Helgarpósturinn - 04.09.1986, Síða 30

UTANHUSSTILBRIGÐIVIÐ TJEKOV
— HP forvitnast um viðtökur nýjustu kvikmyndar Lárusar Ýmis Óskarssonar, Frosna hlébarð-
ans, sem frumsýnd var í Stokkhólmi sl. föstudag.
,,Gagnrýnendur hafa allir mikla
trú á Lárusi og ber öllum saman um
að hann hafi mikla myndrœna gáfu
og þótt þeim finnist myndin ekki
fullkomlega lukkuð vilja þeir hafa
hann áfram í sœnskum kvikmynda-
heimi." Svo fórust einum heimildar-
manni HP í Stokkhólmi orð þegar
blaðið var að forvitnast um við-
brögð og viðtökur nýjustu kvik-
myndar Lárusar Ýmis Oskarssonar,
Frosna hlébarðans (Den frusna
leoparden) sem frumsýnd var i
Stokkhólmi um síðustu helgi.
Viðtökur gagnrýnenda voru
nokkurn veginn á þessa lund: Gagn-
rýnendur síðdegisblaðanna Afton-
bladet og Expressen gáfu myndinni
3 stjörnur af 5 mögulegum en gagn-
rýnendur morgunblaðanna Dagens
Nyheter og Svenska Dag-
bladet voru ekki eins hrifnir. „Allir
setja nokkurn veginn út á það sama,
en misfruntalega. Það sem er fyrst
og fremst gagnrýnt er handrit Lars
Lundholms sem þykir of óljóst og
sundurlaust. Einn gagnrýnandinn
stingur meira að segja upp á því að
Lárus ætti að prófa að vinna með
öðrum handritshöfundi. Svo eru
menn ekki sammála um ágæti rokk-
stjörnunnar Joakim Tháströms sem
leikur annað aðalhlutverk myndar-
innar. Aftur á móti fær Dramaten-
leikarinn Peter Stormare, sem sumir
íslendingar sáu í Fröken Júlíu á
Listahátíð í vor, einróma lof fyrir
frammistöðu sína í hinu aðalhlut-
verkinu. Lárus og kvikmyndatöku-
maðurinn Göran Nilson fá verðugt
hrós fyrir myndina og öllum ber
þeim saman um myndræna gáfu
Lárusar þótt einum þeirra finnist
hann vera heltekinn af myndmál-
inu.“
Annar heimildarmaður HP sagði
að myndin væri ekki auðgleypt og
tempóið í henni langtífrá amerískt
og nokkuð um löng skot. Hið sjón-
ræna hins vegar óskaplega fallegt
og í því ákveðin spenna sem væri
dramatísk í sjálfu sér. Myndin væri í
mjög dimmum litum, bláir, blágráir
og gulir tónar mjög algengir og mik-
ið rökkur, bleyta og hráslagi. Tónlist
Leifs Þórarinssonar væri frábær og
þótt myndin hefði valdið einhverj-
um örlitlum vonbrigðum væri eng-
inn vafi á því að Lárus væri mikils
metinn kvikmyndagerðarmaður
sem löngu væri kominn í sænska
landsliðið, þótt íslenskur væri.
Og við ljúkum þessari frétt með
tilvitnun í skrif Jurgen Schildt sem
er gamall og gróinn gagnrýnandi á
Aftonbladet: „íslendingurinn Lárus
Óskarsson rakst eins og fleygur inn
í sænska kvikmyndagerð fyrir
þremur árum. í Andra Dansen sem
bar óvenjulegum hæfileikum vitni
tók hann draumsýnina hiklaust
fram yfir eftiröpunina. Ljóðið fram
yfir veruleikann, flóttann og flugið
fram yfir þunglamalega og hefð-
bundna frásögn. Þá fundum við loks
eftir langa mæðu að innlendir töfrar
sem við urðum fyrir höfðu öðlast
mál.
Varir hrifningin enn?
Að vissu leyti. Það er ekki bara í
bandarískum vegamyndum (road-
movie) heldur líka í myndum Ósk-
arssonar sem við sveimum yfir and-
lega og landfræðilega eyðisanda.
