Alþýðublaðið - 17.02.1938, Page 2

FIMTUDAGINN 17. FEBR. 1938.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
^JHEYRT OG SÉÐJ
450 enskir skáta-
foringjar heimsækja
island í snmar.
.—<Q~—— "
BadenT Powell veriw
raeðefiiieilsajansleyfir
Bláa kápan:
Fádæma aðsókn
er að óperettunni.
IRVALDUR RÖGNVALDS-
SON SKÁLD á SauÖamesi
pótti mjög ákvæðinn.
Einhverju isimni vikli hann búa
sér tii hákarlamfð, svo hann
pyrf.ti ekki eins langt aö sækja
afla lOigf aðrir. Er pá sagt. að hann
liafi shiiðað kláf og lesið yfir
honum forn fræði, fiutt hann síð-
'an fram á sjó. þar sem honum
þótti bezt henta og kveðið úm
lieið:
Sittu þar í sextén ár,
sjáðu hvorki hrafn né már,
rnirður böndum rimalár
rienni að þér þorskur grár.'
Ennfremur fylgir söguami, að
Þorvaldi hafi ekki brugðist há-
karlsafli á þessum siaö meðan á-
kvæðmn hans entist aldur.
*
Haust rnökkurt komu Eyfirðing-
ar sem oftar ab Sauðianest og
gékk folald undir hryssu, sem
þeir höfðu meðferðis. Leizt Þor-
valdii vel á folaldið og falaði af
þeiin, en eiganidinn synjaði Jtess
ákveðið," þó að Þiorvaldur byði
Jjrjú verð folaldsins.
Síðan héldu þeir til baka. Stóð
Þorvaldur þá úti og horfði á eft-
ir folaldinu og kvað fyrir munni
sér:
Fáðu fjúk folald,
þó fallega sértu litt;
farðu suður á flæðar
og fleygðu þér ofan í pytt.
Ærðist þá folaldið og hljóp í
ýmsar áttir, og gékik á þeim ærsl-
uirn þangað til það kom suður á
tíö'ggvisstaðasand. — Þar nérnu
mennimir staðar, -en folaldið
hljóp hamstoia suöur á Böggvis-
staðaflæðar og stakk sér þar á
hausinn ofao í pytt, sem siðan er
kallaður Folaldspyttur.
*
Eitt sinn bar, það við á Hólum í
Hjaltaidal að hurfu máldaga bæk-
ur og rnjög áríðandi skjöi varð-
andi stólinn og stól'sjarðirnar.
Sendi þá ráðsmaðurimi á Hól-
um norður að Saiuðanesi tii Þor-
valds tii þess að vita, hvort hann
gæti sagt til bókanna.
Sendimaður gisti að Sauðanesi
brn nóttina, en moigunimin eftir
kvað Þiorvaldur vísu fyritr sendi-
Snanni og bað hann að kveða;
hana fyrir ráðsmannijm. Vísan
er svona:
Litla ikistan löng Ojg imjó, sem
letrið geyimir,
ikarlinn svo til kver.atnna1 dreymir
þau kmna þar fram, sem sýran
streymir.
Sendimaður nam visuna og
sagði ráðsimanni.
Var nú hafin leit að nýju og
var rnú aðeins leitað í 'sýruikeröld-
um og sýru'kirnum. Fór svo að
kistillinin með málidögumun og
skjölunuim fanst í eiinu ílátinu.
*
Einu .sinni var Þorvaldur stadd-
ur í AkureyraiitkiatuP'Stað. Þá var
lítið þar umi aflaföng. Þorvald
Jangaði í brenniivm og bað kaup-
mann að hjáipa sér um á pelann.
Kaupmaöur sagði, að fjandinn
mætti eiga allt sitt brennivín. Þá
orti Þorvaldur:
Krefs-t ég þess af þér,
sem kaupmaður gaf þér, kölski
og fjandi,
í ámuna farðu óstillandi
og af henni sprettu hverju
bandi.
Heyrðust þá grunsamiegir brest-
;ir í afhýsi innar af búðinná. Varð
kaupmaður hræddur og bað Þor-
-Vaíd að ,gera bragárbót. Gerði
hann það, ag hættu þá brest-
virnir, en þó voru nokkrar gjarðir
sprungnar af ámunni. Fékk Þor-
'valdur vei útilátið á pelann.
Mótorskipið Dido
frá Haugasundi kom til Ólafs-
víkur síðastliðinn sunnudag með
saltfarm til Kaupfélags Ólafsvík-
ur og Finnboga Lárussonar kaup-
manns og til verzlana á Hellissandi.
