir út ci hvcrjum virkuin degi. [
I Afgreiðsla i Alþýöuhnsinu við ►
j Hveiiisgötu 8 cjþin Irá kl 9 árd. |
: lil kl. 7 siOd.
; .rkí'ifdíofa á sairm staO opin kl. J
j 9> s— 10' ., árd. og kl. 8 -9 siðd.
j .Simar: 9í-!8 (afvreiðslan) og 1294 >
! (skrifstoían). í
| V'erðlag: Áskriflarverð kr. 1,00 á >
1 tnánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 í
j hver mm. eindálka. E
í Prentsmiðja: Alþýðuprentsniiðjan j
J (i sama liúsi, sömu simar).
StléniiBáía-ljáíniin nýja
Motdviðrið um Jón Þorláksson.
Fáir vinna verra verk en þ ir,
sem vekja og e'fia hjátrú meðal
almcnnings, þar sem trú á hleypi-
dóma, vígoið og innantómt oflof
lúri menn eð i málefni kemur í
s!að rökslu 'dra dóma, sannma'ia
og rökhugsaðrar niðúrstöðu um
mál og niálavöxtu. Slíkt verk
vinna þ.) riá af kappi ritstjórar
íí’.aidsblað: nna, og er það því ó-
skamraleiinaia, sem flestir þeirra
teijast til mentaðra manna og
ætíu því að vita, hvílílct verk
. f I
þ:ar vinna.
Hjátrúarmoldviðrinu er mest
þyrlað upp í kring um Jón Þor-
láksson fjármálaráðheria. Með
hófiausum hólsyrðuni um hann,
ger-amkgá órökstuddum, á að
reyna að gera hann að átrúnaðar-
goð! í fjármálum meðal þjóðar-
innar. Hann er kallaður „afburða-
fjá e.ála:: aðu;“, , fjármálasnil!-
ingur“, „vafaiaust einn fær-
asti og mi .ilhæfasii fjármálamað-
urinn, sem við nú eigum", eins
og mes'ta glamúrbjalian, „Mgbl.“,
kemst að orði. Ekki eitt orð er
sagt þassu til rökstuðningar.
i’jóðin, sem íhaldið vili aó sé fá-
frc ð og trúir að sé óglögg, á að
trJa g'a nrinu umhugsun irl .ust
ci.ns og riýju neti.
Ilvað er það svo, sem á að.
vera undiraldan un lir þessu? í
hverju ke.ir Jón Þoríáksson sýnt
þe. sa afgu nuðu afburða-fjár-
málasnild sina? Fiestuni mun
verða ógreitt um svar, Afreks-
verkin eru ekki auðfundin. Það
væri þá helzt það, að hann réðst
cinu :inni með ógeðfeldum brjóst-
hei indum á , fjármáiastjórn Jóns
heitins Magnússonar, er Jón Þor-
iáksson hafði stutt til valda og
við völd, enda Jóri Magnússon á
móti dregið Jón Þorláksson mjög
fram ti! þingmensku. M:ð re.ikn-
ingasiui'um þessum gerði Jón
Þorláksson sig gildan til keppni
við Jón Magnússon um forsætis-
ráðherrastólinn og tókst að
krækja í fjármá'aráðhcir. stöðuna.
Siðan þangað kom, vita menn það
eitt um fjármáiasnild Jóris Þor-
lákssonar, að hann breytti eitt-
h\’að bókfærslu við ríkissjóð, en
j)að er ekki méira snildarverk en
svo, að sjálfsagt befði failið við
próf í verziunar- éða samvinnu-
skólanulri hvcr sú, sem heíði cldu
ráðið við það úrlau narefni.
Annað en þetía af því, sem til
fjármálastjórnar JÖns ÞorláKs on-
ar he'fir komið-, ber ekki öðru
voít en því, að hann sé heldur
lítill fjármálamaður. Á fyrsta
stjórnarári hans lagði forsjónin
þjóðinni þá líkri gegn óláni í-
haldestjórnar, að yfir Íandið kom
meira veltiár gæfu og gróða en
dæmi eru íi1 áður. Þá reyndist
„fjármá’a nillinguriniri' ekki mei:a
afbragð cn það, að hann kunni
ékki cinu sinni — eða dugði ekki
til að framkvænra Jnð ráð,
sem fyrsti fjármájamaður sög-
unnar, Jósef Jak.obsson, kendi
forðum í Egyptalandi, að láta
mögru kýrnar éta hinar féitu.
