Helgarpósturinn - 11.07.1985, Qupperneq 9

^MKV^ASJODUKISX-ANI*
(§7 .'3'-— tryggingarbr£f
22246
Jáhaoo JOIÍ"R>cVkjavík, onr
N,el,u,rav6Uum fc. R'=í‘0
4980-015°,
O-oirv.
CJORIR KUNNUCT: .«
verEl .*.»>»»• »■ - 'i,.ne.torn frOnlrum. >'» Lureru " °»B» ■ 3-’'
beirrar fja^ætiar l >>» 5chacholymp>ad<' it, (.vohhöxl.
.arrmihg. mfc. vl* , „ ,jíi um itgí£» og .»1» oT^npíu.lákmitmu 196Z
%B2. urn »« «* V.“°ik!m .em tefldar verB. J Ot.Y .^ . n. oovemoer
.•Eulletm* ) ,em haldiC vetíur,»»« ■ et veEf.
í Lurerh 1 “vl“. ' B Framkvæmda.joO>
1982. .etegher lWlítú_BSSlAs^: ,, t 3.000.
MetUi^ÍííL2iUi^^
Ve8r . til i-íf.j.barnak.rm
vertl
, lvtr 'S r B > •V-•
I; Zlr. tii
4. veCr. tilimi‘d.tó^‘1 E,jr.éa8..9.I.8‘ .J.ittr.
5 ' v*!r ' -U oTvefeí. U> . .kv . • ;*"■%>l.« >« '
V. r.Vr: u. ^■vr;v.rj;;;o;f8:28.i.s2.vi.>ttt.
8. veCr . tU lCnlaua.j ■
votta;
imbandi v.B bréf þetta eBa veB.etningu mí r.k, fyrir
, - . fi “ “hdangenginnar .íttaumjeitunar fyrir .étta-
regluxn ]7.ka.fl* Uga nr. 85/1936,
r nafn mltt undirritaB í viBurvi.t tveggja tflkvaddra vitundar-
Prentsmiðjuhúsnæði Skákprents að Dugguvogi 23: Fasteignaveð var tekið í húsnæðinu sem trygging fyrir lánveitingu Fram-
kvæmdasjóðs. Þegar skákin var töpuð í Sviss, og kom að skuldadögum, var Framkvæmdasjóður neyddur til að punga út fyrir
ábyrgðinni, og enn hefur húsnæði Skákprents ekki verið boðið upp.
undarvottar a> réttri dagretnL-igu,
irskr>f: og fiírra.5i út8efar.da.
Vitundar
und
eykj.vík, 'Ý hífiUu'.llA /h£s
/J
l I r- _ /*’ __
A-k<3.di< fUn^/jjT/}'/^,

nair.r.r. > /—/$.'

V: - rSstJiv-v^MS*
ViOr.»-*° Ul * _ _ r, -,r<
22246
s sep ^
S'SiWt'
iSTÍSS* «.
fyrir sig umdeilanlegt hvar Fram-
kvæmdastofnun ætti að bera nið-
ur í aðstoð af þessu tagi. „Hins
vegar má geta þess,“ sagði Halldór
Blöndal, „að Framkvæmdastofn-
un leggur stundum fram fé til
menningarmála og íþróttamála.
Um það má kannski líka deila. En
allir vita, jú, einnig að Eimskip
styður íþróttahreyfinguna með
fjárframlögum."
— Nú er Eimskip einkafyrirtæki,
en Framkvæmdastofnun ríkisfyr-
irtæki, rekið fyrir fé skattborgara.
Er enginn munur á því tvennu?
„Ég vil ekki taka þátt í umræð-
um um þessi mál. Þessi mál hafa
ekki komið inn til stjórnarinnar
eftir að ég tók þar sæti. Og svo er
þetta allt í reikningum stofnunar-
innar.“
Ekkert í reikningum
Viðmælendur Helgarpóstsins úr
stjórn Framkvæmdastofnunar og
meðal starfsmanna hennar höfðu
einmitt mjög á orði í umræðum
um þessi mál, að stofnunin væri
rekin fyrir opnum tjöldum og allt
mætti finna í reikningum hennar
árlega. Og víst er það rétt að í lög-
um um Framkvæmdastofnun seg-
ir að „árlega skuli birta skrá yfir
lánveitingar Framkvæmdastofn-
unar“. I reikningum Fram-
kvæmdastofnunar er skilmerki-
lega greint frá lánveitingum
byggðadeildar Framkvæmda-
stofnunar. Ekki er hins vegar að
finna staf um ábyrgð handa Jó-
hanni Þóri Jónssyni vegna útgáfu
alþjóðlegs tímarits, þrátt fyrir leit í
reikningum og þrátt fyrir hjálp
starfsmanna stofnunarinnar við
þá eftirgrennslan. Þegar vakin var
athygli forráðamanna stofnunar-
innar á þessu, var fátt um svör.
