Alþýðublaðið - 02.08.1935, Side 1

Það er hagkvæmt
að gera kaupin í
KAUPFÉLAGI
REYKJAVlKUR.
RirSTJORI: F. R. VALDEMARSSON
XVI. ÁRGANGUR
FÖSTUDAGINN 2. ÁGOST 1935.
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
197. TÖLUBLAÐ
Sáttasemjari gerir tilraun til
sátta f Andradellunni f dag.
Tugir Járnsmiða hafa verið sviftir at»
vinnu af vélsmiðjum f nærri hálfan mánuð
Mussolini varð að beygja Hig
fjrrir kanphSJIipi í London.
Sérstabur fandur um AbessinfumáiiO
bemuv saman f Parfs f nsestu vibu.
SÁTTASEMJARI ríkisins í
vinnudeilum dr. Björn
í>órðarson lögmaður hefir kall-
að fulltrúa frá aðilum í vinnu-
deilunni milli Félags járniðnað-
armanna og vélmiðjanna á sinn
fund síðdegis í dag.
Fulltrúar frá Alþýðusam-
bandi íslands og „Vmnuveit-
endafélaginu“ mæta um leið hjá
sáttasemjara.
Andradeilan svokallaða hefir
nú staðið nærri mánuð og hafa
tugir manna verið sviftir at-
vinnu í vélsmiðjunum síðan 22.
f. m.
Afstaöa Alííönsam-
bandsins I deilonni.
Alþýðusamband Islands hefir
í dag sent „Vinnuveitendaféagi
íslands" eftirfarandi bréf út af
deilunni:
Reykjavík, 1. ágúst 1935.
Vinnuveitendafélag íslands,
Reykjavík.
Af bréfum yðar til Alþýðu-
samþands íslands dags. 17. og
23. þ. m. er það stöðug krafa
yðar til þess, að Alþýðusam-
bandið hafi áhrif á að Félag
járniðnaðarmanna tæki upp
vinnu við „Andra“. Jafnframt
er í bréfum yðar dreginn fram
réttur sá, er tryggingarfélög
hafi, til að láta viðgerðir fara
fram, þar sem þeim er hag-
kvæmast.
Þá tilkynnið þér verksvift-
ingu, ef ekki verði farið að orð-
um yðar og framkvæmið hana
ElNKASKEYTl TIL
ALÞÝÐUBLAÐSINS.
SIGLUFIRÐI í anorgun.
2ÐURFAR hefir verið frem-
ur umhleypingasamt á Siglu-
fírði undanfarið.
1 fyrri nótt féll snjór niður í
miðjar hlíðar.
t gær var slagveðursrigning, en
í dag er bézta veður og hlýtt.
t gær kom lítil sild og í nótt
engin. Sindri kom með 600 mál
i gærmorgun. Undanfaxna daga
hafa komið um 1800 mál til Sól-
bakkav erksmið junnar.
Síld hefir sést vaða uppi vestur
á flóa út af Skaga.
Engrar síldar hefir orðið vart
fyrir austan.
Ég hafði tal af Raufarhöfn í
dag og hafði lítil sem engin veiði
komið þangað undanfarna daga.
t gær komu bátar hingað inn
til að fá sér olíu og vistir, en
fóru þegar aftur og ætluðu vest-
ur á Húnaflóa og Skagiafjörð.
Síldin er stygg.
Fréttaritari útvarpsins víð fiski-
ftotann slmtetr í fdag: SíBustu daga
á þann einkennilega hátt, að
vísað er burt hinum föstu
starfsmönnum, en fyrirtækin,
er verksviftingin nær til, halda
áfram með nemunum einum.
Að lokum skiljið þér ósk Al-
þýðusambandsins um sam-
vinnu, er tryggi hag verka-
manna og vinnuveitenda, á þá
lund, að það taki til þess að
undirbúin verði löggjöf um þau
efni, er hægt sé að leggja fyrir
næsta þing og að kosnir verði
tveir menn nú þegar, einn frá
yður og annar frá Alþýðusam-
bandinu.
Viðvíkjandi rétti vátrygging-
arfélaga, skal það sagt, hvað
sem um upphaf Andradeilunnar
er að segja, að ef það er skýlaus
réttur vátryggingarfélags eða
annara, að gert sé við skip þar,
sem þeim einum þóknast, án til-
lits til hags þeirra manna í
landinu, er byggja lífsafkomu
sína á tilvist skipanna, viðgerða
á þeim sem öðru, þá hlýtur að
því er okkur skilst að vera skil-
yrðislaus réttur verkamanna, að
vinna það eitt er þeim sýnist, af
viðgerðum sem nauðsynlegar
eru til þess, að skipin geti kom-
ist héðan til viðgerðar annars-
staðar.