Allir þessir afkimar og villur. Og svo
langt á milli ljósgeislanna. En þær
vegalengdir milli fundanna. Setn-
ingar sem fljúga út í tómið.
Niðurstaðan verður einhvers kon-
ar nútíma utanhússtilbrigði við
Tjékov. Þó er kannski nærtækara að
finna skyldleika við myndir Wim
Wenders og leikrit Sam Shepard á
meðan orðin leita út í tómið og
veiðibjöllurnar garga."
Mrún.
KVIKMYNDIR
eftir Margréti Rún Guðmundsdóttur og Ólaf Angantýsson
Velmyndaður
Hálendingur
Tónabíó: Highlander (Hálendingurinn).
★★
Bandartsk. Árgerð 1986.
Framleiðendur: Peter S. Davis/William N.
Panzer.
Leikstjórn: Russel Mulcahy.
Handrit: Gregory Widen/Peter Bell-
wood/Larry Ferguson.
Tónlist: Queen/Michael Kamen.
Aðalhlutverk: Christopher Lambert, Sean
Connery, Roxanne Hart, Clancy Brown,
Beatie Edney o.fl.
Hið kynngimagnaða myndmál Hálend-
ingsins ber það Ijóslega með sér, að mynd-
inni er leikstýrt af manni, sem hlaut skólun
í auglýsingabransanum og við gerð popp-
myndbanda fyrir ekki ómerkilegri tónlistar-
menn en Billy Joel, Elton John og svo að
sjálfsögðu hljómsveitina Queen. Það var
reyndar téður Russel Mulcahy, sem gerði hið
margfræga myndband við „Bohemian
Rapsody" þeirra Queen-manna, er á sínum
tíma olli þáttaskilum í gerð slíkra auglýsinga-
mynda. Það var því enganveginn hending
ein, sem réði því að Queen skyldi valin til að
tónsetja þessa nýju myndsmíð Mulcahys.
Christopher Lambert (Greystoke Tarzan,
Subway) leikur af sinni alkunnu snilld skoska
16. aldar Hálendinginn Conner MacLeod.
Einhverju sinni sem oftar hefur hann ásamt
ættmönnum lagt leið sína upp á skosku heið-
arnar til að lemja á Frazerættinni. Þegar leik-
urinn stendur sem hæst kemur Kurgan
(Clancy Brown) til sögunnar og leggur hann
í gegn með sverði. Ættmenn MacLeods telja
hann að vonum dauðan, en sjálfum sér til
mikillar undrunar og ættflokknum að sama
skapi til mikillar hrellingar rís hann von
bráðar upp aftur og kennir sér einskis mein.
Hann er að sjálfsögðu gerður útlægur á
stundinni, sakaður um galdra. Um síðir
kynnist hann Ramirez (Sean Connery), sem
leiðir hann í allan sannleika um eðli þessa fá-
gæta eiginleika. Hann er næsta ódauðlegur
og einn úr hópi fárra útvaldra, sem ætlað er
að berjast innbyrðis, þangað til aðeins einn
stendur eftir, og mun honum í tímans rás
hlotnast að launum viska sú og kraftur, er
nægir til að ráða örlögum alls mannkyns.. .
til góðs eða ills.
I ljós kemur að nefndur Kurgan er búinn
sömu eiginleikum og MacLeod, og hefur
þeim oftar en einu sinni lent saman. Þó hafa
örlögin hagað því svo til að um síðir standa
þeir tveir einir eftir.. . í nútímanum, nánar
tiltekið í nafla alheimsins: the Big Apple...
öðru nafni New York.
Þó svo að kvikmyndin sé ljómandi vel leik-
in og á köflum hreint bráðskemmtileg, þá er
myndmál hennar oft á tíðum svo öfgakennt,
að til stórra vandræða horfir. Nefndur Russel
Mulcahy virðist m.ö.o. svo læstur í hefðir þær
og venjur er auglýsingaiðnaðurinn hefur
þróað með sér gegnum tíðina hvað mynd-
málið varðar, að það hefur háð honum tölu-
vert eftir að hann sneri sér alfarið að gerð
kvikmynda af fullri lengd. Sú ofuráhersla,
sem hann leggur á myndræn stílbrögð sín
gerir það að verkum að myndin verður fyrst
og fremst einstök augnabliksupplifun...
