Helgarpósturinn - 28.09.1979, Síða 6

6
Föstudagur 28. september 1979
helgarpásturinrL.
meiri kröfur til aöbilnaðar en áð-
ur. Auk þess eru fleiri möguleikar
á menntun heima i sveitunum en
áður var, segir Stefán ólafur.
Of margir skólar
Aö áliti Jakobinu Guðmunds-
dóttur, skólastjóra Hilsmæöra-
skóla Reykjavikur voru hils-
mæðraskólarnir einfaldlega of
margir, miðað viö, að um er að
ræða frjálst nám, sem ekki er
hluti af hinu almenna menntunar-
kerfi.
— Viö höfðum hlutfallslega
meira rými til þessarar kennslu
en hefur nokkru sinni verið á hin-
um Noröurlöndunum, segir hún,
og bendir á, að áöur var hús-
mæðraskóli i hverri sýslu á
Noröurlandi.
Húsmæðraskóllnn að Staðarfelli i Dölum hefur staðiö auður f þrjú ár.
Eru dagar húsmæðra-
skólanna taldir?
Þaö var verið að hnoöa brauðdeig á matreiðslunámskeiði i Hús-
mæðraskóla Reykjavikur eitt kvöidið, þegar við litum þar inn. Og
strákarnir virtust siður en svo eftirbátar stelpnanna f þeirri list — eins
og vera ber.
Eftir Þorgrím
Gestsson
Aðeins tveir hefðbundnir skólar eftir
//Húsmæðraskólarómantíkin" heyrir að mestu sögunni
til. Aðsóknin að þeim hefur farið stöðugt minnkandi aII-
an undanfarinn áratug, og nú er svo komið/ að aðeins
einn skóli af ellefu er rekinn með óbreyttu sniði frá því
sem áður var. I átta skólum eru rekin lengri og styttri
námskeið í hússtjórnarfræðum, og kennsla hefur verið
aflögð í tveimur.
— Ég tel þaö áhyggjuefni, ef
hússtjórnarfræðsla i landinu
minnkar, en hún er mjög mikil-
vægur þáttur i uppfræöslu fólks-
ins. Ekki sist nú á timum er
mikilvægt að fræða fólk um inn-
kaup fatnaö og fleira sem við-
kemur heimilinu, og ef þetta
hefðbundna form á húsmæðra-
skólunum samræmist ekki hugs-
unarhætti ungs fólka þarf að
breyta þvi.
Þetta segir Stefán Ólafur Jóns-
son, deildarstjóri i menntamála-
ráöuneytinu við Helgarpóstinn.
Hann tók viö þvf starfi árið 1975,
i húsmæöraskólanum að
Varmalandi I Borgarfirði, eða
Húsmæðraskóla Mýrasýslu, eins
og hið opinbera nafn hans er,
verða 30 nemendur i vetur. Hann
er annar af tveimur húsmæðra-
skólum iandsins sem eru reknir
með hefðbundnum hætti. Hinn
skólinn er húsmæðraskólinn að
Laugarvatni, en þar hafa þó
veriö gerðr nokkrar breytingar á
kennslutilhögun.
Heimavistin tekur 42
nemendur, og hún var full þangaö
til fyrir tveimur árum. Aður fyrr
voru vanalega 2-300 umsóknir um
þessi pláss, en undanfarinn
áratug hefur aðsóknin minnkað
jafnt og þétt, segir Steinunn Ingi-
mundardóttir skólastjóri við
Helgarpóstinn.
Hafa kennsluhættir breyst
mikið á undanförnum árum -
hafði þiö reynt aö vera I takt viö
timann?
Hér hafa kennsluhættir breyst
talsvert I þeim tilgangi að
og fékk meðal annars málefni
húsmæðraskólanna á sina könnu.
Eitt af hans fyrstu verkum i em-
bættinu var að gera könnun á
ctöðu húsmæöraskólanna, og
árang'.irinn af þvi eru m.a. breyt-
ingar yfir I styttra námskeiða-
hald i mörgum skólanna.
— Það hefur sýnt sig, að eftir-
spurnin eftir námi er fyrst og
fremst I þéttbýlinu, og meira að
segja héraðsskólarnir eru i nem-
endasvelti sumir hverjir, segir
Stefán ólafur.
Lausnin á málefnum hús-
mæöraskólanna var viða að nota
fylgjast meö . Kennararnir hér
eru sifellt á námskeiðum, bæði
hér heima og erlendis, til aö
kynna sér það nýjasta i þessum
málum. Við höfum meðal annars
lagt aukna áherslu á svokallaða
neytendafræöi, þar sem kennd er
efnisfræöi og veitt fræðsla um öll
nauðsynleg áhöld til heimilis-
haldsins, og innihald matvæla.
Ekki sist þessara hálftilbúnu
matvæla, sem veröa sifellt
algengari. Og þvi til viðbótar
reynum við að sýna fram á
hvenær borgar sig aö vinna mat-
væli inni á heimilunum i stað þess
að kaupa þau meira og minna
tilbúin.
Hver er framtið húsmæðra-
skólans að Varmalandi?
Þaö er ekki mitt aö segja um
það. Menntamálaráðuneytiö
hefur það alveg I hendi sér og
tekur ákvarðanir um rekstur
skólans frá ári til árs. En ég hef
ekkert heyrt um, aö þaö eigi að
leggja hann niður.
Stefán ólafur Jónsson, deildar-
stjóri I Menntamáiaráöuneytinu.
