Helgarpósturinn - 11.06.1982, Qupperneq 3

irinn Föstudagur 11. júní 1982
3
Brotalöm á sjónvarpi
Jposturinn
Blað um þjóðmál, listir og
menningarmál.
Ritstjórar:
Arni Þórarinsson og Björn
Vignir Sigurpálsson
Ritstjórnarfulltrúi:
Guðjón Arngrímsson
Blaðamenn:
Guðlaugur Bergmundsson,
Gunnar Gunnarsson, Omar
Valdimarsson, Þorgrimur
Gestsson og Þröstur Haralds-
son.
Útlit:
Kristinn G. Harðarson
Ljósmyndir:
Jim Smart
Sjónvarpsauglýsingar eru
flestar hverjar steyptar í ákaf-
lega svipaó mót. Allt er gert til að
stýra hugsun áhorfandans inn á
ákveðna braut. Aðskotahlutir
sem hugsanlega gætu truflað eru
vandlega skornir burt svo ekkert
skyggi á það sem auglýsa á. „Viö
erum bestir,” gæti veriö einkunn-
arorö hinna hefðbundnu auglýs-
inga.
Þegar Helgarpósturinn ákvað
að láta gera sjónvarpsauglýsingu
fyrir blaðið var tekin sú stefna að
vikja út af þessari hefðbundnu
leið. Auglýsingatækni, sem miðar
að þvi að útiloka öil skynhrif
nema þau sem ætlunin er að
framkalla, var hafnað. Þess i stað
var ákveöiö að troða ekki ákveö-
inni túlkun upp á fólk, leyfa þvi
heldur að velta hlutunum fyrir
sér. Útkoman varð óvenjuleg og
húmorisk auglýsing sem frekar
byggðist á listrænum aðferðum
en hefðbundinni auglýsingatækni.
Þegar sjónvarpið fékk þessa
auglýsingu i hendur vissi þaö ekki
hvernig bregðast átti við. Var
henni þvi visað til útvarpsráös
sem er hæstiréttur i öllummálum
útvarps og sjónvarps. Þar voru
menn heldur ekki vissir um
hvernig bæri að túlka auglýsing-
una. En til þess að koma i veg fyr-
ir að óbreyttur almúginn færi að
draga óvæntar ályktanir, sem
ekki væri hægt að stýra, þótti út-
varpsráöi réttast að banna birt-
ingu auglýsingarinnar. Með skir-
skotun til þess að hún bryti I bága
við velsæmi og almennan smekk.
Helstu ástæður voru þær að for-
seta lýðveldisins og Alþingi væri
sýnd óviröing.
Þessi meðferð sýnir glögglega
þá brotalöm sem er á gildandi
reglum um auglýsingar I sjón-
varpi. i þeim eru einungis dregn-
ar almennar linur og svo er höfð
ein ruslakista sem ber nafnið
„velsæmi og almennur smekk-
ur”. Með þessu eru útvarpsráði
gefnar frjálsar hendur til að túlka
auglýsingar að vild ráðsmanna
og velja og hafna eftir geðþótta.
Þetta veitir útvarpsráði mikil
völd og eru þó flestir á þeirri
skoöun að völd ráðsins séu of
mikil fyrir.
Samband islenskra auglýsinga-
stofa hefur sett féiögum sinum
siðareglur sem eru miklum mun
ýtarlegri og nákvæmari. Stofurn-
ar hafa beygt sig undir þessar
reglur og það er vilji þeirra að
aðrir sem nálægt auglýsingum
koma geri slikt hið sama, lika
rikisfjölmiðlarnir.
Helgarpósturinn er sama
sinnis. Núgildandi reglur eru ekki
nógu ljósar og meðferö vafamála
sem hljóta að koma upp af þeim
sökum er afleit. Sjónvarpið þarf
að móta skýrari reglur og það
sem kannski er mikilvægast:
stofnunin þarf að gera sér grein
fyrir hinum ýmsu straumum inn-
an auglýsingageröar, fylgjast
með þeim og veita þeim skilyrði
til vaxtar, nú eða taka afstöðu
gegn þeim ef rökstudd ástæða er
til að ætla að þeir séu til skaða.
Núgildandi geðþóttaskipulag er
á allan hátt óviðunandi, bæði fyrir
auglýsendur og sjónvarpið.
