Helgarpósturinn - 11.06.1982, Side 17

17
_Helgai-----
posturinn
J ainreiiio
Fostudagur 11. júní 1982
— Hvenæi kemur jafnréttisbaráttan til
sögunnar?
„HUn kom um leið og pólitikin. Ég var i
kvennagrúppum i Noregi en þaö var sama
sagan þar og á vinstrikantinum i heild,
kvennahreyfingin var klofin i þröngar
grúppur. Þegar ég var komin heim og búin
aö jafna mig á leiðindunum tök ég þátt i
stofnun Jafnréttishreyfingarinnar eins og
ég sagði áðan. Þar ræddum viö lengi hvort
við ættum að stofna hreyfingu með ákveðna
vinstristefnu eða gera tilraun til að skapa
fjöldahreyfingu. Það siðarnefnda varð of-
aná og tilraunin tökst mjög vel. Það voru
100 manns á stofnfundinum og hefur bæst
við eftir það. Við störfum i mörgum hóp-
um.”
— Og svo kom Kvennaframboðið.
„Já, það var byrjað að ræða um kvenna-
framboð i opnu húsi hjá Jafnréttishreyfing-
unni. En verulegur skriður komst þó ekki á
málið fyrr en Jón Björnsson félagsmála-
stjóri skrifaöi grein i Dag sem hann nefndi
Herhvöt til kvenna, þar sem hann hvatti
konur til aukinnar þátttöku i stjórnmálum.
Innan meirihlutans rikir nú jöfn skipting
kynja. Við erum þrjár ungar konur og með
okkur tveimur og Úlfhildi frá Framsókn
hefur tekist góð samstaða. Svo ber á það að
lita að allir fyrstu varamenn flokkanna eru
konur svo sú staða gæti komið upp aö á
Akureyri verði kvennabæjarstjórn. Ég
þekki þessar konur á listum flokkanna og á
von á þvi að með okkur geti tekist góð sam-
staða þvert á flokksböndin”.
— Hvernig list þér á makkið og hrossa-
kaupin sem fylgja þvi að taka þátt i meiri-
hlutamyndun?
„Ég átti nú von á þvi. En þótt manni leiö-
istþaöfreistast maöur til aö taka þátt i þvi.
Og mér finnst það allt i lagi svo lengi sem
ég get varið þaö fyrir samvisku minni. Það
er heldur ekki aðalatriði að uppræta
makkið. Aðalatriðið er að almenningur fái
aö hafa meiri áhrif á það sem er að gerast,
aö koma I veg fyrir að fáir menn geti
ráðskast með peninga og vald að sinni vild.
Og það er erfitt að koma i veg fyrir hrossa-
kaupin, það koma jú ekki allir listar mönn-
um i allar nefndir svo það verður að semja.
Viðhöfum áhugaá að komast i þessa nefnd,
aðrir hafa áhuga á öðrum, um þetta verða
aöilar að semja og skipta nefndastörf-
unum á milli sin”.
er ekhi lengur einhleyp
Stofnfundur var haldinn 8. júli og hann sátu
hátt á annað hundrað manns.”
ersónulegur vöxlur
—' Og nú sitjið þið i bæjarstjórn sem
þriðja stærsta aflið i stjórnmálalifi Akur-
eyrar. Það hlýtur að vera gaman að standa
i svo árangursrikri kosningabaráttu.
„Já, það hefur verið stórkostlegt að
kynnast öilum þessum konum. Þær eru á
öllum aldri og úr öllum stéttum, margar
hverjar mjög ólikar mér, með ólikar skoð-
anir og lifa allt öðruvisi lifi en ég. Ég kynnt-
ist lika sjálfri mér betur, uppgötvaði að ég
get gert ýmsa hluti sem þarf að gera þegar
pressan er nógu mikil. Ég hef vaxið per-
sónulega og þannig held ég að þvi sé háttað
með flesta eða alla sem tóku þátt i barátt-
unni, bæði konur og karla. Það var hreint
ötrúlegt að sjá konur sem i upphafi þoröu
varla að opna munninn á litlum fundum,
sjá þær halda ræður yfir fjölda manns,
jafnvel i sjónvarpi.
