Alþýðublaðið - 13.04.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ALÞÝÐUBLABIB
kemur út á hverjum virkum degi. >
Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við t
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ;
til kl. 7 siðd. [
Skriístqfa á sama stað opin kl. ;
9»/s—lQVa árd. °g kl- 8—9 síðd- [
Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ;
j (skrifstofan). ■
| Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ;
1 mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 !
Í’ hver mm. eindálka. ;
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan :
(í sama húsi, sömu símar). ;
Landhelgisgæzlan.
Réttarprófið á „Óðni“.
IV.
Réttarpróf þau, sem haldin hafa
verið, eru ekki merkileg. Þau hafa
ekki eftir neinu Icafað, og þar hef-
ir ekki verið reynt að grafa til
neins þess, sem ekki liggur á
lausu. Og f>ó sýna þau til fulln-
ustu, að það er meira en lítið
bogið við strandgæzluna, eins og
hún er rekin, og réttlætir það þar
með framkomu H. V. í þinginu
til fullnustu, þurfi hún nokkurrar
réttlætingar við. En það var furðu
ógælið af frárensli íhaldsflokks-
ins, „Mgbl.“, að fara að gerast
mannýgt við H. V., áður en það
vissi nokkuð um það, á hvaða
rökum ummæli hans voru reist.
Ef það hefði borið gæfu til þess
að þegja og bíða átekta, hefði
blaðinu nú ekkj verið settur hring-
ur í nasir og bitill i munn. En
það var ekki að eins ógætið af
„Mgbl.“ að snúast svona við
Héðni, þó að því dytti það í hug
af barnaskap, að þarna væri eitt-
hvað, sem mætti nota við kosn-
ángarnar; það var blátt áfram
stór-furðulegt, að það skyldi voga
þetta. Það lætur alveg eins og
Héðinn haíi, af þairri illmensku,
sem að dómi „Mgbl.“ hvergi get-
ur verið til nema í Alþýðuíiokks-
mannssál, iyrstur manna talað um
landhelgisbrot íslenzkra togara og
það, að landhelgisgæzlan væri ó-
nóg; — það lætur alveg eins og
hann hafi fundið þetta upp íhald-
inu ti! svivlrðu, og enginn maður,
hvorki, fyrr né, síðar, fái í þessu
boínað.
Sannleiktirinn er pó sá, ad eng-
ir haja lweðíð eins fast og skgrt
að orði um landhelgisveið r ís-
lenzkra togara og strandg.e,zluna
einsog ihaldspingmssin, og pað í
sjálfri pinghelg nri sem „Mgbl.“
þykir H. V. hafa®heldúr %n ekki
misbrúkað. En hvað gerðu þá í-
haldsþingmennirnir, sem töluðu á
þingi um sama og Héðinn? Al-
þýðu'.daðið álasar þéim ekki fyrir
orð þeirra, helduri „Mgbl.“ fyár að
vera svo barnalegt - það er
væntanlega hógværasta orðið, sem
komist verður af með —, að
halda, að menn hafi gleymt orð-
um íhaldsþi.ngmanna, þó að þau
hafi verið' sögð fyrir þrem árum.
En {rað tekur þó út yfir, að
„Mgbl.“ skuli vera svo einíalt að
halda, að enginn hafi heyrt eða
muni það, sem einn af kunnustu
ihaldsþingmönnum sagði í þing-
ræðu fyrir ekki nema 20 dög-
um. Og svo er silkihúfan upp
af öllu saman, að „Mgbl.“ er svo
ósvífið að mæla út í almenning
með fölsuðum kvarða, þegar það
í dálkum sínum leggur kvarð-
ann á það, sem Alþýðuflokksmað-
urinn H. V. gerir, kvarða hinnar
hæstu hneykslunar, en á ekki eitt
ávítuorð um sína flokksmenn, sem
hafa haft alveg sama atferli og
Héðinn; það ber ekki kvarðann
við þá, enda myndu þeir eins og
I aðrir menn liggja flatir fyrir Báts-
endapundara „Mgbl.“
Nú skulu tekin upp orð íhalds-
þingmanna um strandgæzluna.
Á þingi 1924 flutti Pétur Otte-
sen frv. til laga um breyting á
lögum nr. 5, 18. maí 1920, um
bann gegn botnvörpuveiðum, sem
vildi herða mjög hegningar við
landhelgisbrotum. Við umræðurn-
ar segir Ágúst Flygenring:
„Skipstjórunum (þ. e. íslenzk-
um togaraskipstjórum) er trúað
fyrir dýrum skipum og dýrri út-
gerð og lagt fyrir þá að fiska vel.