Dálkahöfundar:
Hringborö:
Birgir Sigurðsson, Heimir
Pálsson, Hrafri Gunnlaugsson,
Jón Baldvin Hannibalsson,
Jónas Jónasson, Magnea J.
AAatthíasdóttir, Sigurður A.
AAagnússon.
Listapóstur:
Heimir Pálsson, Gunnlaugur
Astgeirsson, Jón Viðar Jóns-
son, Sigurður Svavarsson
(bókmenntir & leiklist), Árni
Björnsson (tónlist), Sólrún B.
Jensdóttir (bókmenntir &
sagnfræði), Halldór Björn
Runólfsson (myndlist & klass-
ískar hljómplötur), Gunnlaug-
ur Sigfússon (popptónlist),
Vernharður Linnet (jazz).
Arni Þórarinsson, Björn Vign-
ir Sigurpálsson, Guðjón Arn-
grímsson, Guðlaugur Berg-
mundsson, Jón Axel Egilsson
(kvikmyndir), Þröstur Har-
aldsson (f jölmiðlun).
Erlend málefni:
AAagnús Torf i Olafsson
Vísindi og tækni:
Dr. Þór Jakobsson
Skák:
Guðmundur Arnlaugsson
Spil:
Friðrik Dungal
AAatargerðarlist:
Jóhanna Sveinsdóttir
Stuðarinn:
Jóhanna Þórhallsdóttir
Landspóstar:
Finnbogi Hermannsson, (sa-
firði, Reynir Antonsson, Akur-
eyri, Dagný Kristjánsdóttir,
Egilsstöðum, Sigurgeir Jóns-
son, Vestmannaeyjum.
Utanlandspóstar:
Erla Sigurðardóttir, Dan-
mörku, Inga Dóra Björnsdótt-
ir, Bandaríkjunum, Helgi Skúli
Kjartansson, Bretlandi.
Utgefandi: Vitaðsgjafi hf.
Framkvæmdastjóri: Bjarni P.
AAagnússon.
Auglýsingar: Inga Birna
Gunnarsdóttir.
Innheimta: Guðmundur Jó-
hannesson
Dreifing: Sigurður Steinars-
son
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir
Ritstjórn og auglýsingar eru
aðSiðumúlan, Reykjavík.
Sími: 81866.
Afgreiðsla og skrif stofa eru að
Hverfisgötu 8-10. Símar 81866,
81741 og 14906.
Prentun: Blaðaprent hf.
Áskriftarverð á mánuði er kr.
60- Lausasöluverð kr. 15.
ÞJÁÐIR MENN
IÞÚSUND
kjaranefndum
Ekki get ég að þvi gert,
að ég finn alltaf til svolitill-
ar velgju, þegar Jakinn
birtist á skjánum, og út úr
flóir þessi lika hjartasker-
andi ofurást á aumingja
láglaunafólkinu. Þessi lika
drynjandi bassi, þessar
djúpu þagnir, og þessi vot-
eyga mannúö. Fyrst i stað
fannst manni þetta kannski
fyndiö, eins og ræöa Péturs
þrihross um hetjur hafsins
á sjómannadegi I Sviðins-
vík, eftir að ryökláfurinn
sökk með manni og mús.
Jesús minn. Svona er Guð-
mundur búinn að gráta á
skjánum i hálfan annan
áratug, eða frá þvi aö sjón-
varpiö byrjaöi. Og alltaf
dýpkar táradalurinn. Þvi-
iikir Gvendarbrunnar af
botnlausri samúð, sem
eina opinbera grátkona.
Sei, sei, nei. Hundruð
manna hafa af þvi atvinnu
á fullu kaupi virka daga
jafnt sem helgar, i eftir-
vinnu og næturvinnu, aö
hugsa um kaup okkar og
kjör. Viö höfum á þriöja
hundrað verkalýösfélög,
hvert með sinn formann,
sina stjórn, sin trúnaðar-
mannaráð, sina starfs-
menn, sina llfeyrissjóöi,
slna sjóðsstjóra, sjóö-
stjórnir og sérfræðinga á
hvurjum fingri. Og allir eru
þeir að hugsa um okkur,
láglaunafólkiö, hvað við
eigum bágt, og hvað þeir
geti fyrir okkur gert. Það
liggur við, að þeir séu orön-
ir jafnmargir og við. En
ekkert gengur. Það hefur
satt að segja aldrei gengiö
hrinqboröiö
I dag skrifar Jón Baldvin Hannibalsson
maðurinn býr yfir. Nú er
ræðan farin að hafa þannig
áhrif á mig, að ég er löngu
búinn að týna láglaunafólk-
inu I táraflóðinu, þvi að ég
á enga samúð afgangs
handa öðrum en verkalýðs-
leiötogunum sjálfum.
