Helgarpósturinn - 28.09.1979, Side 17

—he/garpósturinrL.
Föstudagur 28. september 1979
17
Islensk hljómplötu-
útgáfa úr sögunni ?
011 helstu fyrirtækin hætta útgáfu
Hljómplötuútgefendur héldu
fund f vikunni þar sem þeir sam-
þykktu aö hætta hljómpíötuut-
gáfu frá og með næstu áramótum
vegna þess hversu illp. þeir telja
búiö að islenskri hljómpiötuút-
gáfu af hálfu stjórnvalda með
ýmsum álögum og sköttum. Mun
fjármálaráðherra verða tilkynnt
þessi ákvörðun i bréfi eftir þvi
sem Helgarpósturinn kemst næst.
Þeir sem að þessari ákvörðun
stóðu voru fulltrúar allra helstu
hljómplötuútgáfufyrirtækjanna
hér á landi, — Fálkans, Steinars
h.f., Hljómplötuútfáfunnar og
SG-hljómplatna. Þá virðist ein-
sýnt að Hljóðriti muni verða aö
hætta starfsemi sinni vegna verk-
efnaskorts. Þar er um þessar
mundir einungis veriö að vinna að
einni hljómplötu, — um Hatt og
Fatt en Hljómplötuútgáfan sem
ráðgeröi tvær nýjar hljómplötur I
upptöku fyrir áramót, mun hafa
hætt við þær.
K vík myndasjóður
áfram á fjárlögum
Eins og við sögðum frá i siöasta
Helgarpósti, gekk sd saga f jöllun-
um hærra meðal kvikmyndagerð-
armanna, að nýstofnuðum kvik-
myndasjóði yröi kippt dt af fjár-
lögum næsta árs.
i samtali við Heigarpostinn,
sagði Knútur Hallsson formaður
sjóðsstjórnar, að svo væri ekki.
Sjóðurinn yrði áfram á sinum
stað f fjárlögunum, og væri
m ennt am álaráðh erra honum
mjög hliðhollur. Hann sagði að i
upphafi hafi komið fram einhver
misskilningur hjá fjárlagastofn-
un, sem héltaö það væri einungis
á færi Alþingis, aö ákveða fjár-
veitinguna. Þess vegna hefði
þessi orörómur ifklega komist á
kreik.
Kvikmyndagerðarmenn geta
þvi andaö léttara, og nú er bara
að sjá hversu mikil fjárveitingin
veröur. En ráðherra mun hafa
farið fram á liðlega 50 milljónir
króna til sjóösins og kvikmynda-
safns.
— GB
Svona er umhorfs i Spanish Fork i kvikmyndinni. Ljósm. Björn Björnsson.
Kvikmyndun Paradísarheimtar í Utah að ljúka:
Leikmyndin kostaði
um 45 milljónir kr.
Kvikmyndun á Paradisarheimt
Haildórs Laxness sem staðið hef-
ur yfir i Utah i Bandarikjunum nú
seinni part sumars lýkur um
þessa helgi, en fyrr i sumar var
unniö að kvikmyndageröinni hér
á landi. Að sögn Björns Björns-
sonar, leikmyndateiknara sem er
nýkominn frá Bandarikjunum,
hefur gerð myndarinnar nokkurn
veginn gengið samkvæmt áætlun.
Kostnaður er innan við sett mörk
en vinnan 3-4 dögum á eftir tima-
áætlun. Eftir helgi heldur kvik-
myndageröarhópurinn sfðan tii
Þýskalands þar sem tekin verða
atriði á gufuskipi I Kiel, en fleiri
atriði eru ófilmuð, og veltur taka
þeirra á þvi hvernig þýskir nátt-
úrulitir verða i haust. Ef of mikili
haustblær verður á þeim gæti
þurft að ljúka við siöustu atriöin
næsta vor. Einnig eru uppi ráða-
gerðir um að taka nokkrar
vetrarsenur á tslandi.
Kvikmyndun Paradisarheimt-
ar hefur reynst geysilegt fyrir-
tæki. Þannig var byggt f Utah,
samkvæmt teikningum Björns
Björnssonar nánast heilt þorp
skammt frá háskólabænum
Provo. 1 skáldsögu Halldórs Lax-
ness heitir staðurinn Spanish
Fork og þangaö flyst Steinar
bóndi.
Kostaði leikmyndin um 120,000
dollara eða um 45,6 milljónir isl.
króna. Þrjátiu manna hópur
smíöaði hana, annar þrjátiu
manna hópur, þ.á.m. leikararnir,
vann við kvikmyndunina sjálfa,
auk 60 statista.