Hafði skipið hreppt á hafi eitt hið
versta veður er skipstjóri kvaðst
hafa fengið í sjóferðum sínum.
Skemmdist skipið ofan þilja og
sjór komst í miðlestina og ónýtti
þar saltið, en saltið er óskemmt í
öðrum lestum skipsins. (F.Ú.).
BADEN POWELL
STJÓRN Bandaiags íslenzkra
skéta hefir borist bréf frá
AlþjóðabainidaLaigi skáta í Lo.ndon
þess lefnis, aö Baden Poiwiell lá-
varðúr og kona hans ásamt um
450 enskra ská'taforingja, heim-
sæki ísland næsta súrnar.
Skátaforingjamir sigla frá Li-
verpiool 8. ágúst með skipinu
„Orduna" og fcoma hingað 'til
Reykjavíkur kl. 8 iað morgni þess
11. ágiústs. Hér I Reykjavíik
stendur skipið við til hádegis
næsta dag.
Ská'tafioringjarnir verða einkum
kvenskátaforingjar, én þó verður
töluvert af rl reng jaskát afori ngjum
með.
Banidalag Islenzkra skáta raun
ásamt stjórn kveifekátainna sjá
um móttöku á þessum fjölmenna
skátahóp.
Baden Powell ketnur því að
eins með, að heilsa hanis leyfi,
ieni leftir síðustu friegnium að dæma
ér hann á góðum batavegi eftir
veikindi, er hanin fékk í ferðalaigi
um Afríku nú nýtega.
aðeins Loflur.
!i!lillllilllfiill!lil{{!!il|{l!l!l!i!!ll(ill!!ll!:iíi[!!(S(!lil!(i!l
ESSI óperetta hefir nú ver-
ið leikin 5 sinnum við
svo mikla aðsókn, að þess eru
fá dæmi í leiksögu þessa bæj-
ar. — Hins munu engin dæmi,
hvað þessum leik hefir verið
jafnvel tekið af öllum, — eng-
inn hefir neitt annað en gott að
segja um sýninguna, margir —
eldri sem yngri segjast aldrei
hafa skemmt sér eins vel í leik-
húsi hér á landi. Menn, sem
dvalið hafa lengi erlendis, og
mikið sótt fullkomin erlend leik-
hús, segja að þessari leiksýn-
ingu megi hiklaust skipa á bekk
með beztu erlendu leiksýning-
um af þessu tagi, — beri hún
þann menningarblæ, — bæði
sönglega og leiklega séð, sem
standist fyllilega evrópiskan
mælikvarða, þar sem ströng-
ustu kröfur eru gerðar til
stjórnenda, leikenda, söngs og
hljómsveitar.
Sá, sem þetta ritar, hefir séð
þennan sama leik í Kaup-
mannahöfn, og er verðugt að
geta þess, að mörg hlutverkin
njóta sín mun betur hér, eink-
um er söngurinn langtum glæsi-
legri, að ég ekki tali um hljóm-
sveitina. — Við Kaupmanna-
hafnarsýninguna voru aðeins 5
hljóðfæri til undirleiks, hér eru
þau 16, og stjórnað af afburða
listrænni nákvæmni. Frú Ásta
Norðmann á sérstaka eftirtekt
og viðurkenningu skilið, fyrir
hina bráðskemmtilegu, og vand-
lega æfðu dansa, sem setja sinn
svip á leikinn. -— Þeir bera
langt af dönsunum á Folke-
teatret, — að þeim ólöstuðum.
Frúin sýnir nú, — eins og fyr,
— að hún á heima í heimi list-
arinnar, þó að önnur sé raunin,
— eins og með fleiri, sem að
sýningu þessari standa. — Því
miður.
Það er óskiljanlegt, að önnur
eins leikkona og Sigrún Magn-
úsdóttir skuli ekki vera til
heimilis hér í höfuðstaðnum,
svo kostur sé að nota hennar
miklu leikhæfileika og kunn-
áttu.
Allir vissu áður, að Pétur
Jónsson var mikill söngvari, og
að nafn hans lýsti með miklum
ljóma, á leikhúshimni Þýzka-
lands um langt skeið. En rnörg-
um kom á óvart hans miklu
dramatisku hæfileikar sem nutu
sín bezí í síðasta þættinum. —
Mörg' atriði leiksins eru þrung-
in alvöru og dramatiskum
þrótti, þrátt fyrir alla gleðina
og gáskann, og má vera að það
sé einmitt það, sem tekur leik-
húsgesti föstum tökum. Svan-
hvít Egilsdóttir og Arnór Hall-
dórsson eru svo að segja nýlið-
ar í leiklistinni, hafa þau þó
hlotið mikla söngmenntun, og
víst er um það, að kunnugt er
ekki um aðra leikendur hér í
Reykjavík, sem hefðu leyst þessi
stóru og erfiðu hlutverk eins
vel af hendi, hvað þá betur.
