Alþýðublaðið - 04.11.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ÆLÞÝÐUISLAÐIS*
kemur íit á hverjuin virkum ciegi. >
Aigreiðsla i Alpýðuhúsinu við :
Hverfisgötu 8 opin frá kl, 9 árcl. ;
til ki. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað opin ki. ►
9VS—lOVa árd. og kl. 8—9 síðd. t
Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 |
(skrifstofan). >
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á ►
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 f
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsrniðjan
(í santa húsi, sömu símar).
Fisksalan.
,.Morgunblaðið“ reynir í gær'að
íetta fingur út i grein mína í Al-
þýðublaðinu um fiskmálið, en
getur ekki annað sagt en að ein-
tngis 30 þús. skpd. stórfisk-jar
>éu fyrirliggjandi, og staðhæfir
ívo, að verkakaup og almenn af-
coma manna muni fara batnandi
/ið, að togarafélögin geti haldið
,hring“ utn þessi 30 þús. skpd.
)g fengið fyrir hann viðunanlegt
/erð.
Ókomnar eru enn skýrslur um
fiskmagnið í landinu 1. nóvember,
en þær munu koma næstu daga,
svo að þá sést, hve mikið er til.
Það mun eftir síðustu upplýsing-
um vera rnjög nálægt sanni, að
80—90 þús. skpd. stórfiskjar séu
fyrirliggjandi á landinu öllu. Ef
til vill á „Morgunblaðið" viö, að
af þeim fiski séu að eins 30 þús.
skpd. á höndum togarafélaganna
í Reykjavík. En sé þad réft, þá
er augljóst, að Joessi samtök tog-
araTélaganna með að eins einum
þriðja hluta fiskmagnsins geta
elcki ráðið markaðsverðinu. Þau
þyrftu að eiga 50—60 þús. skpd.
eftir venjulegri reynslu til að ráða
markaðinum, og þó því að eins
nægði það, að norski og færeyski
fiskurinn gæti eklci kept. Því síð-
ur er ástæða fyrir „Morgunblað-
ið“ tii að guma af þessum „sam-
tökum“, e/ þau tiá svo skamt, að
meginhluti fiskjárins, sem enn er
í landinu, er utan peirra og engin
líkindi til, að ,samtök minni hlut-
:ns“ ráði verðinu.
En segjum nú svo, að fiskverðið
hækki áfram, hvort heldur sem
)að væri af völdum þessa minni-
tluta-„hrings“ eða vaxandi eftir-
putn á Spáni, eins og nú lítur
■elzt út fyrir. Hvernig breyttist
afkoma rnanna og verkakaup við
það? Segjum nú fyrst, að togara-
félögin í samtökunum gætu ein
hækkað verðið á sínum stórfiski,
30 þús. skpd. Hverju hæmi það?
Tiu króna hækkun á skpd. næmi
300 þús. kr.; tuttugu króna hækk-
un nænri 600 þús. kr. Ekki er
það sérlega stór liður í þjóðar-
búskapnum, en hver eignaðist
þann gróða nema eigendur fiskj-
arins, togarafélögin ein? Myndu
togarafélögin bjóðast til að greiða
uþpbót til verkafólks síns á sjó
og landi, sem gert hefir verið upp
við fyrir löngu? Eða myndu tog-
arafélögin bjóðast til að hækka
framvegis samningsbundið kaup
sjómannanna eða kaup verkafólks-
ins í landi, sem þau eru alt af
að reyna að knýja niður? Nei;
verkalýðurinn rnyndi ekkert græða
ú þessari betri sölu. Eða myndi
almenn afkoma manna verða betri
fyrir þetta ? Néi; engir græddu á
því nema hluthafar í togarafélög-
um og franrkvæmdastjórar þeirra,
senr ágóðahluta fengju.