Hvurnig er það: Er ekki
kominn timi til, að viö lág-
launafólkið, skjótum sam-
an af fátækt okkar i sjóð
handa bágstöddum verka-
lýðsforingjum til þess aö
þeir geti komizt á sólar-
strönd og gert sér glaöan
dag, svo lengi og staðfast-
lega, sem þeir hafa grátið
opinberlega út af okkar
auma hlutskipti?
Og aldrei breytist ræðan
hjá Guðmundi, hvernig
sem allt veltist i þjóöfélag-
inu. Engu breytir þótt við
búum nú við „vinsamlegt”
rikisvald og allir vilji okkur
vel. Engu breytir, þótt Jak-
inn sjálfur hafi nú oddaað-
stöðu á þingi. Alltaf er hann
meö grátstafinn i kverkun-
um og alltaf töpum við.
Nú væri synd að segja,
að Guömundur væri okkar
verr. Það er eins og þeim
mun verr gefist þeirra ráö,
sem þeir koma fleiri sam-
an...
Og nú er enn einu sinni
runnin upp sláturtið i
Karphúsinu. Þjáðir menn i
þúsund kjaranefndum
gista hótel höfuöborgarinn-
ar og eigra um sali Karp-
hússins með stresstösku i
annarri hendinni og vasa-
tölvu i hinni. Nú á að reikna
út, hvernig viö getum lifaö
af kaupinu okkar. Við sjá-
um þeim bregða fyrir á
skjánum takandi i nefiö eða
i spil, starandi i gaupnir sér
eða I sjónvarpsvélarnar...
Nú er það aö visu svo, aö
kaupið hækkar ekkert, þó
að atvinnumönnum i
verkalýðsrekendastétt
fjölgi sifellt, fremur en aö
veröbólgan minnki, þótt
þingmönnum fjölgi. Menn-
irnir meö stresstöskurnar
búa nefnilega ekki til lifs-
kjör. Þeir ráöa minna um
launin i landinu en þorsk-
urinn i sjónum eöa loönan
sem hvarf, eða verðskyn
hinnar bandarisku hús-
móöur, sem kaupir frekar
kjúkling en gæöaþorsk af
Halanum, ef henni svo lik-
ar. Þessir menn búa bara
til kauptaxta á blaöi. Fyrir
hver þúsund prósent, sem
þeir hækka kauptaxtana,
höldum við eftir einu pró-
senti, og stundum ekki einu
sinni það. Við höfum það
eftir Þorsteini Pálssyni, aö
við höfum á undanförnum
árum skilað aftur öllum
taxtahækkununum. Hann
ætti aö vita það.
Við lifum nefnilega ekki
á kauptöxtum. Og eitt er
alveg vist: Verkalýösfor-
ingjarnir I Karphúsinu eru
ekki að semja viö atvinnu-
rekendur um eitt né neitt.
Þeir eru ekki að semja viö
útgerðamenn, sem fiska
ekki lengur upp i oliukostn-
að. Ekki við frystihúsarek-
endur, sem eru aö verð-
leggja sig út af mörkuöum
og blða bara eftir næstu
gengislækkun. Og ekki við
iðnrekendur, sem fjölda-
framleiðsla láglaunaiðnað-
arins i Austurlöndum eða
tækniþróun betur rekinna
þjóðfélaga er að flæma út
af heimamarkaðnum.
Verkalýðsrekendurnir eru
að rifast innbyröis, við
sjálfa sig. Þar skarar hver
eld að sinni köku. 1 þessu
spili er útkoman fyrirfram
gefin. Þeir sem veikasta
hafa samningsstöðuna,
fulltrúar hinna fjölmennu
og ófaglæröu, munu áfram
bera skarðan hlut frá boröi.
