Helgarpósturinn - 27.06.1985, Blaðsíða 18

SKAK
eftir Guðmund Arnlaugsson
Síðasti afleikurinn
Það var Tartakower, sá mikli
meistari þverstæðunnar og einn
orðheppnasti maður sem skrifað
hefur um skák, sem sagði: ,,Sá
vinnur leik sem leikur næstsíðasta
afleiknum."
Ævi Tartakowers sjálfs var keðja
af þverstæðum og væri gaman að
rekja hana við tækifæri, en hér er
ekki rúm til þess.
En það er kostulegt hve þetta
hljómar miklu spaklegar heldur
en ef einfaldlega væri sagt: „Sá
tapar sem síðast leikur af sér.“
Tartakower var líka skáld og af-
leikirnir urðu að persónum í
penna hans: „Afleikurinn er alls
staðar nálægur, hann bíður eftir
því að komast að og verða að
veruleika á skákborðinu."
Já, afleikirnir eru alls staðar ná-
lægir, það þekkjum við víst öll,
sem einhvern tíma höfum teflt.
En afleikirnir eru misslæmir,
maður getur leikið lítiliega af sér,
þannig að staðan versni, maður
getur líka leikið af sér peði — og
gerir það oft — maður getur líka
leikið af sér manni, jafnvel sjálfri
drottningunni. Maður getur jafn-
vel leikið af sér skákinni í einum
leik.
„Enginn hefur unnið skák á því
að gefast upp,“ skrifaði Tartakower
líka einhvern tíma — líklega er
ekki til meiri afleikur en sá að gef-
ast uppjiegar maður á vinning á
hendi. Otrúlegt að slíkt gerist, en
þó hefur það komið fyrir og er
ekkert einsdæmi, slíkt hefur hent
jafnvel valinkunna taflmeistara.
Elsta og þekktasta dæmið um
þetta er það sem hér er sýnt á
myndinni. Það er Georg Marco
sem hefur svart gegn von Popiel á
skákmóti í Monte Carlo 1902.
Marco var einn helsti fulltrúi Vín-
arskólans, snjall skákmeistari en
þó kunnari sem ritstjóri Wiener
Schachzeitung, eins besta skák-
tímarits sem þá var gefið út. Hér
er hann kominn í klípu, biskupinn
er í lífsháska og sé honum leikið
frá, fellur hrókurinn. Marco kunni
sína kurteisi, hann vildi ekki halda
áfram að tefla með manni undir
og lagði niður vopnin.
En honum sást yfir lítinn leik:
Bgl með máthótun á h2. Hefði
hann séð þann leik, hefði hvítur
sennilega gefist upp, því hann
sleppur ekki með minna en að láta
frúna fyrir hrók og biskup.
Þetta er einfalt — þegar maður
hefur komið auga á þaö, en næsta
dæmi er talsvert flóknara.
Það er þýski taflmeistarinn Carl
Ahues sem hefur hvítt gegn Hans
Múller frá Vínarborg, skákin var
tefld í Berlín 1920.
Ahues hefur teflt glæsilega og
fórnað á báða bóga. Hann er nú
hrók undir, en hótar máti. Taki
svartur drottninguna, mátar hvít-
ur í 2. leik (1. -gf6 2. Hg3+ Kh8 3.
Bxf6 mát). Andspænis þessu ofur-
veldi ógnana gafst svartur upp.
En hann átti góða vörn: 1. •
Dg4, sém valdar g7. Við 2. hg4 á
hann gf6 og hefur þá hrók yfir og
auðunnið tafl.
Þriðja dæmið er úr fjöltefli í New
York 1924. Carlos Torre — ekki
stórmeistarinn frá Filipseyjum —
var frá Mexikó. Hann kom fram á
árunum milli styrjalda, djarfur
sóknarskákmaður sem vann
margan góðan sigur, en hvarf svo
aftur vestur um haf og hefur ekki
teflt á skákmótum síðan. Manni
sýnist af stöðunni að hér hafi verið
teflt Max Lange afbrigðið. Hvítur á
öfluga frelsingja, en ógnanir
svarts eru þó ískyggilegri: Hcl og
síðan dlD+.
Torre fann ekkert svar við þessu
og gafst upp. En einhver annar sá
1. Hd6. Þá er hægt að svan 1. -
Hcl+ með Kxd2, en við 1. -
Hxd6 á hvítur 2. g8D+. Kd7 3.
Df7+ Kc6 4. De8+ Kb6 5. De3
Kc6 6. Dxc5+ Kxc5 7. f7 og
vinnur.