Guðmundur B. Ólafsson sagði þeg-
ar honum var bent á þetta atriði:
„Ja, ábyrgðin er náttúrlega ekki í
reikningum vegna þess að hún var
innleyst og málið því komið í ann-
an farveg í reikningum."
— En ekki er á málið minnst í
reikningunum fyrir 1982, þegar
ábyrgðin var veitt.
„Er ekkert að finna um það?“
spurði Guðmundur B. Ólafsson,
„það er undarlegt."
Undarlegt eða ekki, þá tala
reikningar stofnunarinnar á liðn-
um árum sínu máli í þessum efn-
um.
En til að gera langt og flókið mál
einfalt, þá tefldi Jóhann Þórir
Jónsson sig í þrot í Sviss. Á ævin-
týrinu var stórtap, sem orsakaðist
af fjölmörgum samhangandi
ástæðum. Jóhann Þórir segir
ástæðuna fyrst og síðast hafa ver-
ið þá, að viðsemjendur hans í
Sviss, framkvæmdaaðilar mótsins,
sem aftur voru baktryggðir af Luz-
ernborg, hafi ekki staðið við gerða
samninga. Allt að einu var tapið
orðið upp á 500 þúsund dollara. í
samtali við HP sagði Jóhann Þórir
Jónsson, að í undirbúningi væri
málarekstur á hendur þessum
aðilum. „Samningurinn hljóðaði
upp á það, að þeir fengju 60% af
hagnaði vegna útgáfustarfsem-
innar, mótsblaðs, sem gefið var út
að aflokinni hverri umferð. Það
segir sig sjálft að áhættuna á tapi
bera þeir sömuleiðis eðli máls
samkvæmt. Af ástæðum þessarar
málsóknar er ég í dálítið erfiðri
aðstöðu til að úttala mig um málið
í blöðum. Þetta er á viðkvæmu
stigi. Ég er hins vegar fullviss um
að ég vinn málið og að þessum
svissnesku aðilum verði gert að
greiða 300 þúsund dollara. Það
myndi hreinsa upp dæmið gagn-
vart Framkvæmdaastofnun og
gott betur. Ég minni einnig á að ég
lagði sjálfur til umtaisvert fé í þetta
dæmi. Stærstum hluta þess hef ég
sjálfsagt tapað og því verð ég ein-
faldlega að taka.“
Jóhann Þórir Jónsson sagðist
aðspurður vera Framkvæmda-
stofnun þakklátur fyrir aðstoðina
á sínum tíma. Það hefði kostað sig
svita og tár að fá fjárhagslega að-
Ibúð Jóhanns Þóris Jónssonar að Meistaravöllum 5 í Reykjavík: Veð var tekið í íbúðinni, en vegna pólitísks þrýstings var Fram-
kvæmdasjóður látinn punga út fyrir ábyrgðinni þegar skákævintýrið í Sviss hrundi.
stoð til að fara út t þetta dæmi.
„Allir voru mjög ánægðir með
þetta framtak mitt í orði og hvöttu
mig til dáða, en þegar kom að
raunverulegri aðstoð hlupu lang-
flestir í skjól. Þannig var um
bankakerfið og ríkissjóð. Á síðar-
nefnda staðnum fékk ég þau svör
frá aðila efst í virðingarstiga fram-
kvæmdavaldsins, að hann óskaði
mér alls góðs, en ríkisábyrgð gæti
ég ekki fengið sem einstaklingur.
Slíkt skapaði varasamt fordæmi.
Og með þessari neitun fékk ég
kumpánlegt klapp á öxlina.“
íbúðin lögð undir
En það var sem sé Fram-
kvæmdastofnun sem hljóp undir
bagga á síðustu stundu og til að
firra sig tjóni, ef ábyrgðin félli á
Framkvæmdasjóðinn, þá var gefið
út tryggingarbréf, sem Helgar-
pósturinn hefur fengið afrit af og
sjá má mynd af hér á síðunum. Þar
er veð tekið í íbúð Jóhanns Þóris
að Meistaravöllum hér í borg, auk
þess sem tekið er fasteignaveð í
prentsmiðjuhúsnæði Skákprents,
við Dugguvog í Reykjavík. Þessar
tryggingar þóttu fullnægjandi á
sínum tíma, enda var von flestra
að ekki þyrfti til þess að koma að
ganga þyrfti að eignunum.
En þetta krosstré brást eins og
sum önnur. Allt fór í vaskinn.