Það er lögmál, sem eigi verð-
ur raskað, að meðan sjálfs-
ákvörðunarréttur verkamanna
er sá, sem hann er nú, þá
ráða verkamenn að hve miklu
leyti þeir vilja hjálpa til, að það
viðskiftalögmál haldist, sem
sviftir þá möguleikum til að
draga fram lífið.
hefir veriö síldarvart á allstó'ru
svæði, en mjög fá skip fengið
veiði, því síldin er stygg.
Af söltunarhæfum afla lögðu á
|and í .Djúpuvjík í nótt: Línuveið-
arinn Fróði 274 tunnur, mótor-
báturinn Þórir 284 tunnúr og tog-
arinn Garðar 204 tunnur, og í
bræðslu 374 mál. Síðasta sólar-
hring hefir verið norðan stormur.
Síldarlaust á Akureyri.
AKUREYRI, 1/8. (FÚ.)
Á sildarsöltunarstöðvunum 5 á
Akureyri hefir verið saltað til
júlíloka það, sem hér segir: Hjá
Otto Tulinius: 65 tunnur grófsalt-
að; hjá Helga Pálssyni: 170
tunnur grófsaltað, 20 tunnur syk-
ursaltað 419 tunnur matjessíld;
hjá Stefáni Jónassyni: 678 tunn-
ur grófsaltað, 678 tunnur matjes-
síld; hjá Kaupfélagi Eyfirðinga:
212 tunnur grófsaltað, 601 tunna
kryddað, 112 tunnur hausskorið,
slordregið og saltað; hjá Kaup-
félagi verkamanna: 301 tn. gróf-
saltað.
Sildarlaust æ- nú á Akureyri.
Út af framkvæmd yðar á verk-
feviftingu, í smiðjunum hér og fyr-
irspurnum yðar til Alþýðusam-
bandsins í sambandi við tilkynn-
ingu þess til verkamanna og bíl-
stjóra, þá þykir iokkur ástæða
til að taka það fram, að hvern-
ig sem afstaða sambandsins er
. í Andradeilunni, þá hlýtur Al-
þýðusambandið að taka afstöðu
á móti athæfi sem verkbanni ýð-
ar, eins og þaðerframkvæmt, þar
sem ófaglærðir menn eru látnir
vinna að verkum þeim, sem fag-
lærðir menn hafa verið reknir frá.
Við búumst við, að atvinnurek-
endur beri fyrir sig skyldur þær,
sem þeir eiga að hafa við lærl-
ingana, en því er til að svara, að'
tilsögn sú, sem lærlingunum er
nauðsynleg, fellur næstum alveg
niður, ef allir sveinar, sem raun-
verulega annast kensluna, hætta
að vinna.
Verksvifting þessi er því
þannig, að Alþýðusambandið
hlýtur að taka afstöðu gegn
henni þegar í hlut á félag inn-
an sambandsins, jafnvel þó það
félag kunni að hafa brotið regl-
ur sambandsins að einhverju
leyti.
Alþýðusambandið getur ekki
hori't á það þegjandi, að þér
eltið smiðina, sem þér hafið
verksvift í Stálsmiðjunni, vél-
smiðjunum Héðni og Hamri og
Slippnum, og því síður að það
styðji yður í því, að halda uppi
vinnu í áðurnefndum fyrirtækj-
um með ófaglærðum mönnum.
Þá er að víkja að samvinnu
um löggjöf, er tryggi að skipa-
viðgerðir verði framkvæmdar hér
heima. Þó að tillaga yðar í bréfi
yðar dags. 23. f. m. kunni að
vera góð, það sem hún nær, þá
er þó, ef um þá einu úrlausn er
að ræða, eins og bréf yðar bend-
ir til, býsna fjarri því, að náð sé
því marki, er við töluðum um, en
það var það, að Vinnuveitenda-
félag tslands ynni að því með Al-
þýðusambandinu, að sameiginleg-
ir hagsmunir verkamanna og at-
vinnurekenda yrðu sem bezt
trygðir, og þá að sjálfsögðu með
því, að allar framkvæmdir, sem
farmkvæmanlegar eru hér, verði
unnar hér á landi, og að sú breyt-
ing verði gerð þegar í stað.
Þessari málaleitun hafið þér
svarað með því einu, að bjóðast
tál að tilnefna einn mann, er á-
samt öðrum manni frá Alþýðu-
sambandinu undirbyggi löggjöf
um þessi efni.