ægifögur eins og hálftíma sápuauglýsing,
sem ósköp lítið skilur eftir fyrir áhorfandann
að velta vöngum að lokinni sýningu.
O.A.
Mögnuð
myndbygging
Bíóhúsið: Myrkrahöfðinginn (Legend).
★★★
Bandarísk. Árgerð 1986.
Framleiðandi: Arnon Milchan.
Leikstjóri: Ridley Scott.
Handrit: William Hjortsberg.
Stjórn kvikmyndatöku: Alex Thomson.
Tónlist: Jerry Goldsmith.
Sérstök förðun: Rob Bottin.
Aðalhlutverk: Tom Cruise, Mia Sara, Tim
Curry o.fl.
Ævintýri, átök góðs og ills. Myrkrahöfð-
inginn sjálfur og púkar hans hrifsa völdin en
hinn hjartahreini skógardrengur Jack, hin
ævintýragjarna og ægifagra prinsessa Lili og
álfar skógarins snúa vopnin úr höndum
andskotans og tekst að bjarga heiminum á
elleftu stundu frá eilífu myrkri. Endar vel
eins og öll ævintýri. Leikur er allur hinn
ágætasti, Tim Curry, stjarnan úr Rocky
Horror Picture Show, auðvitað í hlutverki
djöfulsins. Og það er gaman að kynnast
svona kjarkaðri prinsessu, blessuð sé
kvennahreyfingin, fyrir áhrif hennar hefur
pissudúkkum fækkað á hvíta tjaldinu.
Það sem kom mér mest á óvart við þessa
kvikmynd er hvað sviðsmyndin, kvikmynda-
taka ásamt lýsingu, er allt frábærlega vel
unnið. Hver myndrammi er eins og listaverk.
Leikstjóri myndarinnar, Ridley Scott, (The
Alien, The Guardians) á bróður í bransanum,
Tom Scott sem gerði hina skemmtilegu
mynd Hunger með David Bowie og Cathar-
ine Denevieau í aðalhlutverkum, vampíru-
mynd þar sem fyrrnefndir þættir eru líka
snilldarlega vel gerðir, þótt mynduppbygg-
ingin í þeirri mynd væri stundum svolítið til-
gerðarleg. En bræðurnir eru metnaðarfullir
á þessu sviði og leita fanga í fjársjóðum sem
finna má í mörgum gömlum kvikmyndum,
klisjum eins og draugalegum háaloftum,
ógnvekjandi kjöllurum, skelfilegum köstul-
um, og low-key-stíll (skörp skil ljóss og
skugga) og high-key-stíll (mjög mikil lýsing)
notaður til að undirstrika leyndardóma og
ýta undir spennu annars vegar og vanda-
málaleysi og öryggi hins vegar. Nokkuð sem
skortir svolítið í myndum af yngri gerð, þar
sem náttúruleg flatneskjan er allt of áber-
andi. Samt eru þeir bræður engin sjení, þeir
hafa hins vegar næmt auga fyrir myndupp-
byggingu, kunna til verka og starfa með af-
bragðskvikmyndatöku- og tæknimönnum.
Söguþráður þessarar kvikmyndar er
skemmtilegur og ekki ýkja frumlegur. Samt
get ég ekki sagt að ég hafi séð þessa mynd
áður, en eitthvað í líkingu við hana. Og efni
hennar höfðar fyrst og fremst til hálfvaxinna
unglinga. Nema hið sjónræna. . .
Mrún
Mjúkir og
mannlegir
strákar
Regnboginn: í kapp við tímann (Racing
with the Moon) ★★
Bandarísk, árgerð 1984.
Framleiðendur: Alain Bernheim og John
Kohn.
Leikstjórn: Richard Benjamin.
Handrit: Steven Kloves.
Aðalhlutverk: Sean Penn, Elisabeth
McGovern, Nicholas Cage o.fl.
