Plógur - 01.06.1907, Page 5
PLÓ GUR.
45
sem kallast sólkerfi. Er tiltölu-
lega lítið bil á milli þessara
sólkerfa, þegar alheimsvíddin er
höfð í huga. Eins og nafnið
bendir á, er sól í hverju sólkerfi
og liringrása aðrir smærri hnett-
ir óaílátanlega kring um hana.
Aðdráttaraf! sólarinnar heldur
hnöttum sinum (börnum) í á-
kveðinni fjarlægð og bannar
þeim að þjóta eitthvað út í
geiminn, sem þá iangar þó injög
til, lcnúðir af innra afli, er mynd-
ast í þeim sjálfum, þcgar þeir
snvíast um sjálfa sig. Afl þetta
er kallað miðflóttaafl. Miðflótta-
aflið togar í hnettina og reynir
að draga þá frá sólinni, eittlivað
hurt, en aðdráttaraflið heldur í
á rnóti. Af samvinnu þessai'a
tveggja afta hringrása hnettirnir
i kringum sólina sem þeir að
líkindum eru upphaflega fæddir
af í vissum skilningi.
Þegar sólkerfl vort er frátglið,
blessuð sólin, sem lýsir oss dag-
lega og vermir og viðheldur öllu
lífx, ásamt jarðstjörnunum 9 (þar
á meðal jörðinni) eru allar stjörn-
ur, sem við sjáum á himninum
sólir, eins og sól jarðarinnar.
En reykistjörnur, hnettir, senv
hlýða sömu lögum og jörðin,
venus, mars o. s. frv. sjást ekki,
sökum fjarlægðarinnar. Því að fró
þeirri stjörnu, (sól) sem næst er
sólkerfi voru, eru ljósgeislarnir
að berast til jarðarinnar í 3V2
ár, og er hraði þeirra svo afar-
mikill, að frá sólinni til jarðar-
innar eru þeir ekki nema 8 mín-
útur og líl sekúndur. Og þó er
svo langt frá jörðunni til sólar-
innar, að gangandi maður væri
á leiðinni til sólarinnar i 600 ár,
ef hann hefði góðan veg, og
og gengi 2 þingmannaleiðir á
dag og hvíldarlaust. — Byssu-
kúlan er ekki lengi á leiðinni.
En þó tefðist fyrir henni frá
sólinni til jarðarinnar. Setjurn
svo, að Páll færi til sólarinnar
með byssu sína og vildi skjóta
á Pétur óvin sinn þaðan. Pétur
gæti þó vcrið óhræddur fyrir
kúlunni í full 14- ár frá þvi Páll
hlcypti úr byssunni, þangað til
lnin gæti náð til hans, þótt ekki
sé tekið tillit til aðdráttaraflsins
á þessari leið. En lengra er þó
til yztu sólarinnar frá sólkerfi
voru. Ljósið væri í 100,000 ár
á leiðinni til jarðarinnar. — Þetta
er svo löng leið, að mannlegri
skynsemi er ómögulegt að gera
sér grein fyrir henni. En hvað
cr svi vegalengd, í samanhurði
við ótakmarkaðan alheimsgeim-
inn?
(í næsta kaíla sést, að þessar
síðustu athugasemdir um sól-
kerfin koma frumagnalcenning-
unni við). — [Niðurlag].
l\yrruin og nú.
«
Hvernig stendur á því, að
margir fullyrða, að vinnufólks-
1 ekla hafi verið óþekt t. d. fyrir