Helgarpósturinn - 02.02.1984, Side 15

Gunnar Huseby í Helgarpóstsviðtali
væri þetta gott, ánægjulegt, þægilegt og
meinlaust. Þannig var enginn vandi að rétt-
læta þennan lifnað."
Eyða í lífinu
— Hvað var orðið um ofurmennið Gunn-
ar Huseby?
„Hann var alltaf fyrir hendi. Ég var ákaf-
lega stoltur yfir því sem ég var búinn að gera
og staðráðinn í því að gera betur. En kannski
vantaði mig takmark á þessum árum. Ég
hafði náð því sem ég hafði sett mér sem tán-
ingur, að verða heimsfrægur. Að því loknu
myndaðist einhver eyða í lífinu . . .“
— Sem þú fylltir með vinum og víni. ..?
„Það var þó bara tímabundið. Eg svallaði
á vissum tímum, tók slíkar rispur í nokkra
mánuði, en steinhætti síðan í sirka hálft ár
og þá æfði ekki nokkur maður eins stíft né
var jafn reglusamur og ég. Já, þetta er hlægi-
legt. Og þetta hef ég reyndar aldrei getað
skilið. Þvílíkar mótsagnir í einjum manni
þykja mér sjálfum vera ótrúlegar.En svona
var(þetta nú samt.“
— Arið 1948, sem var ólympíuár, átti'
Gunnar við mjög langa svallrispu að stríða.
Hann var fyrir margt löngu orðinn drykkju-
sjúkur þótt hann viðurkenndi það ekki fyrir
sjálfum sér þá, fannst raunar lítið athugavert
við það að hann væri fallinn í ræsið um sum-
arið og drykkjan ágerðist enn meira þegar
líða tók á haustmánuði. Hann var bara að
lækna bölvað þunglyndið!
„Einhvern daginn þetta haust lá ég sem
oftar uppi á Arnarhóli við styttu Ingólfs. Þar
hittu mig nokkrir íþróttafélagar úr KR. Þeir
sögðust ætla að ég væri búinn að fá nóg af
þessum auma lifnaði mínum og spurðu mig
jafnframt hvort ég vildi ekki fremur sýna
hvað í mér byggi. Þeir sögðust ætla að taka
sér fyrir hendur ferðalag um þveran og endi-
langan Noreg á næsta sumri og keppa á
nokkrum mótum þar. Þeir buðu mér með.
Ég gaf nú lítið út á þetta tal þeirra, en sagðist
samt ætla að hugsa málið.
Geggjaður árangur
Og mætti á mína fyrstu æfingu í langan
tíma nokkrum vikum seinna. Eins og jafnan
áður þegar ég tók mér hvíld frá svallinu,
æfði ég sem vitlaus væri. Það komst ekkert
að nema íþróttir allt fram á næsta sumar að
við félagarnir héldum í reisuna til Noregs.
Við kepptum fyrst í Osló. Árangurinn var
símaður samdægurs heim til íslands. Þar var
sagt að við hefðum staðið okkur allir með á-
gætum, en þó einkanlega ég, því ég hafði
sett nýtt Islandsmet í kúluvarpi, reyndar
bætt það um rúma tuttugu sentimetra. Þetta
var þá maðurinn sem hafði verið skrifaður
og skírður aumingi af einu blaði nokkrum
mánuðum áður.
Við kepptum síðan víðsvegar um Noreg
og það þarf ekki að orðlengja það að félagar
mínir höfðu ekki við að senda heim sím-
skeyti þar sem sagt var að ég hefði bætt ís-
landsmetið í kúlu.
Ég veit ekki hversvegna, en ég var í ákaf-
Iega góðu formi þarna í Noregi. Ég setti
meira að segja met í sleggjukasti á einu mót'-
inu, þó svo ég hefði aldrei áður kastað þeirh
hlut í keppni. Síðast komum við við í Stav-
angri á þessu ferðalagi okkar og þar setti ég
punktinn yfir i-ið með því að kasta fyrstur ís-'
lendinga yfir sextán metra. Og gott betur,
kastið mældist 16.41 sem þótti alveg geggj-
aður árangur."
— Varstu kannski kominn á þá skoðun að
víndrykkjan hefði gert þér gott eftir allt
saman?
„Nei, slíkar ranghugmyndir náði ég aldrei
að gera mér. Ég fann það enda vel að alkó-
hólið hafði dregið úr mér mikinn mátt. Eftir
að hverri svallrispu lauk, þurfti ég æ lengri
tíma til að komast í samt lag aftur eftir því
sem tímar liðu fram. Ég var líka farinn að
gera mér fulla grein fyrir því að vínið var
eyðileggjandi, en ég var samt ekki á því að
hætta drykkjunni algjörlega. Eg stóð nefni-
lega lengi í þeirri trú að ég gæti minnkað
drykkjuna hægt og sígandi og orðið á endan-
um nokkurskonar hófdrykkjumaður. Algjör
þurrkví var mér hinsvegar þvert um geð. Ég
þorði ekki að hugsa þá hugsun til enda, ekki
enn sem komið var.“
Gremja
Eins og að framan getur varð Gunnar
Evrópumeistari í kúluvarpi í annað sinn árið
1950. Mótið fór fram i Brússel og þar náði
garpurinn sínu lengsta kasti á ævinni, 16.74.
Þetta var síðasta kast hans í keppninni og
merkilegt fyrir þær sakir sem Gunnar lýsir:
„Þótt ótrúlegt megi virðast var þetta al-
gjörlega misheppnað kast. Ég var ekki nema
rétt sæmilega upplagður þegar ég gekk í
hringinn og bjóst til að taka snúninginn. Ekki
bætti úr skák að hann misheppnaðist nær al-
veg, en ég lét samt kúluna vaða.