Frú Elísabet Einarsdóttir
hefði átt að vera komin upp á
leiksvið fyrir iöngu. Hún hefir
bæði rödd og útlit, til að gera
leikhlutverkum góð skil.
Margir muna vafalaust eftir
Bjarna Bjarnasyni í hinum
glæsilega Karl Heinrich í Alt
Heidelberg. — Að leik hans þar
ólöstuðum, er hér um enn betri
leik að ræða hjá Bjarna, eink-
um hefir rödd hans vaxið að
fyllingu og fegurð.
Hljómsveitin á miklar þakkir
skilið fyrir þennan leik æsku,
sólskins, og sönglistar, hér í
hinu dimma skammdegi norð-
urhjarans.
Margar raddir hafa heyrst
um, að þessi sýning mundi hafa
tekið sig út í hinu nýja þjóð-
leikhúsi. Því ber heldur ekki
að neita, að vel heppnaðar leik-
David Hume: 31
Mús dauðans.
ið dóni y'óar mildaðan eða eitt-
(hvað í þá áttina.
— Viljið þér iofa mér því?
— Já, með því skilyrði þó, að
þér gefið mér einbverjar þær
upplýsingar, sem að gaigni geta
kortiið.
Ég get sagt yður ýmislegt,
li'erra minn, en ég get ekki á-
byrgst, að það komi yður aii
motum. En ef ég gæti treyst því,
■að þér gætuð femgið dóm minn
mildaðan að ailverulegu leyti, þá
gæti ég sagt yður það, sern óhjá-
kvæmilega leiddi til þess, að þér
næðuð í ,,Morðingjann.“
— Látið mig heyra þaö, Tarr-
ant!
- - Jæja, það er þá þannig:
Kvöld mokkurt kom hann út á
hæiið og var að tala við ekilinn,
en ég var frammi -á ganjginum
,og heyrði liva’ð þeir sögðu. Ekill-
inh spur'ði, hvað ætti að gera við'
v'issan, mann, ef hamn ekki borg-
•a'ði. „Morðinginn“ sag'ði: Ef hann
ekki borgar, þá skul'uð þér ná í
Stick Symons í klúbbnum, og
svo skal ég sjá um það, sem
eftir er. Meira get ég ekki sugt
yður, en ef þér getið náð í Stick
Symsons, þá er ég viss um aö
hann veit um „Morðingjan:n.“
— Hver er Stick Symons og
hvaða klúbbur >er það, sem hann
átti við.
— Ég þekki hvorki hann né
klúbbinn. Ég veit ekkert nieira
en það, sem ég er þegar búinn að
segja.
— Eruð þér nú alveg sannfærð-
ur ttm, að þér hafi'ð nú sagt mér
ailt? Þér hafið alls engu gleymt?
— Nei, ég skal láta hengjá
mig upp á það, að þetta er sann-
leikur.
— Það er ágætt. Jæja þá; þá
förum við ti.1 lögregiustöðvarinn-
ar.
Cardby eldri snéri fyrst við og
því næst héldu þessir þrir nnenn
hver á eftir öðrum í áttina til
lögreglustöðvarinnar. Hálf tíma
seinna komu þteir til lögreglu-
stöðvarinnar og fengu Tarramt til
geymslu. Á Ieiðinni þangað út
höfðu Jreir kennt Tarrant hvernig
hann ætti að útskýra handtöku
sína. Hann átti ekki að segja
frá yfirheyrslunni í veiðikofan-
um. Hann var nú orðinm sæmi-
iega tarninn ng játaði öllu. Hann
sagði ekki neitt, þegar ákæran
var iesin yfir honum.
— Ég hélt að þið væruð báð-
ir komnir veg allrar veraildar,
sagði Jackson.
— Nei, en við viltumst í runn-
unum, sagði Mick.
TÓLFTl KAFLI.
Ýmsir viðburðir.
Morne lávarður greip skjálfandi
hendi eftir koníaksflöskunni. —
Hann t'itraöi allur frá hvirfli til
ilja og koníakið gustaði á flösk-
'unnd. Það voru stórir, svartir
baugar undir augum hans, og
h'ann áttii erfitt með andardrátt-
jnn. Um leið og hann helti kon-
iakinií á glas sitt, missti hann
náður á borðið.