Björn Björnsson sagði I samtali
viö Helgarpóstinn, að sér litist vel
á þaö myndefni sem hann væri
búinn að sjá. „Mér sýnist að út-
koman ætti að geta orðið góð og
skilst á þeim sem séð hafameira
myndefni að þetta verði býsna
falleg mynd”. — AÞ
Jólabækur Helgafeös:
NÝ BÓK EFTIR GUDBERG
„Saga af manni, sem fékk flugu
ihöfuöið” heitir ný bók eftir Guð-
berg Bergsson, sem kemur út hjá
Helgafelli nú fyrir jólin. Að sögn
Ragnars Jónssonar, er þessi bók
mjög ólik öllu þvi sem Guöbergur
hefur skrifað.
Fleiri nýjar bækur eru væntan-
legar, eöa nýkomnar, frá Helga-
felli I ár.
Tvær ljóðabækur eru væntan-
legar. „Skildagar” eftir Heiörek
Guömundsson frá Sandi, og „Inn i
skóginn” eftir höfund sem skýlir
sér á bak við skáldanafnið Krói.
Ein lióðabók er hins vegar ný-
komin út. Er það „Verksum-
merki” eftir Steinunni Sigurðar-
dóttur.
Armann Kr. Einarsson verður
á ferðinni með nýja unglingabók,
sem heitir „Goggur, vinur minn.
Saga úr úr Þorskastriöinu”.
Maria Skagan sendir frá sér sma-
sagnasafn sem hún kallar „Kona
á hvitum hesti”.
Þá hefur Helgafell nýlega gefiö
út bók, sem heitir „Næring og
heilsa” eftir Jón óttar Ragnars-
son.
Ein erlend bók er væntanleg frá
Helgafelli. Það er skáldsagan
„Sonur reiöinnar” eftir Hans
Kirk.
Helgafell veröur með töluvert
af endurútgáfum á þessu ári og
skal þar fyrst telja nokkrar af
bókum Halldórs Laxness. Bækur
hans, sem koma fyrir augu
lesenda að nýju eru „Vettvangur
dagsins”, en þaö er safn af rit-
gerðum, sem kom fyrst út fyrir
um 30 árum. Aörar bækur eru
„Guðsgjafarþula”, „Innansveit-
arkrónika”, „Þættir”, sem eru
smásögur, „Atóm stööin ”,
„Vefarinn mikli frá Kasmir” og
aö ógleymdri „Paradlsarheimt”,
sem kemur út I tveim mismun-
andi útgáfum. Annars vegar
kemur hún út I venjulegu bandi og
hins vegar I vasabókarbroti.
Fleiri endurútgáfur eru
væntanlegar. Þrjár bækur eftir
Svövu Jakobsdóttur verða gefnar
út I einu bindi. Þær eru „Tólf kon-
ur”, „Veisla undir grjótvegg” og
„Leigjandinn”. Ljóöabók Jóns úr
Vör, „Þorpið” kemur einnig út að
nýju og er bókin myndskreytt af
Kjartani Guðjónssyni.
Þá munu vera I undirbúningi
bók um Þórarinn B. Þorláksson
listmálara, bók eftir Kristján Al-
bertsson og framhald af ættum
Þingeyinga eftir Indriða Indriða-
son.
— GB
Unniö að kvikmyndun Paradlsarheimtar i Utah. Rolf HSdrich, leik-
stjóri er lengst til vinstri. Ljósm. Björn Björnsson.
Lslenskir og færeysidr naivistar
sýna í Listmunahúsinu
Um næstu helgi veröur opnuð I
Listmunahúsinu, Lækjargötu 2,
sýning á verkum 11 naivista.
Tveir þeirra eru Færeyingar, en
hinir tslendingar.
Annar Færeyingurinn var uppi
á árunum 1802 til 1865, og aöeins
fjórar mynda hans eru enn varð-
veittar. Þrjár þeirra eru á sýn-
ingunni. Verk hins færeyingsins
eru til sölu á sýningunni.
Meðal islensku naivistanna eru
Sölvi Helgason og ísleifur
Konráðsson, og auk þess hafa
ýmsir gripir frá miööldum verið
fengnir aö láni frá Þjóöminja-
safninu.
Þaö er ekki slst athyglisvert við
þessa sýningu að þar eiga líka
verk þau óskar Magnússon og
Blómey Stefánsdóttir, sem búa i
litlum kofa fynr ofan Hveradali.
— ÞG.
I hugarheimum
Háskólabló, mánudagsmynd:
Forsjónin (Providence).
Frönsk, árgerð 1977. Handrit:
David Mercer. Leikendur: Dirk
Bogarde, Ellen Burstyn, John
Gielgud, David Warner, Elaine
Stritch. Leikstjóri: Alain Resn-
ais.
Alain Resnais er af mörgum
talinn vera besti leikstjóri Ný-
bylgjunnar frönsku, sem hófst I
hann geröi I samvinnu við rit-
höfundinn Robbe-Grillet. 1
þeirri mynd vissi áhorfandinn
aldrei hvort þeir atburðir, sem
hann heyrði talaö um, höfðu
gerst, og þar runnu fortfð.nútíð
og framtlö saman I eitt.