Nú, það mætti tina ýmislegt tilsem ég hef
fengið út úr kosningabaráttunni. Ég er orð-
in fróðari um bæinn en ég var. Álit mitt á
bæjarmálum hefur kannski ekki breyst svo
mjög en ýmsir hlutir sem mér fannst ekki
koma mér við gera það núna. Ég hef verið
svona félagsmálafrik, föst inni i félags- og
heilbrigðismálunum, þau voru það sem ég
þekkti best og hélt að kæmi mér við. Nú sé
ég að ýmis önnur mál koma mér við, skipu-
lagsmál, atvinnumál ofl.
Loks má geta þess að i upphafi kosninga-
baráttunnar varég einhleyp kona ilnnbæn-
um. Núna bý égmeð manni, Guðlaugi Ara-
syni rithöfundi, úti i Þorpi. Það er lika af-
rakstur kosningabaráttunnar.”
|J ii(j kona i karlðhelmi
— En nú er kosningabaráttan búin og
hrimgrár veruleikinn tekinn við. Hvernig
leist þér á að stiga inn i heim stjórnmál-
anna?
„Mér leist nú ekkert á þennan heim i
fyrstu. Ég var þreytt eftir kosningarnar og
kom inn i hóp sem hafði ákaflega fast sam-
skiptamunstur sem var ekkert mjög aðlaö-
andi. Nú er ég farin að þekkja þetta fólk
betur og veit að þeim finnst bara gott að fá
nýtt blóð. Mér finnst karlmennirnir þegar
hafa breyst svolitið við að fá nýjar hug-
myndir um það hvernig gera má hlutina”.
— Er ekki erfitt fyrir unga og litt reynda
konu að koma inn i hóp þar sem miðaldra
karlmenn eru i meirihluta.
„Það reynir óneitanlega á mig. Það er
eðlilegt að karlmennirnir hugsi sem svo að
þeir geti snúið mér að vild, svo ungri og
óreyndri. Ég þarf að sýna þeim að ungar
konur séu ekki vitlausasta fólk i heimi, að
það geti haft kosti að vera ung kona. Ann-
ars held ég að þeim þyki góð tilbreyting i að
fá fleiri konur i hópinn. Það breytir and-
rúmsloftinu eins og allir þekkja af vinnu-
stöðunum, það rikir allt annað andrúmsloft
þar sem bæði kynin vinna saman en þar
sem annað kyniö er einrátt.
— Hvernig leggst samstarfið i þig?
„Betur en ég þorði að vona. Ég hef aö
vísu enga reynslu svo þessi tilfinning gæti
reynst röng. En mér list vel á að vinna með
þessum konum, og reyndar með körlunum
lika. Þeir eru góðir hver á sinn hátt, lika
þeir i minnihlutanum. Þetta er enginn ein-
litur hópur, þarna eru margir sérvitringar
og það verða örugglega sviptingar. En þær
eru ekki af hinu vonda”.
— Alver i Eyjafirði bar mjög á góma i
kosningabaráttunni. Kvennaframboðiö var
eindregið mótfallið öllum stóriðjufram-
kvæmdum iEyjafirði en i málefnasáttmál-
anum segir að meirihlutaflokkarnir séu
óbundnir i stóriðjumálunum. A það hefur
einnig verið bent að sennilega er meirihluti
fyrir stóriðju i bæjarstjórn. Hefði það ekki
áhrif á meirihlutasamstarfið ef bæjarstjórn
lýsti stuöningi við stóriðju i Eyjafirði?
„Vitanlega list mér illa á það ef meiri-
hluti næst fyrir stóriðju og það er þvi miður
ekki óliklegt þvi ég veit að innan Fram-
sóknarflokksins eru skiptar skoðanir i
þessu máli. Jú, það hefði áhrif á sam-
starfið. En við göngum til samstarfsins vit-
andi það að Framsókn vill vera óbundin i
afstöðu sinni og ég á ekki von á að við látum
samstarfið springa á þvi.
Það sorglega i þessu stóriðjumáli er þaö
að við höfum ekki allt um það aö segja.
Rikisvaldið getur tekið ákvörðun um að
setja niður stóriðju hér i Eyjafirði og þá
eigum við i bæjarstjórn Akureyrar ekki
mikla möguleika á að koma i veg fyrir það.
Viö i Kvennaframboðinu munum reyna aö
vinna gegn þvi með upplýsingastarfsemi”.
riðja VKKiin
— Nú er Kvennaframboðið komið fram
sem uppreisn gegn flokkunum. Er þá ekki
dálitið erfitt að hefja samstarf við þá?