Síðasta dæmið er frá skákmóti í
Mar del Plata 1956. Argentínski
meistarinn Sanguineti hefur hvítt
gegn Najdorf.
Najdorf lék 1. Kd8 og Sanguin-
eti gafst upp, hann fann enga vörn
gegn 2. De7 mát.
Báðum sást yfir 1. - Hxg4. Þá
kemst kóngurinn á f5 og svartur
ætti að vinna með frels .'gjana
sína þrjá. En hann var se. íilega
búinn að missa móðinn, búmn að
berjast við ofurefli lengi.
Hér var það Najdorf sem lék
næstsíðasta afleiknum og vann.l.
Kd8 var afleikur, eftir hann er ekki
lengur hægt að svara Hxg6 með
Dc8+. Najdorf gat leikið 1. Dg8+
og unnið biskupinn: 1. - Bf7 2.
Dc8+ Ke7 3. Dd8+ Kd6 4. Dd6
mát!
VEÐRIÐ SPILAÞRAUT
Norðaustanáttin ræður ríkj- S Á-6 H K-D-10-2
um um land allt um helgina; T Á-D-10-2
léttir til sunnanlands, en á L K-D-8
Norðurlandi verður skýjað og smáskúrir. Veður fer kólnandi. S K-3
H Á-6-5-4 T K-7-4-3 L Á-9-2 Vestur spilar sex grönd. Norður lætur spaðagosann. Lausn á bls. 12
LAUSN A KROSSGÁTU
• F • ■ F m • • 5 8 ■ * £ • • » •
V R 5 l< fí F fí T • K fí R £ N - 5 K o
Æ R N fí R * 6 ’fí R ‘l K 1 5 7) fí L U R
'r 5 B T /V / N G U R. • E T 1 V • fí / fí S r
N R 5 /. fí 2> • fí m fí G l K K u R. • L U K T
• Æ f • F\ V / L F) R fí m 0 R. • o L fí F /
6 fí R fí / • fí T fí L L ■ /< fí L F fí) 3 fí L r
3 s. R / R * 'fí R. fí • ’fí T fí l< • £ U 5 • N O r
7 S • E 'fí U • H R fí T - B i K / fí > K u
V 7 R • F L 7 S fí R. • R Æ r U R • fí L. L fí R
• S m 'fí B '/ L N U m ■ 5 7 N u • T> Ö D /
• m b fí N fí > 1 5 m fí R • K fí N fí X> fí 5 / N
H 'fí L /< fí - 'l> t) /9 u 5 fí • N fí S fí 6 fí R N
: :

W V I l \w^ HE 5 T' NfíFN HLjbm fíGN/R KjfíN/ V HoGG K°L$K/ t 57/?/?% /<Pi5T HRPP TlT.uKú 2/ í/ KEYKt) HFlr um tivFRF /5 7/N/ EFLD Uft
full ‘ ivomN net
Tj'oN
/5^ tTf/pr3 SfirtuR
\ xp \ 1 09 ' A r S" ’. pt FJfíLL flfVDSTT5 UTfíN 3ERG m'fíLfí /LL'-fí- GRBS/ GfiErlJfld RErm
3F>N- V/EtJ/
HEVÆ VEyFÐ
1 SfíR L/S^rfiN ooaðuK TYH/l. SE/jm mVNN/ L’rP P/ERl
rzipssw
5 'IL- 5P/K- RVfíR - FELH6! HótpFB
HfíLEFD /kóuK Yr.rfí „ RfíTrft W/eFu
UPP Ff/Tríí) GfíBBfí Ffífí/T !<onnfí HöTt : ►
fífímHL
þULR
ÆF/K' 5KY66J 5T Uir\ FORSE
5 TfíRT L'nvfí
Rt/P/
’ATT
£ KEYR FRÚli/ TÖíZN ►
/ O 77V /Há GLUF u!Z V/SSfí HENbfí
‘oSKfl ST/LUfc UPP GR/EH mET/ liTiNH 8FR6 m'ftL
llLjoTO rÆ-Rt TEYsflfí Jfírr/HL
5/< ST MJÖá Z>Ó7« F/Pfí -tö/v
BARST V/NP/ kyn- HToFN
mfíh/R
1 /fíyrvT GLEÐU rop- pnöUlR
5ÉRHL • /££>! Á T
ypKjR VERtífi FfíRlt/ HRRTT PúKH ENÚ /N6
'wkr/ ’F/Tt
Vdtvu 6tER • HOL HvfíT) £/</</ 6EF/T NfíFrV
MfíUK i \ * FL £Hq Jfí 6RoBun LfíNÚ ít
18 HELGARPÓSTURINN