þá að hluta til að annast kennslu
nemenda úr grunnskólum við-
komandi skólasvæöa, auk þess að
veita fulloröinsfræðslu I matar-
gerð, vefnaði og fatasaumi. Þá
hefur einnig sýnt sig, að fimm
mánaða námskeiö i hússtjórnar-
fræðum fá viða talsveröa aðsókn.
Þar eru ungar stúlkur enn flestar,
Steinunn Ingimundardóttir,
skólastjóri húsmæðraskólans að
Varmalandi.
En ég vil benda á, aö á hinum
Norðurlöndunum eru húsmæðra-
skólar aö risa úr lægð eftir aö
aösóknin aö þeim datt niöur eftir
1960. Nú eru þeir skólar sem lifðu
það af aö lifna við yfirfullir marg-
ir hverjir, segir Steinunn Ingi-
mundardóttir, skólastjóri hús-
mæðraskólans aö Varmalandi.
Steinunn Ingimarsdóttir skólastjóri að Varmalandi:
REYNUM AÐ FYLGJAST MEÐ
en þess eru þó dæmi, að karlmenn
hafi sest á þessi námskeið.
Ur alfaraleið
— Astæðan fyrir þvi að skólarnir
að Staðarfelli I Dölurn og Lauga-
landi I Eyjafirði hafa verið lagöir
niður er fyrst og fremst land-
fræðileg lega þeirra. Staðarfell er
langtúr alfaraleiö, og illmögulegt
eöa óframkvæmanlegt að senda
nemendur úr nærliggjandi skólum
til kennslu þar. Það gekk llka
erfiðlega að fá starfsfólk að
Staöarfelli, og siðasta tilraunin til
að endurlífga staðinn var að reisa
þar íbúðir fyrir kennara, á árun-
um eftir 1970. En það dugði ekki
til, og aö lokum þótti ráöuneytinu
ekki forsvaranlegt að reka skól-
ann lengur.
Laugaland I Eyjafirði er heldur
betur i sveit sett, en samkeppnin
frá Akureyri er þeim þung I
skauti. Þar eru að sjálfsögöu
meiri möguleikar, bæði til náms
og allrar félagsstarfsemi.
— Ein af ástæðunum fyrir
minnkun á aðsókn að húsmæðra-
skólunum er sú, að ungt fólk legg-
ur aukna áherslu á að afla sér
réttinda — sem húsmæöraskól-
arnir gefa ekki. Breyttir þjóöfé-
lagshættir hafa sjálfsagt lika sitt
að segja. Ungt fólk sættir sig ekki
lengur viö frelsisskerðingu
heimavistanna, og gerir yfirleitt
Hún bendir llka á, að ein ástæð-
an fyrir minnkandi aðsókn að
húsmæðraskólunum sé tilkoma
skólaeldhúsa i grunnskólum.
Nám i heimilisfræðum er fariö
að tengjast fjölbrautarskólakerf-
inu, og þaö er einmitt ein af þeim
tilraunum sem hafa verið gerðar
með heimilisfræösluna á undan-
förnum árum. Að sögn Stefáns
Ólafs gildir slikt nám sem eining-
ar til stúdentsprófs á Akureyri, á
Isafiröi, og i sumum menntaskól-
anna i Reykjavik. A Laugarvatni
var i fyrra gerö tilraun meö aö
tengja skólana á staönum saman
þannig, aö nemendur húsmæðra-
skólans fengu á öðru ári bóklegt
nám i ýmsum greinum, sem þeir
hafa upp á að bjóða, og nemendur
menntaskólans og héraðsskólans
hafa möguleika á verklegu námi i
heimilisfræöum við húsmæðra-
skólann
Heimilin vanmetin
Þannig virðast kröfur timans
gera það að verkum, að hefö-
bundiö nám við húsmæðraskóla
er ekki álitið eins eftirsóknarvert
og það var á árunum 1940 og fram
yfir 1960, þegar skólarnir önnuöu
ekki eftirspurn. Ekki eru þó allir
á eitt sáttir um ágæti þessarar
þróunar. Steinunn Ingimundar-
dóttir, skólastjóri húsmæöraskól-
ans að Varmalandi segir þannig i
MNNIGERU HÚSMÆÐRA-
SKÓUR LANDSINS NVTTIR
Húsmæöraskólinn að Varma-
landi i Borgarfirði er rekinn með
sama fyrirkomulagi og veriö
hefur alla tiö, þ.e. sem heils-
vetrar skóli.
Húsmæðraskólinn aö Staðar-
felli i Dölum hefur staöiö auður og
ónotaður siðan vorið 1976. Nú eru
uppi hugmyndir um að nota
skólahúsnæðiö sem gestavinnu-
stofu fyrir norræna myndlistar-
menn, eins og Helgarpósturinn
hefur skýrt frá áður.
I Húsmæöraskólanum á Isafirði
er hússtjórnarkennsla fyrir hina
skólana I bænum, en eftir áramót
eru haldin fimm mánaða hús-
stjórnarnámskeið.
Elsti húsmæöraskóli landsins,
skólinn á Blönduósi, var lagður
niður sem slikur voriö 1978, en
þar fer nú fram kennsla i heim-
ilisfræðum fyrir grunnskólann á
staðnum, og styttri námskeið
fyrir fólk I nágrenninu.
Þjóðkirkjan rekur hvlldar-
heimili fyrir aldraða i húsmæöra-
skólanum aö Löngumýri I Skaga-
firði. A veturna fer þar fram
kennsla I heimilisfræðum fyrir
nemendur skólans i Varmahliö og
fleiri skóla i Skagafirði. Skólinn
hefur ekki verið rekinn sem heils-
árs skóli siöan 1975.
I húsmæöraskólanum á Akur-
eyri eru eingöngu haldin styttri