Undír fjármálastjórn Jóns Þor-
lákssonar tókst að láta tvær feit-
ar kýr. éta sig svo upp, að þegar
eiif mögur kom, er skoliin yfir
þjóðina meiri kreppa en nokk-
urn dreymdi um á ööld stríðs-
áranna. Þjóð'nni var meira aÖ
segja ! annað að neyti góðæris-
ins til að reisa sér hús, skóla og
annað, svo að hún er nú ja-fn-
bágstödd sem áÖur i þeim e'.num.
Jón Þorláksson hafði ekki einu
sinni dug ti'. að neyla góðærisins
til að koma peningum þjóðar-
innar í rétt verð, sem í lófa var
lagið. Nú síðast befir hann ekki
haft dug til að hindra, að önnur
aðalframleiðslugrein þjóðarinnar
væri stöðvuð um iangan tíma, en
|)að hefir bakað ríki sjó i ö-
grynna-tekjumissi. Nú’ er svo
komið, aö þessi „mikilhæfasti
fjármá!an:aðurinn“ hsr á landi fer
að geta sagt eins og Austurrík-
iskcisari í „Hcljarslóð:irorrustu“,
að nú er „ekki einn penningur
til í voru ríki“. Slíkur fjármála-
sniliingur er Jón Þorláksson.
Þjóðin er ekki fiél'dur eins ö-
glögg til réttdæmis um gildi Jóns
Þorlákssonar sem íjármálamanns
eins og moidviðrisþýrlar Ihalds-
ins vilja og vænta. i landskjör-
inu síðasta kvað þjóðin upp dóm
sinn um hann, og hann var á þá
leið, að einungis 5501 af þeim
13947 mönnum, sem þar kváðu
upp úr um álit sitt, viltlu fela
honum eftirlit og umráð yfir hag
þjóðféiagsins. 8446 kjósendur,
ráðnir og rosknir, vildu héldur
fela það öðrum en honum. Slík-
ur er dómur þjóðarinnar um í-
haidið og Mólok þ c s, Jón Þor-
iákgson.
Eftir pi. Þ. Kristjánsson.
10. Holyrood og Arthurs Seat.
Sriemma á ,12. öld var . á áon-
ungur í Edinborg, er Davíð hér.
Það var einhverju sinni, er he.nn
var á veiðiferð aujt.an kas.'alans,
að hjörtur einn mikiil og trylíur
réðst á Aann, og niyncli það hafa
orðið bani konungs, ef róðukross
hefði ekki fa’lið at himnum ofan
rétt íyiir fraiv.an' dýrið og st'iðvað
það. Lét hann síðan byggja þar
klaustur eitt og kallaði Hoiyrood
(holirúdd —- Helguróðu). Nú er
það í rústuni.
Rétt hjá klaustrinu var byg'gð
höll fögur og skrautleg í hyrjun
16. aklar. Þar bjuggu Stúariarnir,
og er riú uppistandandi að eins
nokkur hluti haliarinnar. Þar er
mýndasafn íriikið, og eru það
eini.ir.n Skoíakommgar og kcn
ur þ: irra, sein hanga þar á véggj-
unum. En uppi á loítinu eru her-
bergi Mariu dróttningar Stúart.
Þar er fiest með svjpuðum u;n-
merkjum og það var á hennar
dögum, séístaklega svefnherberg-
ið. Það var í þessari höll, aö
Rizzio hinn ítalski, hirðsveinn
drottningar og' trúnaðarvinur, var
drepinh 1566, og er sagt, að enn
sjáist þar hiettir af hlóði hans.
Darnley lávarður, maður drottn-
• ingar, og ým»ir aðrir höfðingjar
öfunduðust yfir hylli þeirri, er
Rizzio naut, og því myrtu þeir
hann. En árið éftir var Darnlfey
drepinn, og mun það haía verið
með fram til hefndar eftir Rizzio.
i