Bjarki - 18.11.1899, Page 1
Eit.t blafi á viku minst. Árg. 3 kr.
borgist fyrir i. Júlí, (erlendis 4 kr.
borgist fyrirfram).
BJARKI
Auglýsíngar 8 aura linan; mikill af
sláttur eí oft er auglýst. Uppsögn
skrifleg fyrir 1. Október.
IV. ár. 46
Seyðisfirði, Laugardaginn 1B. Nóvember
1899
Póstar.
26. — Norðanpóstur kemur.
27. — Vopnafjarðarpóstur fer.
29. — Sunnanpóstur ketnur.
S. d. Aukapóstar fara til Mjóafj.,
Loðmf]. og Borgarfjarðar.
9. Des. Egill frá útl., til Akureyrar.
11. — Víkingur frá útl., til Akur-
eyrar.
16. — Víkíngur að norðan.
17. — Egill frá Akureyri, til útl.
18. — ;,Norðan og sunnanpóstar fara.
28. — Norðanpóstur kemur.
29. — Vopnafj.póstur fer.
31. — Sunnanpóstur kcmur.
S. d. Aukapóstar fara til Mjóafj.
Loðmfj. og Borgarfjarðar.
BJARKI.
Nýir áskrifendur að næsta ár-
gángi Bjarka geta feingið blaðið
fram til næsta nýárs
ó k ey pis.
Ennfremur geta þeir feingið ó-
keypis alt, sem skrifað hefur verið
í Bjarka um
Dreyfusmálið.
Fá þeir þá sögu þessa merki-
lega máls, sem nú um iángan tíma
hefur meir verið rætt um en nokk-
uð annað um alian heim, ýtarlegar
sagða en kostur er á annars staðar
á íslensku máli.
Bjarka má panta hjá ritstjórunum,
hvorum sem vill, og hjá afgreiðslu-
manni blaðsins, Arna Jóhannssyni
sýsluskrifara.
Útlendar frjettir.
. Helstu frjettir eru nú um ófrið-
inn milli Breta og Búa. Frjettirn-
ar náðu síðast til 4. þ m. og var
þar þá komið máli, að austur-
her Breta var lokaður inni í Lady-
smíth Fimtud. 2. þ. m. og síðan
höfðu aungar greinilegar fregnir
komið um vopnaskifti hersveitanna.
Nú færði Vaagen ensk blöð til
7. þ. m. og sjest á þeim að ait
hefur verið rjett hermt í hinum
fregnunum, eins og þær stóðu í
Bjarka. Herkvíar Búa um Breta
eru svo fast luktar og ramgerðar
að þar hefur ekkert getað gegn-
um komist frá 2. til 7. þ. m. Að-
eins ein brjefdúfa kom frá Lady-
smyth suðaustur til Durban þann
3. og flutti aðeins fregnir um or-
usturnar tvo dagana á undan. í’ar
sjest að Bretar hafa gert hamslausar
áiásir á hcrkvína til þcss að reyna
að brjótast út, og segir dúfubrjefið,
að þeir hafi borið hærra hlut í öil-
um þeitn viðskiftum og rekið Búa
af stöðvum sínum og tckið her-
búðir þeirra f einum stað.
Þctta má nú satt vera, en hitt
er víst, að það hefur ekki haggað
hót herkví Búa, og Bretar eru sjálfir
á nálum yfir því að Búar taki Lady-
smith áður liðsaukinn kemur að
heiman.
Hann er nú og á leiðinni og
. fyrstu herdeildirnar, um 20 þús.,
áttu að lenda í Kap fyrra Fimtud.
(8. þ. m.)
Bretar taka þessum óförum liðs
síns mjög rólega og hugga sig við
það að þeir eiga nög gull til að
kaupa svo margt lið til að berja á
Búum að þeim ríði að fuilu að
lokum, og efar víst einginn það.
En það er h'ka víst að þeir mega
vara sig að álit á stjórn þeirra
fyrir rjettsýni og mannúð verði ekki
ennþá mintia eftir en áður, og það
því fremur, sem margir mætustu
menn þeirra sjálfra fordæma þennan
ófrið mjög ákaft.
í’jóðin er og örg yfir að láta
skjóta þarna niður únga og hrausta
sonu sína í þúsundum, og eitt af
blöðunum sem er móti aðferð stjórn-
arinnar og ásakar hana harðlega
fyrir að vera rángjörn og þó hirðu-
laus, segir:
»Vjer höfum ágætustu heimildir
tii að segja, að herstjórnin hafi
verið hirðulaus. Þctta er álit hins
svonefnda yfirherstjóra vois, lords
Wolseley. Hann segir: »Vjer höf-
um sjeð, að óvinur sá, sem færði
oss á hendur ófriðiun, er miklu
efldari en vjer höfum ætlað«.
Svo spyr blaðið hvort þá sje
ekki heimskulega og ráðlauslega farið
af stað þegar sóma þjóðarinnar og
sonum hennar sje svo hrapað út í ó-
vissu.
Suðvestur her Búa stcfnir eins
c>g síðast var getið suður á Kap-
land og hefur aú vafalaust ráðið á
demaníaborgina, Kimberley. En
eingar glöggar fregnir eru þaðan
heldur.