Þvi er, að mörgu leyti svpað
farið I Forsjóninni. Aðalpersóna
myndarinnar er rithöfundur að
nafni Clive Langham. Eins og
persónurnarl Marienbadlifa og
hrærast 1 glæsilegum salar-
Kvikmyndir
eftir Guðlaug Bergmundsson
lok sjötta áratugsins. Myndir
hans hafa þótt erfiöar, og kref j-
ast þær jafnan mikils af áhorf-
endum. Einkum hefur þó
kannski notkun Resnais á
„timanum” verið eins konar
vörumerki á hans myndum. 1
þvi sambandi má nefna þá '
mynd hans,sem hvaö frægasta
má telja, en þaö er L’Année
derniere á Marienbad, sem
kynnum, þar sem allt er stein-
runnið og dautt, lifir Langham I
stórri höll þar sem hann býr svo
aö segja einn. Þar er ekkert lif,
nema það sem hann skapar
sjálfur með imyndunarafli sinu.
Langham gerist gamall og
lasburða, og telur sig ekki eiga
langt eftir ólifaö. Hins vegar
neitar hann að viðurkenna þá
staðreynd og myndin lýsir bar-
áttu hans við'dauðann. Hans að-
EUen Burstyn og David Warner
I hlutverkum sinum
ferö við þaö, er að drekka eins
mikiö hvitvín og hann getur I sig
látið, og að búa til sögur I hug-
anum.
Myndin er sem sé, að undan-
skildum slöustu minútunum.það
sem Langham Imyndar sér. Þaö
er hann sem stjórnar atburöun-
um. En jafnfrarnt þvisem þetta
er allt uppspuni, blandast inn i
frásögnina raunverulegar
minningar úr lifi hans. Hann er
sem sagt aðalpersónan, þó hann
sjáist ekki mikiö á tjaldinu. Þeir
sem leika aöalhlutverkin i sögu
hans eru synir hans og tengda-
dóttú.
Myndin hefst á þvi, aö
myndavélin er á ferö I dimmum
skógi, sem má túlka sem jafn-
gilding við sálarástand karlsins,
þar sem hann liggur I rúmi slnu
og drekkur hvitvln af stút.
Myndirnar sem hann dregur
upp eru lika \ ætt við það,
dimmar ogdrungalegar, eða þá
svo bjartar, að landslagiö I
kringum leikarana er falsk.
Alls staðar eru hermenn á
ferli og smala fólki saman á
Iþróttaleikvanginn, eins og hjá
Agústi I Chile, ungir hermenn aö
smala gömlu fólki. Llkamlegri
og andlegri hrörnun er likt viö
hermennsku og villimennsku.
Þaö erugreinar af sama trénu,
dauðanum.
Fjölskylda gamla mannsins
fær hina hroðalegustu meðferð.
Eldri sonurinn, Claud, er gerður
aö kaldhæðnislegum yfirstétt-
armanni, tilf inningalega
stöðnuðum i einhvers konar
sjálfsstjórn. Yngri sonurinn,
Kevin, ráðvilltur ungur maður
meö háleitar hugmyndir, hefði
viljaö verða geimfari, leiöitam-
ur og liður vel hvar sem hann
er. Sonia, eiginkona Clauds, er
oröin leiö á manni sinum, og
reynir allt sem hún geturtil að
tæla Kevin. Fyrrum eiginkona
gamla mannsins, sem er látin,
kemur fram 1 h'ki dauðvona
blaðakonu, á miöjum aldri, og
fyrrum ástkonu Clauds.
Gamli maöurinn imyndar sér
einnig, að Claud hafi allt á móti
honum en lokakafli myndar-
innar sýnir, aö þetta er bara I-
myndunein. Fjölskyldan kemur
saman til boröhalds á afmæli
Langhams gamla, og er eins
samhent og nokkur fjölskylda
getur verið.
Forsjónin er ein af þeim
myndum.sem verðuraö sjá aft-
ur og aftur til þess að skilja
hana fullkomlega, þvl hún er
uppfull af alls konar smáatrið-
um, sem erfitt er að átta sig á.
Allt sem viðkemur þessari
mynd, rfs langt upp úr meöal-
lagi, hvort sem það er leikurinn,
sem er í einu orði frábær (enda
ekki viö ööru að búast af þessum
leikurum), eða myndatakan og
allt sem henni viökemur. Enda
myndin marg verðlaunuð I
Frakklandi Þar fékk hún eina
fimm „Cesara” I fyrra, en
„Cesar” er nokkurskonar
franskur „Oscar”.
Þetta er hiklaust ein besta
mynd, sem hér hefur verið sýnd
á þessu ári og er ástæöa til að
hvetja fólk aö láta hana ekki
framhjá sér fara.