Ólíkt áhrifaríkara og fjót-
virkara hefði án efa verið, að
samþykkja í Vinnuveitendafé-
lagi íslands, að allar viðgerðir,
sem framkvæmanlegar væru
hér, og ekki úr hófi dýrar, yrðu
ekki fluttar út úr landinu, og að
þessi samþykt gilti fyrst um
sinn, eða þangað til löggjöf
hefði verið sett um þessi efni,
sem undirbúin væri af aðilum
þeim, er þér talið um.
Ef þessar leiðir yrðu farnar, er-
um við þess fullvissir, að með-
limir Félags járniðnaðarmanna
Solberg kemurí dag
til Reykjavikur.
NORSKI flugmaðurinn Thor
Solberg er á leið liingað frá
Grænlandi.
Thor Solberg lagði af stað frá
Angmagsalik kl. tæplega 12 í
dag og er því væntanlegur
hingað til Reykjavíkur í dag kl.
rúmlega 5.
Veður var gott er flugmaðurinn
lagði af stað frá Angmagsalik
og skygni ágætt.
Thor Solberg flaug frá Amer-
íku til Grænlands, og héðan hefir
þann í hyggju að fljúga til Nor-
egs.
Ein fullkomnasta
hernaðarf lugvél
Bandarikjanna
ferst i Kyrrahafinu 1
LONDON í gærkveldi. (FÚ.)
t Bandaríkjunum í Ameríku
hefir ný hernaðarflugvél horfið,
og er haldið að hún hafi farist.
13 skip hafa leitað hennar nætur-
langt á Kyrrahafinu, en fundu að
eins olíurákir á sjónum ogbeygl-
nðan hjálm af flugmanni á strönd-
inni.
Flugvélin var af nýjustu gerð
og er sögð að hafa verið einhver
hin fullkomnasta hernaðarflugvél,
sem hefír verið bygð ÚBandaríkj-
unum. Hún gat flogið með 325
mílna hraða á klukkutíma og flutt
6 vélbyssur.
B^ÆJARSTJÓRNARFUNDUR-
INN í gær hófst kl. 5
Á fundinum voru mættir allir
aðalfulltrúar íhaldsins, að Jakob
Möller meðtöldum, nema Pétur
Halldórsson, og mætti Halldór
Hansen læknir í hans stað.
Fá mál voru á dagskrá, og urðu
engar umræður um fundargerð-
ir hinna ýmsu nefnda.
Fundarhúsið var þéttskipað af
áheyrendum, er kom að borgar-
stjórakosningunni — og komst
töluverð hreyfing á í salnum, er
fundarstjóri sagði, að nú færi
fram kosning á borgarstjóra. —
Litu margir til Jakobs Möllers,
þar sem hann sat óyenjulega ó-
fýldur á svipinn með yfirlýsingu
Ólafs Thors í Morgunblaðinu og
mikið skjal í brjóstvasanum, er
Bjarni Benediktsson afhenti hon-
um undir vitni, áður en Jakob tók
sér sæti til að taka þátt í atkvæða-
greiðslunni. Er álitið, að það hafi
j verið kaupsamningurinn.
Fundarstjóri 'lýsti því yfir, að
ekki hefði borist nema ein um-
sókn um stöðuna, frá Pétri Hall- i
dórssyni bóksala, en Steíán Jóh. 1
Stefánsson gaf svo hljóðandi yf- k
irlýsingu fyrir hönd Alþýðu- j
myndu fúsir til að hefja vinnu nú ;
þegar.
Virðingarfyllst.
F. h. Alþýðusambands Isltands. ;
Jón Axel Pétuipson. 4
EINKASKEYTl TIL
ALÞÝÐU BLAÐSINS.
KAUPMANNAHÖFN í jmorgun.
FTIR því, sem fréttaritari
Reuters í Genf símar, var
útlit fyrir það í morgun, að
bráðabirgðasamkomulag næð-
ist milli Englands og Frakk-
lands annarsvegar og Italíu
hinsvegar, um að fresta umræð-
um Þjóðabandalagsins um
Abessiniumálið fram í septem-
ber og að kalla í þess stað sam-
an sérstakan fund um málið,
sennilega í París, skipaðan full-
trúum Breta, Frakka og Itala,
til þess að reyna að útkljá það
á friðsamlegan hátt. Talið er að
Mussolini hafi neyðst til þess að
ganga inn á þetta bráðabirgða-
samkomulag vegna þess að all-
ar tilraunir hans til þess að fá
lán í Englandi hafa strandað á
kauphöllinni í London.