Og þeir vita, að ef þeim bregzt
aflinn, verða þeir reknir tafar-
laust. Otgerðarmenn hafa rekið
skipstjóra sína fyrir það eitt að
fiska ekki. Þeir hafa meira að
segja gert það margsinnis. Vesa-
lings skipstjórarnir hafa þvi blátt
áfram svej^ið hangandi yfir höfði
sér.“ (Alþt. 1924 C 502.) Enn
fremurz„Að því munu vera mörg
dæmi, að skipstjórar hafi bein-
línis verið sviftir skipstjórn fyr-
ir að stunda ekki veiðar í land-
helgi — eða með öðrum orðum:
fyrir að fiska ekki nógu vel, af
því að þeir hafa hlífst við að
fremja lögbrot. Og það vita allir,
sem eitthvað þekkja til, að sum-
ir þeirra, sem brotlegastir eru,
haia aldrei verið teknir.“ (Sama
stað 503.)
Það er íslenzkur útgerðarmaður
og þingmaður, sem segir þetta.
Myndi „Mgbl.“ ekki telja það
„!andsvoða“, ef það yrði hljóð-
bært erlendis, að íslenzkir út-
gercarmenn kngi skipstjóra slna
til lagabrota, og að þeir játi þetta
á þingi með þessum orðum: „Að
pví munu vera m'órg dœmi, að
skipstjórar hafi óbeinlínis verið
sviftir skipstjórastöðu fgrir að
stunda ekki veiðar í landhelgi.“
En svo kemur það, sem verst |
ætti að vera og méstur „lands-
voði“, mælt á kvarða „Mgbl.“,
því sami íhaldsþingmaður barði
það blákalt fram, að ein af stofn-
unum r'.kiifms, loftíkeytastöðin,
vœri af útgerðarmönnum notuð til
að ge’a tog’i um v'sbsndiug- r um,
hvernig peir œttu að draga bust
úr nefi refsivaldsins. Flygenring
sagði: „Nú er pað vitað, að peir,
sem leiknastir eru að veiða í
landhelgi, eru pannig útbúnir, að
sáralittl hcétta er fyrir pá,. að í
pá náist.“ (Alþt. 1924. C. 509), og
enn írernur: „Og auðvitað er það,
að landhelgisbrot skipstjóra eru
ekki ókunnug útgerðarmönnum.
Það er opinber leyndardómur, að
loftskeytatæki og annað slíkt er
fyrst og fremst haft á skipunum
vegna iandhelgisveíðanna.“ (Sama
stað, 507.)
Þama er beint sagt: „Ríkisstofn-
un er í pjónustu lögbrjótanna,“ og
það væri saga til næsta bæjar,
ef satt væi’i. En varð „Mgbl.“
flökurt af „landsvoðanum“ þá?
Ekki mikið; það þagði. Við sama
tækifæri segir Pétur Ottesen:
„Ég hygg, að það séu Islend-
ingarnir, sem oftast ganga þar á
undan með þetta fagra fordæmi
(þ. e. með veiðar í landhelgi); —
útlendingarnir koma svo á eftir.
Lögbrot þeirra eru að nokhru leyti
því að kenna, að innlendu skip-
stjórarnir ganga á undan.“ (Alþt.
C. 1924, 513—514.)
Og þessum þingmanni er ekki
síður en Flygenring kunnugt um,
að loftskeytastöð ríkisins er not-
uð til að gera togurunum viðvcir-
anir, því hann segir:
( „Islendingar vita, hvað varð-
skipinu líður. Því þeir, sem loft-
skeyti hafa, fá stöðugt vrtneskju
um það frá útgerðarmönnum.
Þetta vita útlendingarnir. Þann-
ig eru íslenzku skipstjórarnir pott-
urinn og pannan í landhelgisbrot-
unum.“ (Alþt. 1924. C. 550.)
Og hann endurtekur þetta með
þessum orðum: „Þeir af islenzku
togurunum, sem langhættulegastir
eru með þetta, eru þeir, sem hafa
haft loftskeytatæki og standa í
sambandi við útgerðarmsnnina og
fá bendingar frá þeim.“ (Sama
stað, 563.)