Hann leit á klukkuna um leið
og bann bar glaisdð að vörum
sér. Klukkan var 25 mínútur
fgengdn í 3 oig þetta var í þri'ðja
siinn, sem Morne lávarður hafði
farið á fætur. í hvert skifti, sem
hann lokaði augunum, sá hann
andiit dóttur sinnar fyrir sér, föllt
og örþjáð, og hann varð að fara
á fætur aftur og drekka, svo
að hann yr&i rólegri. En jafnvel
víndð gat ekki veitf honum hinn
þráða frdð. Hainn var alltof æst-
ur og órólegur tdl þess. Hainn sat
og starði á símann, rneðan hawn
beið og beið eftir þvi a'ð fá frétt-
ir frá Cardby. 1
Lávarðurdnn hafði sýnilega
breyzt á fáuim klukkustundum. —
Hann hafði ai.la ævi sína tilbeðið
þrent. Hið fyrsta var: auðæfi.
Hainn hafði öðlast það í mjög
ríkúm mæld. Annað var kona
hains, hún var déin. Það þriðja
var dóttirin og vitundin um það,
að hún lá inyrt í kjarrsfcógi við
afskektan veg kom honum til að
gráta hvað eftir annað. Nú var
það .aðedns eitt, sem hann barö-
ist fyrir. Áður en hann dæi, vildi
bann fá að sjá „Morðingjairm"
ganga frá fangelsiinu til gálgans.
Al.lt í ©inu hringdi siminn.
Hann flýtti sér að leggja frá
sér :glasið sitt á borðið og tók
upp heyrnartólið.
— Halló, sagði hann.
— Halló, sagði hvöss rödd. Er
það Morne lávarður, sem ég tala
við?
— Já, það er hann. Hver eruð
þér? i
— Þér hafið áður talað við
einn af mönnuim mínum, en nú
hafdð þér í fyrsta skifti þann
heiður, að tala við mig persönu-
lega. Ég er „Morðinginn."
Morne lávarður iokaði skyhdi-
lega augunum, eins og hann
hefði fengið verk í þau. Hann
tók svo fast utan um 'heyrnar-
'tóliið, að hnúarnir hvítnuðu. Hann
dró þungt andaran, en sagði ekk-
ert. Bræðin svall svo í honum.
að hann gat ekkert siagt.
— Heyrið þér til min?
— Morne lávarður barðist við
sjálfan sig, tii þess að ná jafn-
vægi.
— Já, ég heyrí, sagði hann.
— Þér mættuð gjarnan vera of-
lirlítið blíðari i máilróminum, —
sagði ,,M'orðinginn“. Ég ætla að
eins iað eyða einni inínútu af
hinum dýrmæta tíma yðar.
— Segið það, sem yður liggur
hjarta og verið svo fljótur að því
sem bægt er.
— Þér eruð semralega orðinn
sannfærður um, að ég kom ekki
með tómar hóianir.
— Mér finst það svo augljóst
mál, að ekki þurfi að ræða um
það.
— Já, ég vonaði líka, að þér
mynduð iíta skynsamlega á mál-
ið. Þér nníjío þiað lífca, að ef ég
ivem ekki ireð hótainir gagnvart
yður sjáifum. þá muin ég sjá
um að þeim verði framfyigt með
sömu nákvæmni og hinuin hötun-
unum.
— Ég efast ekki um það.
— Það er hyggilegt af yðiuir. Ef
ég nú hóta þvi að drepia yðuTi,
þá skuluö þér ekki látai yðwr
fiettá í hug, að ég óttiist þá hegnr
ingu, sem ef til vill getiur beðið
mín. Ég hefi þegar nokku'r n; >rö
á samvizkunni og í þessu landi
er maður hengdur nákvæml'ega)
eins ifyrír eitt mo!rð og fyrir 30
morð. Og mú komum yið að efn-
imu. Þér eruð ríkur maður. Ég
óiska eftir nokkrum hluita af ejgn-
tmi' yðar, eða nána'r tiltékið —
ég krefist 10 þúsuínid steriings-
punda. í þesis s'tað fáið þér að
halda lifí. Yður finnst lífið 10
þúsund sterlingspunda virði, er
ekki svo?