Áður en víst var orðið um
það, að lántökutilraunir ítölsku
stjórnarinnar í London mistæk-
ist, höfðu þeir Eden og Laval
gert ítrekaðar tilraunir til þess,
að fá Mussolini til að ganga inn
á þetta bráðabirgðasamkomu-
lag, sem Abessinia hafði þegar
tjáð sig samþykka, en árangurs-
flokksins í bæjarstjórn:
„Þar sem Sjálfstæðisflokkurinn
er í meirihluta í bæjarstjórninni
og hefir þegar ákveðið mann sem
borgarstjóraefni af sinni hálfu, þá
sér Alþýðuflokkurinn ekki ástæðu
til að hafa mann í kjöri og tekur
því ekki þátt í kosningunni."
Fór kosning því næst fram, og
var mönnum mikil forvitni á a$
sjá því slegið föstu, að „rógber-
arnir um Jakob Möller innan
Sjálfstœðisflokksins“ hefðu borið
sigur úr býturn í bardaganum um
borgarstjórastöðuna.
Og svo fór! Pétur Halldórsson
fékk 8 atkvæði, öll atkvæði Sjálf-
stæðisflokksins, en 6 seðlar voru
auðir. Framsóknarflokkurinn átti
engan fulltrúa á fundinum.
Nú voru 5 mínútur liðnar frá
því að fundurinn hófst, og lýsti
fundarstjóri því yfir, að áheyr-
endur yrðu nú að fara út, því
að rædd yrðu mál fyrir lokuð-
um dyrum.
Varð fundurinn því stuttur og
endasleppur, eins og borgar-
stjóratign Péturs Halldórssonar
mun einnig verða.
Kaupsamningur þeirra Jakobs
Möllers og foringja Sjálfstæðis-
flokksins hefir enn ekki verið birt-
ur, en það mún áreiðanlega koma
fram innan skamms, hvað Jakob
Möller befir kostað í þetta sinn,
því að auðvitað verða bæjarbúar
að borga kaupverðið.
laust. Mussolini neitaði öllum
samkomulagstillögum.
Það er því ekki Þjóðabanda-
lagið heldur kauphöliin í Lon-
don, sem hefir knúið Mussolini
til þess að ganga inn á þann
frest og þær nýju sáttaumleit-
anir, sem nú hafa verið ákveðn-
ar í Genf.
Fundum Þjóðabaudalags-
ins frestað.
Það er gert ráð fyrir því, að
fundum Þjóðabandalagsins
verði nú frestað fyrst um sinn,
og að ný ráðstefna verði köll-
uð saman í París, sennilega í
næstu viku, til þess að ræða
deilumál Italíu og Abessiniu.
Þáttakendur í þeirri ráðstefnu
munu þó aðeins eiga að verða
England, Frakkland og Italía, þ.
e. a. s. þau ríki, sem með samn-
ingum árið 1906 ábyrgðust
sjálfstæði Abessiniu.
STAMPEN.
Halliburton kominn
á fílnum suður yfir
Alpafjöll.
EINKASKEYTI TIL
ALÞÝ ÐU BLA ÐSINS.
KAUPMANNAHÖFN I morgun.
MERISKI æfintýramaðurinn
Halliburton er nú kominn heilu
og höldnu á fíl sínum yfir Sanktí
Bernharðsskarð í Alpafjöllum til
Norður-ítalíu.
Hann ætlaði sér að halda áfram
á fílnum alla leið til Rómaborgar,
en varð að hætta við það sökum
þess, að fíllinn var orðinn fóta-
veikur af ferðalaginu yfir fjöllin.
STAMPEN.
„Samdnala“ selur
„Dnited Stater tll ttaliu
EINKASKEYTI TIL
ALÞÝÐU BLAÐSINS.
KAUPMANNAHÖFN í morgun.
IÐ gamla Amerikuskip Sam-
einaða félagsins „United
States" hefir verið selt til Italíu
af firmanu „Societe Anarima Mar-
ziocca" í Livorno.
Skipið hefir verið selt til þess
að rífa það, en alment er álitið,
að fyrst um sinn sé ætlunin að
nota það til herflutninga til Aust-
ur-Afríku.
STAMPEN.
Döiisk blðð minnast
Ti yggva Dárhalls-
sonar.
Einkaskeyti til FO.
KAUPMANNAHÖFN í gærkvöldi.
Mörg blöð í Kaupmannahöfn
(minnásit í iþag á lát Tryggva Þór-
hallssonar. Minnast þau sérstak-
lega á, hve rnikið hann hafi gert
fyrir íslenzkan landbúnað.
Utlitið um síldveiðarnar er í-
skyggilegt vegna veðráttu.
Snjér er fi iniðjar hlíðar við SlglnfJðrð
Jakob Möller seldl sig
enn þá einu sinni I gær.
- 9
Hann forðaði fihaldinn frá kosningnm
með því að kjósa Pétar Halldórsson.