Þeir sem þessa mynd gerðu kunna vel til
verka, svo mikið er víst. Kvikmyndatakan er
traust, hljóðið frábært og allt það. Sean Penn
er líka hrikalega góður leikari og lætur jafn
vel að túlka harðsvíraðan töffara og 17 ára
unglingsstrák með fínlegar tilfinningar. Hin-
ir leikararnir eru reyndar góðir líka. En efni-
viðurinn er þreyttur og ofnotaður, bæði í
bandarískum og evrópskum kvikmyndum:
síðustu dagar unglingsstráka heima áður en
þeir fara á vígvöllinn, í þessu tilviki í síðari
heimsstyrjöldinni. Þótt þessi mynd sé einkar
fínleg og næm úttekt á tilfinningalífi strák-
anna og mismunandi viðbrögðum þeirra
þessa síðustu daga — fínleg og næm túlkun
skrifast einkum á Sean Penn — þá er mér ill-
mögulegt að skilja hvers vegna þessar kring-
umstæður og þetta tímabil varð fyrir valinu.
Jú, tilgangurinn er að geta sýnt sterkari við-
brögð hjá strákunum og nánasta umhverfi
þeirra, en miðað við hvað þeir eru í raun
sallarólegir hefðu allt aðrar kringumstæður
ekki spillt fyrir og myndin jafnvel orðið
meira spennandi fyrir bragðið.
Bandaríkjamenn hafa frá uppreisn 68-
kynslóðarinnar sífellt verið að „selja" ein-
hverja þjóðfélagsgagnrýni í kvikmyndum
sínum. Það hafa evrópskir kvikmyndagerð-
armenn raunar líka gert en þó ekki með
sömu sölulyktinni og af meiri hörku. Og í
þessari mynd er „söluvaran" mýkri og
manneskjulegri mynd af körlum og vanda-
málum þeirra, svona í stíl karlabókmennt-
anna. Það er vel og ágæt tilbreyting þegar of-
beldissinnuð, hrá karlmennska er í algleym-
ingi.
Mrún.
Fúnir
innviðir
Laugarásbíó: Skuldafen (The Money Pit). ★
Bandarísk, árgerð 1986.
Framkvœmdastjórar: Steven Spielberg og
David Giler.
Framleiðendur: Frank Marshall og Art
Levinson.
Leikstjórn: Richard Benjamin.
Handrit: David Giler.
Kvikmyndataka: Gordon Willis.
Aðalhlutverk: Tom Hanks, Shelley Long,
Alexander Goudunov o.fl.
Peningamaskínan Steven Spielberg má
fara að vara sig að setja ekki nafn sitt við
hvaða kvikmynd sem er. Jú, jú mikil ósköp
það er voða skemmtilegt að horfa á hús
hrynja útvortis og innvortis í spað en það er
ekki nóg þegar flest annað er lítilvægt.
Söguþráðurinn er ósköp þunnur. Kærustu-
par kaupir sér gamalt og virðulegt hús fyrir
slikk þegar fyrrverandi eiginmaður konunn-
ar kemur aftur til New York og vill fá íbúðina
sem hann hafði lánað parinu. Nýja húsið á að
vera milljón dollara virði en reynist mein-
gallað. Og þá verður að kalla á iðnaðarmenn
og þeir eru ekki ódýrir. Fyrrverandi eigin-
maðurinn reynir að fá konuna til sín aftur og
beitir bellibrögðum og tekst að skilja kær-
ustuparið að en um síðir viðurkennir hann
tvöfeldni sína og allt fellur í ljúfa löð. Afar
bandarísk úttekt á vanda húsbyggjenda sem
mun vera nokkuð annar en íslendinga.
Leikurinn hangir rétt í meðalmennskunni,
kvikmyndatakan ekki meira en þokkaleg.
Leikstjórinn er greinilega ekki mjög metnað-
arfullur og myndin sýnu verri en mynd hans
í kapp við tímann sem nú er sýnd í Regnbog-
anum. Hann mætti líka passa sig...
Mrún.
30 HELGARPÓSTURINN