Ekki hafði „Mgbl.“ í þá daga
neitt út á það að setja, að þessi
þingmaður segði þetta. Var út-
Iandið ekki til þá, eða var „Mgbl.“
ekki búið að finna upp „lands-
voðann“? Og þó vissu útlending-
arnir af misbrúkun loftskeytanna
að því, er Ottesen sagði. „Lands-
voðinn“, sem af Héðni stafaði, var
sá, að hann hafði látið á sér
skilja, að það væri ekki úlilokað,
að varðskipin kynnu að hlífa sér
við íslenzka togara, og vildi ékki
líða það, ef svo væri. En hefir
enginn annar gert það án þess, að
hið taugatæpa „Mgbl.“ fengi hjaht-
slátt? Sei-sei, jú! Ottesen segir
við sömu umræður, að bátur úr
Garði ha i kært 5 íogara, „og voíu
fjórir af þeim íslenzkir. Vil ég nú
spyrja hv. forsrh. að þvi, hvort
þessum kærum hafi verið sint eða
ekki.“ Forsrh. Sig. Eggerz skýr-
ir þá frá þvi, „að kærur þessar
haía verið sendar til hlutaðeig-
andi dómara.“ (Alþt. 1924. C. 501.)
Við 2. umr. málsins víkur Jak-
ob Möller að þessu máli og segir
um togararta, að hann haíi ekki
„séð þess neins staðar getið, að
þeir hafi verið sektaðir. (P. O.:
Pað er fyrir dómstólanum) Það
er pá búið að vera par alllengi.
(P. O.:
Réttargangurinn er oft seinn hér
á landi.)“
Finst „Mgbl.“ það ekki „lands-
voði“, að pingmaður kvarti und-
an pví, að pað sækist seint aö
fú íslenzka togara sektaða fyrir
landhelgisbrot, og stendur þvf
ekki stuggur af, hvað sagt kann
að verða um það í útlöndum,
nema það sé Héðinn Valdimars-
son, sem gefur það í skyn?
En það þarf ekki að seilast um
öxl til ársins 1924. Á þessu þingf
hefir einn grandvarasti þingmað-
ur Ihaldsflokksins, Halldór Stein-
sen, forseti efri deildar, þegar frv.
um laun skipherra og skipverja á
varðeimskipum rikisíns var til um-
ræðu þar í deild 26. f. m., mælt
þungum álösunarorðum til strand-
gæzlunnar; hann segir, að „full
ástæða sé til að heimta, að land-
helgisgæzlunni verði komið í
betra horf, en verið hefir, pví eins
og hún hefir verið, er ekkert und-
arlegt, pó áð fram komi óánœgju-
raddir um pað, hvernig hún er;
framkvœmd.“ Hann segir frá því,
að 20—30 togarar hafi verið óá-
reittir að veiðum í landhelgi í
norðanverðum Faxaflóa. Síðan
hafi „bœði skipin „Fylla“ og „Óð-
inn“ skroppið parna vestur tii
þess að líta eftir, en enginn sýni-
'legur árangur hefir orðið af peirri
gœzlu, pví ekkert skip hefir ver-
ið kœrt, en pað er margsannan-
legt, áð fjöldi pessara togara liafa
verið fyrir innan landhelgislínu á
pessum tíma.“ Þessi þingmaður
sagði meira í sania anda, en
„Mgbl.“ þagði, því það var ekki
„landsvoði" nema í munni Al-
þýðuflokksmanns.
Eftir ummælum þessara þing-
manna allra skyldi mega ,ætla,
að mikil brögð væru að því, ab
íslenzkir togarar stundi veiðar í
landhelgi. Það er þó blátt áfranj
afar-eftirtektarvert, hvað sjaldan
eru hafðar hendur í hári þeirra. Á
árinu 1926 taka varðskipin 4 sam-
tals 48 togcura, en par af eru eintr
2 íslenzkir. („Ægir“, XX. árg., 1.
tbl., bls. 10—11). Af þessu má
hver ráða það, sem hann vill.
En eftir er það, sem átakanleg-
ast er og vafalaust fær mikið á
háð tilfinningarnæma „Mgbl.“, að
einn píngmaður, Ágúst Flygen-
ring, sem segist hafa „viljað bera
í bœtijiáka fyrir okkar íslenzku
skipstjóra um landhelgisveiðarn-
ar“ (Alþt. 1924, C. 520) „sem eru.
svo óheppnir að verða tekntr“
(sama stað 503), telur við um-
ræðurnar 1924 xslenzka skipstjóra,,
sem brjóta fiskiveiðalöggjöfina,,
undan hegningu með þessum orð-
um: „ég vil ekki láta hegna inn-
lendum mönnum í blindni eða
umfram útlendum," (sama stað,
539), og silkihúfan upp af öllu
saman,
að þáverandi fjármálaráðheira og
núverandi forsætisráöherra, Jón
Þorlálssson, hefir við þetta tæki«
færí lýst þvi úr ráBherrastóls, að
brot íslenzkra togara séu mikln
meinlausari en erlevdra botnvöfþ-
unga.
Ráðherrann sagði: „Ég hefi ekki
heyrt það koma fram við umr„