Mome lávarður starði á uegg-
inn stundarkorn, og hefðii
„Morðinginn" iS'éð hina hörkulegu
María Markan óperusöngkona
hefir í vetur verið ráðin til að
syngja gestahlutverk í söngleik-'
húsum i þrem borgum í Þýzka-
landi. Hefir hún meðal annars
sungið aðal kvenhlutverkið í
söngleik Verdis: „Trubaduren“,
við ágætar viðtökur. Á norrænum
fundi, sem nýlega var haldinn í
háskólanum í Berlín, var þess far-
ið á leit við Maríu Markan, að
hún syngi nokkur íslenzk lög og
var söng hennar frábærlega vel
tekið. 28. febrúar n. k. verður
María Markan einsöngvari á stór-
um hljómleikum í Berlín, og í
sumar hefir henni verið boðið að
halda hljómleika í söngsalnum í
Tivoli í Kaupmannahöfn. Dönsk
blöð hafa ritað ákaflega vinsam-
lega um söng Maríu Markan í
Kaupmannahöfn á dögunum. Með-
al annars ritar prófessor E. Abra-
hamsen á þessa leið í „National
Tidende“: „María Markan var ein-
söngvari á þessum hljómleikum og
hin fagra og' bjarta rödd her.nar
naut sín forkunnar vel, einkum í
aríunum eftir Puceini, sem hún
söng með miklum dramatiskum
krafti. Hljómleikar af þessari teg-
und eru dásamlegur ljóspu*ktur
í dagskrá sunnudagsins“. Á svip-
aða leið voru ummæli „Berlingske
Tidende" og fleiri blaða. (F.Ú.).
Blaðaummæli
tveggja landa um Anthony
Adverse. Bandaríkin: — Hvílík
hugmynd og hvílík bók. Verk,
sem tók 4 ár, og ber samt merki
innblásturs frá hinni fyrstu síðu
til þeirrar síðustu. Frásögn um
líf og dauða, um ást og hatur,
um baráttu, ástir, undirferli og
brögð, um fullkomna heims-
borgara, tungumjúkar konur,
ástarsjúkt kvenfólk af ýmsum
þjóðflokkum, morð, rán, hefnd-
ir, löng ferðalög, örvæntingar-
fullar ráðstafanir. „Th. N. Y.
World Telegram“ (eftir hinn
fræga ameríska ritdómara
Harry Flansen). — England: —
Þegar ég lauk við lestur hennar
þótti mér leitt að hún skyldi
ekki vera lengri. í fríinu mínu
var hún mín bezta dægurdvöl.
Eftir eina eða tvær vikur mun
allt England verða hrifið af
þessari dásamlegu bók, og að
hafa ekki lesið hana, mun vera
viðurkenning á því, að maður
fylgist ekki með tímanum. Wil-
son Pope í Londonarblaðinu
„The Star“. L. S. L.
sýningar, eins og þessi, auka á-
huga allra fyrir leikhúsmálinu.
drætti kring um munn hanis þá,
hefði hann ekki verið jafnviiss
unii að vera búinn að kúga hinn
gamla aðalsm-ann.
— Ég vil alls ekki deyja nú,
sagði Morne lávar&uir.
, — Það eru fæstir, sem óska
þ-ess, sagði „Morðinginn“ og hló
lágt. Og þessi upphæð, sem ég
nefndi, skiftir heldur ekki neiniu
máli, fyrir mann eins og yður.
Þér getið náð í peningana strax
og þá eigum' við ekki efftir að
ræða unn annað en það, hvar þeir
eigi að borjgast og hvernig. Ég
gef yður hér með frest til mið-
nættis næsitúi nótt, það erui 21Va
klukkutími. Þér eigið að hafa
úpphæðina í eins punids séðluni.
Það getur ekki orðið svo erfitt.
Þér skiijið mig, er elcki svo?
— Jú, ég skil yður. Hverni-g á
ég að borga yður upphæðina?
— Þér farið að heiman frá yö-
ur klukkútíma fyrir miðnætti. —
Þér látið ekil yðar aka vagnin-
úm, en þér verðið að vera aleiim
í honum. Ég skal sjá um, að þér
verðið' eltur frá því að þér farió
út úr húsinu' og ef þér gerið
minnstu tilraun tii þess að
blekkja mig, þá kastar það yður
líffið. Ég endurtek þetta: Farið
frá húsi yðar nókvæmlega kiukk-
an elliefu. Akið um Outer Circle
til Camden Town. Þaðan skuluð
þér ffara til Tottenham1 Hail Stat-
ion og svo áfram tii Woodford
Green. Haldið svo áíram þa&an
til Chélm&fford, en þér verðið áilt