Helgarpósturinn - 01.12.1983, Qupperneq 22

VEÐRIÐ UM HELGINA
Suðvestanátt og rigningar-
suddi sækir höfuðborgarbúa
heim um helgina. Bjartviðri
mun hinsvegar ríkja norðan-
lands svo og yfir höfðum Aust-
firðinga. Síðari hluta helgar-
innar má búast við því að vind-
áttin snúi sér og fari þá að gjóla
að norðan með nokkru frosti
nyrðra en tiltölulega mildu
veðri syðra.
SKÁKÞRAUT
23. Úr tefldu tafli
Hvítur á leik
24. Letzen
Mát í öðrum leik
Lausn á bls. 27
LAUSN Á KROSSGÁTU
G R ■ l< ■ 'fl fí 13 fí 5
R fí S fí R • 5 1 fí u f? fí F fí R G fí N
fí u s r fl N • E G N / R L ‘O fí N £
• /d fí N N S K fí P U R ) N N ') S L fí N D /
6 U F fí P /< L fí 5 1 fí F e fí /< fí H Ö fí D
N fí F fí R L E / T 3 T fí L ■ 'fí V h N \fí
F / R N 0 X L F fí r R / L L fí N L R
2? • / L Ö R G L Ð j fí /V fí rfi • S P fí •
H 'Pt fí e/ h • S X ■fí • fí [2> • fí 5 K fí N T)
F fí R f N/ N U R r fí fí L F fí R N fí R F
& D fí R ■ fí U D 1 L fí R F U R 'fí R r fí L
£ P E P N fí ■ B ‘/ L 3 E L T / N fí P P)
G fí U F B R Ö fí fí & r L fí N / R R R
SKAK
eftir Guðmund Arnlaugsson
Gamalla blóma angan
Frá því að ég lærði að tefla hef
ég alltaf haft gaman af að skoða
skákir, nýjar sem gamlar. Meðan
ég tefldi kappskákir reyndi ég að
fylgjast með nýjum skákum til
þess að sjá nýjungar í byrjunum
og sveiflum í miðtafli og endatafli.
Eftir að ég hætti að tefla sjálfur
finnst miér ég hafa komist að því
að ekki er síður gaman að skoða
gamlar skákir. Það er eins og ilm-
ur þeirra sé ferskari, taflmenn
fyrri tíma áttu ekki þekkingu og
reynslu nútímamannsins sem er
búinn að skoða þúsundir og aftur
þúsundir skáka, þeir urðu að
treysta meira á eigin snilli frá
fyrstu leikjum skákarinnar, hug-
urinn var opnari og hugarflugið
lausbeislaðra. Þeir þurftu ekki að
kreista úr sér frumleikann, taflið
var eins og lítt sáinn akur. Ég hef
stundum verið að bera þetta
gamla góðgæti á borð fyrir les-
endur þáttarins, svolítið hikandi
vegna þess að ég býst við að sumir
séu hræddir við myglubragð af
því. En sú hræðsla er óþörf.
Ýmsir sem þetta lesa munu
kannast við Max Lange sem nafn
á afar tvíeggjuðu afbrigði í tveggja
riddara vörn. Maðurinn sem þetta
afbrigði ér kennt við: Max Lange
(1830-1899) var Þjóðverji og dokt-
or bæði í heimspeki og lögfræði.
Hann var um skeið einn af snjöll-
ustu skákmönnum Þjóðverja og
vann sigur á fyrsta þýska skák-
þinginu (Dússeldorf 1862).
Árið 1859 tefldi hann eina bráð-
skemmtilega skák en mótleikandi
hans þar var sjálfur Adolf Anders-
sen, sá gamli skákjöfur Þjóðverja,
einn af mestu leikfléttusnillingum
allra tíma og vann fyrsta alþjóða-
mótið í heiminum, en það var
haldið í London 1851.
Anderssen — Lange
Spænskur leikur,
Birds vörn.
1. e4-e5 5. Bc4-Rf6
2. Rf3-Rc6 6. e5-d5
3. Bb5-Rd4 7. Bb3-Bg4!
4. Rxd4-exd4 8. f3-Re4!
Hótar Dh4 + , g3, Rxg3. Hvítur er
kominn í vanda og hann ekki lít-
inn, eins og sést af 9. fxg4-Dh4 +
10. Ke2-Df2+ 11. Kd3-Rc5 mát!
9. 0-0-d3!
Lokar drottningarbiskupinn inni
og hótar Bc5 + . Sóknin er djarfleg
og hér missir hvítur af góðri vörn:
Del.
10. fxg4-Bc5+ 12. hxg3-Dg5
11. Khl-Rg3 + ! 13. Hf5
abcdefah
Eina leiðin til þess að koma í veg
fyrir Dh6 mát. En hvað gerir
svartur nú?
13. ... h5!!
Drottningunni var leikið til g5 til
þess að hindra hvíta peðið. Nú er
ekki hægt að leika því áfram og
ekki nema ein leið til að koma í
veg fyrir mát (Hxg5, hxg4 mát
væru lagleg endalok):
14. gxh5-Dxf5 16. gxh5-De4!
15. g4-Hxh5 +
Hótar Dh4 mát. Við því er Kh2
engin vörn, g-peðið.er Ieppur og
því er ekki nema um eitt að ræða:
17. Df3-Dh4 +!
18. Dh3
Nú boðaði svartur mát í fjórða leik
og vona ég að lesendur ráði fram
úr þeirri þraut.
Og þá er rétt að líta á miklu
yngri skák með þeirri frægu byrj-
un sem kennd er við Max Lange.
Hún er tefld árið 1940 og sá Kazic
er stjórnar hvíta liðinu kynni að
vera hinn sami og sá maður sem
nú er kunnur sem stjórnarmaður í
FIDE og frambjóðandi til forseta-
kjörs þar.
Kazic — Vukovic
1. e4-e5
2. Rf3-Rc6
3. Bc4-Rf6
Þetta er kallað tveggja riddara
tafl. Nú á hvítur kost á 4. Rg5 sem
svartur verður að svara með d5.
Ekki kemur mönnum saman um
hvort það sé betri eða lakari leið
en sú sem hvítur velur hér.
4. d4-exd4
5. 0-0-Bc5
Við þennan leik svarts rennur tafl-
ið yfir á þá braut sem kennd er við
Max Lange og er eitt af flóknustu
byrjunarkerfum sem kunn eru,
enda hefur lokadómur ekki verið
felldur um hana enn.
6. e5-d5 8. Hel +-Kf8
7. exf6-dxc4
Venjulega leika menn hér Be6.
9. Bg5-gxf6
9. Dd7-Bh6! 10. gxh-Dd2! væri á-
hrifaríkur endir!
10. Bh6 + -Kg8 12. Re4-b6?
11. Rc3-Bg4
Svartur virðist engan grun hafa
um þá hættu sem yfir honum vof-
ir, hér eða í næsta leik áður þurfti
hann að leika Bf8, það býður
hættunni heim að hafa kónginn
svona aðþrengdan og varnarlaus-
an.
13. c3-Re5?
Gefur færi á glæsilegum lokum.
14. Rxe5!-Bxdl
15. Rd7!-Be7
16. Rexf6 + !-Bxf6
17. He8 + !-Dxe8
18. Rxf6 mát!
22 HELGARPOSTURINN