Esterhazy, scm menn þekkja
af Dreyfusmálinu, hefur nú verið
dæmdur f þriggja ára fángeisi fyrir
að hafa svikið af frænda sínum 35
þús. og 500 fránka. Esth. er á
Einglandi eða Holllandi og kom þvi'
ekki fyr'r dórriinn, tn þctta sýnir
að ólíkar eru fjárreiður þeirra Est-
crhaays og Dreyfusar.
Visur
(sem Pál! skrifaði kunningja sínum
núna 13. þ. m.)
Nákaldur jeg nótt og dag
nötra millum flíka.
Höndin feingið hefur slag
og hjartað í mjer líka.
Ef að jeg nú flösku fæ
finn jeg bata merki;
svona er hún mjer sí og æ
söm í orði og verki.
Á mjer vaxa vængir þá.
Vonar sólin bjarta
bræðir svell af sálarskjá
svo jeg glcðst af hjarta.
Fljótt að hciman fiý jcg þá,
finn þig strax að máli;
sjái jeg þjer bros á brá
batnar alveg Páli
þínum Olafssyni.
íslenskar skáldsögfur.
Getirg Brandes segir í bók sinni
um Shakespeare, að leikritasmíðin
hafi á hans dögum verið komin svo
lángt á Einglandi, að svo að segja
hver ritfær maður og nokkumveg-
in mcntaður hafi getað samið lýta-
lausa sjónleiki; slíkt hafi ekki þótt
meiri vandi þá, heldur en nú á
dagblaðanna öld, að skrifa blaða-
grein.
Nú á dögum er það skáldsagna-
gjörðiu, sem stendur { mestum
blóma erlendís, og er komin svo
lángt, að líkt má um hana segja
og Brandes segir um leikritin á
dögum Schákspeares.
Sú grein bókmentanna, sem mest
er um hönd höfð á hverjum tíma
fyrir sig, nær mestri fullkomnun.
Hjer á landi mætti heimfæra
þetta upp á kvæðagjörðina; nær
því hver nokkurn vegin mentaður
Islendíngur getur sett saman lýta-
laust tækifæriskvæði. Og Ijóða-
gerðin er eina bókmentagreinin,
sem náð hefur vcrulegum þroska í
nýrri bókmentum okkar.
En skáldsagnagjörðin hjá okkur
er á mjög lágu stígi. fJeir, scm
best gera þar, komast eingan veg-
inn upp fyrir meðallagið þegar
borið cr saman við útienda skáld-
sagnahöfunda.
»Maður og koaa«, sem skrifuð
er rjett eftir miðja öldina, er enn
helsta og besta skáldsagan sem við
eigum. f>ví um Heljarslóðarorustu
er ekki að tala í þessu sambandi.
Hún er als annars eðlis en hinar
nýrri skáldsögur.
»Maður og kona« er þó eingan-
vegin lýtalaus saga. Það eru, þvert
á móti, á henni mörg missmíði. En
kaflar í henni eru svo vel gerðir,
að ekkcrt af því, sem við eigum
af sömu tegund, nær því. »Piltur
og stúlka« stendur lángt að baki
»Manni og konu«, þótt þar sjeu
einnig fallegir kaflar. Hið helsta
sem rjettlætir það álit, sem hún
hefur feingið, er það, að hún er
fyrsta skáldsagan í nýrri bókment-
um okkar, sem nokkuð kveður að.
Næstur Jóni Thoroddsen í skáld-
sagnasmíðinni er vafalaust Gestur
Pálsson. Sögur hans hafa feingið
mikinn byr nú á síðustu árum og
hann hefur orðið nokkurskonar for-
gaungumaður allflsstra þeirra, sem
feingist hafa við að semja sögur á
cftir honum, en allir gert ver en
hann. Sögur hans eru laglegar en
eingin mcistarverk. En þar sem
jafnfátækt var fyrir, þá voru sögur
hans góðra gjalda verðar. f>ær
hafa verið þýddar töfuvcrt á út-
lend mál af því að þýðararnir vildu
þýða úr íslensku og þær eru einna
helstar af því fáa, sem um er að
vclja.
Einar Hjörleifsson er við og við
að láta frá sjer sögur, eina og eina
á 2—4 ára fresti, og er það betra
en ekki neitt. En hann ætti að
gera meira að því. Annars eru
eldri sögur hans bctri en hinar
síðari. Besta saga hans er »Vonir«,
sem hann skrifaði í Ameriku. »Brú-
in« og »I.it!i Hvammur* eru miklu
daufarf, einhver þokumolla yfir þeim.
Sjera Jónas skrifaði sögur í á-
kafa um tíma, en sýnist nú vera
alveg hættur. Sama er að segja
um í’orgils gjallanda.
f »
I heild sinni standa skáldsögurn-
ar hjá okkur lángt að baki kveð-
skapnum. Og þegar sömu skáldin
fást við hvorttveggja, verða kvæðin
nærri undantekníngarlaust betri
Sögur Einars Benediktssonar standa
iángt að baki bestu kvæðum hans.
Sama cr að segja um Guðmnnd