En líkt verður uppi á teningn-
um, þó að verðið hækki nú á
öllum stórfiski fyrirliggjandi í
landinu, af hvaða völdum sem
það verður. Tíu króna hækkun
á skippund næmi reyndar 8—900
þús. kr„ og tuttugu króna hækkun
næmi 16—18 þús. kr. En að eins
eigendur fiskjarins fengju þenna
gróða. Fyrir utan togarafélögin
eiga enn fisk fyrirliggjándi hér á
landi einstöku kaupnrenn á Vest-
fjörðum og í Vestmannaeyjum og
svo erlendir fiskkaupmenn. Þess-
ir menn fengju gródann, almenn-
ingur ekkert. Ekki myndu þéssir
menn bæta upp fisrverðið nú eft-
ir á til verkafólksins né sjómánna
og smáútgerðarmanna, sem selt.
hafa fisk sinn með lægra verð-
inu. Ef til vill er hægt að segja,
að nokkuð al" verðhækkunargróð-
anurn myndi verða eftir í landinu
hjá þeirn hamingjusömu fiskeig-
endum, sem nefna sig íslendinga,
en Jítið myndi nást af þeirn
gróða í útsvör og skatta, ef að
venju lætur. Gróðinn myndi not-
aður til að lilaða undir fáa ein-
staklinga og þeirra fólk hér og í
siglinguin, en almenningur hafa
ekkert gagn af.
Samtökin um sölu á þessum
slatta, sem eftir er af stórfiski,
er greinilega eingöngu hagsmuna-
mál togarafélaganna og þá mest
stœrsta félagsins, Hf. Kuelclúlfs.
Sagt er, að sumum þeirra veiti
ekki af gróðanum, en þá virðist
flónska af þeirn að reyna ekki
að ná öllum fiskeigendum inn í
samtökin, því að samkeppnina og
undirboðin á fiskinum útiloka
togarafélögin ekki tneð því að
hafa að eins umráð yfir þriðj-
ungi fiskjarins. Ef þeir hefðu vit
á því að mynda fiskhring til eig-
inhagsmuna, þá þyrfti líka að vera
tjaklað lengur en til einnar nætur,
samtökin að vera varanleg, og
þeir ætíu þá að reyna samkomu-
!ag við útflytjendur í Noregi og
Færeyjum. En sanrtök aílra fisk-
eigenda vilja þéir ekki eða geta
ekki myndað, heldur berjast inn-
byrðis urn, hver eigi að fá bróð-
urhlutann af verðhækkuninni, tog-
arafélögin, útgerðarkaupmennirn-
ir í kauptúnunum eða fiskheild-
salarnir erlendu og „ihnlendu".
Við þessu er líka að b iast af
mönnum, sem sífelt hafa básúnað
að liver og einn eigi að hokra út
af fyrir sig og keppa við aÖra.
En leyfum þeim að slást um bráð-
ina einir. Almenningur hefir enga
hagsmuni af fisksölunni fyrr en á
hana er komið varantegu skipu-
lagi, svo að allir hagnist, er vel
gengur, og verkalýdurinn geti
rádid um stjórn hennar, en pad
verdur, er fisksalán verdur pjód-
nýtt. Þvi er bezt að hlæja að’
„Morgunblaðinu“ nú eins og oftar,
þegar það reynir að telja fólki
trú um, að þessi vesala sjálfs-
gróðaviðteitni togarafélaganna sé
velrerðarmál almennings.
3. nóv.
Eftir að þetta var skrifað, hefir
komið fregn frá Vestmannaeyj-
um um, að þeir fáu fiskeigendur,
sem þar eru, hafi gert samtök um
sölu. Munu það vera að rnestu
sjálfstæð samtök, og gildir santa
um þau eins og hin, að lygnað-
ur, sem verða kann af þeim,
lendir hjá fiskeigendunum einum.
Vegfarandi.
Rjúpur
eru tnikið skotnar ura þessar
niundir.
Um Þorvald víðföria
hefir Ölafur Þ. Kristjánsson skrif-
að grein í „Esperantista Junularo“
(æskulýðsblað esperantista).