Eg hef aldrei orðið eins undrandi á ævinni
og þegar ég leit upp á stigatöfluna. Þegar ég
hafði svo spurt mann í grennd við mig hvort
talan gæti staðist og hann svarað játandi, var
gremja það fyrsta sem skaust upp í kollinn á
mér. Ég hugsaði nefnilega sem svo hvað
kastið hefði getað orðið langt ef það hefði
ekki misheppnast hjá mér!“
En aftur í alkóhólið, eða öllu heldur burt
frá þvi. Gunnar var nefnilega einn af stofnfé-
lögum AA-samtakanna á Islandi undir lok
sjötta áratugarins. Næsti áratugur fer í það
að reyna að hætta drykkjunni, en það geng-
ur misvel.
„Helsti ókosturinn við mig sem drykkju-
mann var hvað ég þurfti rosalegt magn til að
ná áhrifum. Og það var enginn smáslatti sem
ég þambaði þegar sá gállinn var á mér. Þessi
háttur sem ég hafði á sullinu varð oftar en
ekki til þess að ég var borinn nær dauða en
lífi á sjúkrabörum inn á næsta spítala, hlut-
föllin í æðunum voru þá orðin ískyggileg
vegna þess vínmagns sem blóðið hafði að
vinna úr.“
Nýr keppnismaður
Svo hætti hann loksins.
„Upp úr 1970 var ég staddur sem oftar inni
á deild tíu á Kleppi, gjörsamlega útkeyrður
eftir næstum árs þamb. Rétt eins og í þúsund
önnur skipti var ég staðráðinn í að hætta. Og
það hefur sennilega komið sjálfum mér mest
á óvart að einmitt í þetta skipti tókst það.
Ástæðan felst líklega í því að ég tók upp
reglulegra líferni. Sem einstæðingi varmér
boðið að koma inn á Klepp hvert eftirmið-
degi á sunnudögum, borða þar og spjalla. Ég
þáði þetta og stundaði næsta árið, auk þess
sem ég tók upp á því að heimsækja há-
aldraða móður mína þá á kvöldin, en hún
var þá vistmaður á elliheimilinu Sólvangi í
Hafnarfirði. Hun hvatti mig til dáða eins og
hennar var von og vísa. Reynsla mín af
íþróttum hafði líka kennt mér að takast á við
vanda, beita mig sjálfsaga og vinna að settu
marki. Ég var orðinn keppnismaður að nýju
og nú var það brennivínið sem átti að sigrast
á í stað metrafjölda eins og jafnan áður.“
— Sem alkóhólisti hlýturðu að hafa
myndað þér skoðun á þeim sjúkdómi sem of-
drykkja er. Hver er hann?
„Á meðan ég var að berjast við það að
hætta gerði ég mér grein fyrir því að þetta
er fyrst og fremst andlegur sjúkdómur.
Drykkjusýki er truflun á geðsmunum. Þetta
er sýki sem á uppruna sinn í hugsuninni,
verður að hugmyndaflækju sem að lokum
leiðir til rangrar lífsmyndar. Ég kalla þetta
hugsvik.
Eg reyndi að hætta í tuttugu og sjö ár af
þeim þrjátíu og þremur sem ég drakk. Ég
reyndi allar leiðir; þá trúarlegu, læknislegu,
miðla, að loka mig inni, allar stofnanir.
Sjálfsaginn og sjálfstrúin var það helsta og
besta sem mér reyndist í þessari þraut, rétt
eins og í íþróttunum forðum daga.“
Rógburður og lygi
— Hefur frægðin, hvort heldur er vegna
drykkju eða íþrótta, farið illa með þig?
„Eitt er víst að orðrómurinn um mig hefur
verið misjafn. Og auðvitað hefur það sært
mig þegar það hefur verið á verri veginn. Illt
og óvandað umtal hefur oft kvalið mig, enda
finnst mér ekkert vera jafn ömurlegt og að
heyra rógburð og lygi um sjálfan mig með
aukinheldur vitlausu mati á þeim vanda sem
ég hef átt við að stríða í lífinu.
En ég mátti svo sem búast við þessu. Þegar
táningur setur sér heimsfrægð að takmarki
í lífinu og nær henni fyrr en varir, er ekki
nema von að eitthvað klikki. Þetta er óheil-
brigt lífsmat, sjúklegt eins og ég tíundaði áð-
an. Og þá er ekki nema eðlilegt að verða fyr-
ir gagnrýni, jafnt slæmri sem góðri. Ein-
hverju sinni las ég lífsspeki um þetta efni og
hún má heita mitt faðirvor með meiru. Hún
er svona: Gerðu það sem þú veist með sjálf-
um þér að er rétt því þú verður gagnrýndur
hvað sem þú gerir. Þú verður gagnrýndur
hvort sem þú gerir eitthvað eða lætur það ó-
gert.“
— Eins og við æfingar forðum daga, hef-
urðu jafnan verið einn í lífinu Gunnar. Þú
hefur mestan hluta ævinnar búið einsamall.
Þráirðu ekkert félagsskap?
„Ég hef nú aldrei fundið neitt sérstaklega
mikið fyrir einmariakennd, enda fyrir langt
löngu farinn að venjast einsetunni. Ég hugsa
að ég sé orðinn of gamall fyrir róttækar
breytingar á þeim lifnaði.
En ég geri mér líka fulla grein fyrir því að
það fær enginn það út úr lífinu sem hann vill
fá, hvernig svo sem hann reynir. Menn
verða að sætta sig við það hvernig lífið varð
og hvernig það er, nema þeir vilji gráta öil
mistökin allt þar til yfir lýkur. Mér finnst ekki
taka því.“