A þessu bögglauppboði
munu þeir sem sterkasta
hafa samningsstööu, full-
trúar hinna fámennari og
faglærðu, ekki gefa neitt
eftir. Það er enginn hag-
vaxtarbónus til skiptanna,
þegar þjóðartekjur á mann
fara minnkandi. Verka-
lýðsforingjarnir hafa ekki
við neina að semja nema
sjálfa sig. Gúðmundur jaki
getur þvi hlift sjónvarps-
áhorfendum við láglauna-
serimóniu sinni i þetta
sinn. Hann þarf ekki annaö
en aö flytja hana yfir félög-
um sinum i Karphúsinu. Og
þar verður hún áreiðanlega
flutt fyrir daufum eyrum.
Einu gildir, þótt verka-
lýösrekendur i Karphúsi
setji á sviö 20% taxtahækk-
un. Þeir bera ekki ábyrgö á
afleiöingunum. Þeir vita
allir, að daginn eftir verður
henni skilaö til baka með
jafnriflegri gengislækkun.
Og um eitt eru þeir allir
sammála: Að viðhalda
visitölukerfi, sem færir
ráðherrum tiu krónur I
kauphækkun fyrir hverja
eina, sem fleygt er i hina
lægstlaunuöu.
Solidaritetiö — gamla
kjörorðiö: Einn fyrir alla,
allir fyrir einn, er búið aö
vera innan verkalýðshreyf-
ingarinnar. Verkalýðs-
hreyfingin er ekki lengur
mannréttindahreyfing
hinna réttlausu, fátæku og
smáðu. Hún er hvorki verri
né betri en þaö þjóöfélag,
sem hún endurspeglar.
Hún er að leysast upp i
frumparta sina á uppboðs-
markaði sérréttinda hópa,
sem hver um sig skarar eld
aö sinni köku og gefur
dauðann og djöfulinn i þá,
sem verða undir I sam-
keppninni. Þar rikir hin
skefjalausa markaðssam-
keppni frjálshyggjunnar.
Misskipting tekna og
misrétti i þjóðfélaginu vex
óöfluga. Menn þurfa ekki
nema að lita á húsakost,
bflaeign, ferðalög og iúxus
þeirra, sem betur mega
sin, til þess að sjá það. Og
bera það siðan saman viö
lifskjör láglaunakvenn-
anna, hinna einstæðu
mæöra, húsnæðisleysingj-
anna, sem er ætlaö að
framfleyta fjölskyldu af
hungurtöxtum verkalýðs-
félaganna. Þeir segja að
það séu fleiri pláss á
skemmtistöðum I Reykja-
vik per kjaft en i Las Veg-
as. Þeir hafa lika aldrei
verið fleiri meðal unga
fólksins, sem standa nú
ráöþrota frammi fyrir
vigsluathöfn Islenzka verð-
bólgusamfélagsins, aö
koma sér upp þaki yfir höf-
uöiö. Og þetta gerist undir
stjórn hins „vinsamlega”
rikisvalds verkalýðshreyf-
ingarinnar.
Vond er hræsni Guö-
mundar jaka, en hálfu
verri er þó hræsnismærð-
in I Svavari formanni, ráð-
herra sósialisma og verka-
lýðshreyfingar i ráðuneyti
Gunnars Thoroddsens.
Hann er hiö vinsamlega
rikisvald Guömundar jaka.
Hann segist draga viglinu
gegn öflum „leiftursóknar
og kreppuráðstafana”.
Heyr á endemi. Sjálfur hef-
ur flokkur hans i fjögur ár
fylgt fram i rikisstjórn
langtimaáætlun gegn llfs-
kjörum. Hann hefur gert
atvinnurekendur i landinu
— kapitalistana — aö eins
konar lifeyrisþegum laun-
þega og skattgreiöenda.
Rikisstjórn hans hefur leik-
ið atvinnulifiö svo grátt, að
aðeins braskarar og spekú-
lantar, bareigendur og
búllurekendur, rassvasa-
heildsalar og skattsvikarar
dafna eins og púki á fjós-
bita. Þeir einir geta greitt
gott kaup. Sameiginlega
kunna þeir félagar, Guð-
mundur jaki og Svavar for-
maður, enga pólitik aðra en
þá aö hrófla upp nýjum og
nýjum rikisstofnunum,
fjölga gæöingum á stalli
rikisvaldsins, þenja út
skrifræöið, hækka skatta
og siá erlend lán, allt á
kostnaö heilbrigðs atvinnu-
lifs og traustra llfskjara.
Mórallinn er : Það eru ekki
allir viðhlæjendur vinir.
— JBH