„Þetta er ekki alveg rétt. Við erum ekki i
uppreisnnema e.t.v. gegn einveldi karla og
óvirkni kvenna. Við berjumst gegn kyn-
skiptingu i opinberu lifi og á heimilum.
Okkur fannst flokkarnir ekki hafa upp á að
bjóða þann grundvöll sem konur geta staðið
og starfað á. Það þurfti nýjan grundvöll. En
það breytir óneitanlega stöðunni að fara að
vinna meðþeim.við erum ekki lengur sam-
stæður hópur i Kvennarisinu heldur
verðum að vinna með öðru fólki. Viö
þurfum að gefa eftir eins og þeir til þess að
samvinna sé möguleg”.
— Þið neituðuð að taka afstöðu til hægri
og vinstri og sögðust vera fulltrúar „þriöju
viddarinnar”. Hvað er það?
„Já, það var mikið reynt að stimpla
okkur en gekk erfiðlega þvi i okkar röðum
eru konur og karlar sem eru bæði til hægri
og vinstri. Það hlýtur þvi að vera eitthvað
annað og meira sem sameinar okkur. Ein i
hópnum fann upp á þvi að kalla þetta þriðju
viddina. Við viljum reyna að vera hún. Það
má segja að þetta sé annað nafn á reynslu
og viðhorfum kvenna. Það eru fleiri en
konur sem geta haft þessi viðhorf, en þau
byggjast á þekkingu, störfum og reynslu
kvenna gegnum aldirnar. Og þessi viðhorf
eru farin að hafa áhrif i bæjarstjórn. And-
rúmsloftið er oröið annað en það var, það er
talað öðruvisi um hlutina og önnur sjónar-
miö tekin meö i reikninginn”.
— Áttu von á þvi að Akureyri taki mikl-
um breytingum á næstu fjórum árum?
„Já, mér finnst pólitikin þegar hafa
breyst. Ég veit að okkar sjónarmið eru ný
og þau eiga eftir að hafa áhrif á samstarfið
ogallt starf að bæjarmálum. Vonandi hafa
okkar sjónarmið áhrif i jafnréttisátt og ég
held raunar að þau hafi þegar gert það, það
eru fleiri orðnir meövitaðir um jafnréttis-
mál en var. Það hefur mikið að segja fyrir
sjálfstraust kvenna hve vel okkur tókst tii.
Og við verðum aö vanda okkur, þvi ef við
klúðrum málunum getur það haft mjög nei-
kvæð áhrif á sjálfstraustið. Ef vel gengur
er þaö hvatning til kvenna um að leggja
óhræddar i slaginn”.
E uintiur í b<e|arsl|ðrn
— En áttu von á þvi að persónan Val-
gerður Bjarnadóttir breytist viö upphefð-
ina, aö forsetatignin og meðfylgjandi völd
og finar veislur breyti þér?
„Nei, ég á ekki von á þvi. Ég hef þegar
breyst, ekki kannski persónan, en ég hef
lært margt og sé hlutina frá öörum og fleiri
sjónarhornum. Það hefur ýmislegt gerst á
þessum mánuöum. Eg er ekki lengur ein og
ábyrgðarlaus kona I Innbænum sem vinnur
á sjúkrahúsinu á daginn og meö ungling-
unum i Dynheimum á kvöldin. Nú er ég
hálfgift kona úti i Þorpi bý með honum
Gulla og Bjarma syni hans. Ég hef ekki enn
gert mér grein fyrir þessari breytingu til
fulls. En það gerir mér auðveldara um vik
aö ég hef aldrei verið lengi i sama farinu,
breytingar eru mér ekkert nýnæmi”.
— En hvað gerist ef forseta bæjar-
stjórnar dytti I hug að eignast barn?
„Það værigotttækifæritilaðláta reyna á
það hvort hægt er að samræma það þvi
aukna álagi sem nú er á mér. Það hefur
sýnt sig að konur geta lagt út i kosninga-
baráttuna með barnundirbeltiog ég held að
það myndi setja fallegan svip á bæjarstjórn
ef einn fulltrúi eða fleiri væru með bumbu.
Það þýddi þó eflaust að eitthvaö yrði aö
vikja, hvað sem það svo yrði. En ég skuld-
batt mig á engan hátt til að eiga ekki barn
næstu fjögur árin þegar ég gaf kost á mér
til framboðs”.