Framkvæmdasjóður varð að
punga út fyrir ábyrgðinni. Og á
þeim tæpu tveimur árum sem lið-
ið hafa frá því þá, hefur ekkert
gerst, svo markvert geti talist. En
skuld Jóhanns Þóris við Fram-
kvæmdasjóð hefur vaxið. Raunar
er það svo að Framkvæmdastofn-
un varð að umbreyta fjárhæðinni,
210 þúsund dollurum, í íslenskar
krónur, þegar ábyrgðin var inn-
leyst, þannig að stighækkun doll-
ara upp á síðkastið varð ekki til
þess að upphæðin hljóp upp. En
dráttarvextir á dráttarvexti ofan
verða heldur ekki léttvægir
fundnir og talið er að krafan í dag
sé ekki fjarri 8 milljónum íslenskra
króna. Guðmundur B. Ólafsson
vildi ekki gefa upp nákvæma tölu
í því sambandi. Skýldi sér á bakvið
bankaleyndina svokölluðu. Sagði
það nægilegt að Framkvæmda-
stofnun veitti upplýsingar um
frumlán til aðila hverju sinni.
Höggva á hnútinn
En Guðmundur sagði: „Það
verður að höggva á þennan hnút.
Það er ekki hægt að láta málið
danka öllu lengur í þessum far-
vegi.“
— Verður gengið frá trygging-
um og skuldunautur þarmeð gerð-
ur upp eins og heimild er fyrir
samkvæmt tryggingarbréfinu,
eða mun Framkvæmdasjóður
skuldbreyta og veita honum ný lán
til langs tíma, gefa þannig svig-
rúm?
„Er ekki verið að gera hið síðar-
nefnda út um allt í kerfinu? Lána-
lenging myndi í þessu tilfelli hjálpa
honum mjög til að greiða lánið.“
Guðmundur B. Olafsson sagði
ennfremur að stjórnin hefði fengið
að fylgjast með þróun málsins síð-
ustu misseri og henni væri fullljóst
um stöðuna. Helgarpósturinn hef-
ur mjög áreiðanlegar heimildir
fyrir því að enn hafi pólitískur
þrýstingur orðið til þess að ákveð-
ið var að bíða með uppboð á eign-
um Jóhanns Þóris. Sá pólitíski
þrýstingur féll í góðan jarðveg,
enda er það ósjaldan ef ekki eins-
dæmi, að lánveitingar Fram-
kvæmdastofnunar séu tryggðar
botnlaust í persónulegum eignum
lántakenda. Og enda er þetta „sér-
stakt“ mál. Persónuleg fyrir-
greiðsla er heldur ekki stunduð
alla jafna af þessari stofnun.
Stjórnarmenn og fyrirsvarsmenn
Framkvæmdastofnunar geta því
ekki að venju farið í hart með mál-
ið gegn einhverjum félagasamtök-
um eða fyrirtækjum, sem taka
höggið af einstaklingum, þegar
allt er komið í háaloft. Nú er það
ljóslifandi einstaklingur sem í hlut
á og allar hans eigur.
Kaldhæðnisleg örlög
Þróun dollarans og uppsafnaðir
dráttarvextir hafa einnig gert það
að verkum að tryggingarnar gera
hreint ekki meir en standa undir
fjárskuldbindingum Jóhanns Þór-
is. Hann á þvi mjög óhægt um vik
að sækja rétt sinn á hendur Sviss-
lendingum með málsókn. „Mál-
sókn mun kosta mig eina til eina
og hálfa milljón króna og það fé
hef ég hreint ekki handbært og
tryggingar hef ég engar til að út-
vega lán,“ sagði hann.
Og kaldrifjuð örlögin hafa
spunnið sinn vef, því nú er staðan
sú að Framkvæmdastofnun getur
sig ekki hrært í málinu vegna póli-
tísks þrýstings og samúðarsjónar-
miða og allt eins gæti hyggilegasta
leiðin fyrir stofnunina verið sú eft-
ir allt saman að lána Jóhanni Þóri
umrædda hálfa aðra milljón til
málareksturs úti í Sviss, þannig að
stofnunin hefði vonir til þess að ná
til baka fjármagni sínu fljótt og vei.
Kaldhæðnin ríður ekki við ein-
teyming: Veitt er fyrirgreiðsla sem
aldrei hefði átt að veita í upphafi.
Síðan lendir allt í hnút og til lausn-
ar málinu verður að lána enn
meira fé. Ekki ný saga hjá lána-
stofnunum.
Og eftirfarandi orð Jóhanns Þór-
is Jónssonar segja talsvert: „Þetta
er kannski eins og að ýta manni á
flot á báti sem vantar negluna í.
Það er mokfiskerí, en maður
kemst ekki að landi vegna þess að
bátinn fyllir af vatni. Þannig var
það í mínu tilfelli. Möguleikarnir
voru óþrjótandi og langt í frá
þrautreyndir, en ég var stopp;
meiri peninga vantaði."
HELGARPÓSTURINN 9